W budżecie UE przewidziano pułapy, jeżeli chodzi o:
- dochód — pułap zasobów własnych określa maksymalną kwotę zasobów własnych, o którą Unia może zwrócić się do państw członkowskich, aby finansować swoje wydatki w okresie 2021–2027
- wydatki — długoterminowe pułapy budżetowe określają maksymalne kwoty, które Unia może przeznaczyć lub wydać w tym samym okresie.
Pułapy dochodów podano w decyzji w sprawie zasobów własnych, która określa warunki finansowania budżetu UE. Pułapy zasobów własnych wyrażone są jako odsetek szacowanego dochodu narodowego brutto (DNB) Unii – sumy DNB wszystkich państw członkowskich – ponieważ kwota nominalna zmienia się co roku w zależności od zmian DNB Unii.
Wyróżniamy dwa rodzaje pułapów dochodów:
- pułap zasobów własnych na pokrycie rocznych środków na zobowiązania – 1,46 proc. DNB Unii na lata 2021–2027 (wzrost z 1,29 proc. w latach 2014–2020)
- pułap zasobów własnych na pokrycie rocznych środków na płatności – 1,40 proc. DNB Unii na lata 2021–2027 (wzrost z 1,23 proc. w latach 2014–2020).
Różnica („margines”) między pułapem zasobów własnych dla płatności a długoterminowym pułapem budżetowym dla płatności służy zagwarantowaniu, by w każdych okolicznościach, nawet w przypadku niekorzystnego rozwoju gospodarczego, Unia była w stanie pokryć wszystkie swoje zobowiązania finansowe i zobowiązania warunkowe. Margines ten określa się jako margines elastyczności budżetu UE.
Na podstawie najnowszej decyzji w sprawie zasobów własnych pułapy zasobów własnych zwiększa się wyjątkowo i tymczasowo o 0,6 punktu procentowego. Zapewni to większy margines elastyczności i umożliwi Unii zaciąganie pożyczek na rynkach w celu sfinansowania NextGenerationEU, narzędzia służącego odbudowie gospodarki Europy.
Zwiększenie do 2 proc. DNB pułapu zasobów własnych na środki na płatności jest ograniczone w czasie i zostanie wykorzystane wyłącznie w kontekście odbudowy po kryzysie związanym z pandemią koronawirusa. Rozszerzenie marginesu elastyczności nie pociąga za sobą bezpośrednio dodatkowego wkładu państw członkowskich do budżetu UE, ponieważ stanowi to jedynie wspólną gwarancję dla emisji obligacji przez Komisję w imieniu UE na potrzeby NextGenerationEU. Po spłacie wszystkich środków i ustaniu wszystkich zobowiązań pułap zasobów własnych dla płatności zostanie obniżony z powrotem do 1,40 proc. DNB.
Pożyczki zaciągane na potrzeby innych programów udzielania pożyczek, takich jak SURE i pomoc makrofinansowa + dla Ukrainy, są gwarantowane w ramach stałego pułapu zasobów własnych określonego w budżecie.