Τα εμβόλια προστατεύουν τους ανθρώπους και τις κοινότητες από θανατηφόρες νόσους. Χάρη στη χρήση των εμβολίων, εξαλείφθηκε η ευλογιά και σχεδόν εξαφανίστηκαν άλλες νόσοι, όπως η πολιομυελίτιδα.
Σε τι χρησιμεύουν τα εμβόλια;
Ο εμβολιασμός ενισχύει την ανοσοποιητική άμυνα του οργανισμού για την αντιμετώπιση κοινών νόσων στις οποίες μπορεί να εκτίθενται οι άνθρωποι. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, ο εμβολιασμός αποτρέπει την προσβολή από νόσους.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα άτομο μπορεί να προσβληθεί από μια νόσο ακόμη και αν έχει εμβολιαστεί. Ωστόσο, τα συμπτώματα που παρουσιάζει είναι ηπιότερα και η ανάρρωση ταχύτερη.
Ορισμένες από τις νόσους έναντι των οποίων μας προστατεύουν τα εμβόλια:
- ηπατίτιδα B
- μόλυνση από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV)
- γρίπη
- ιλαρά, παρωτίτιδα και ερυθρά
- πολιομυελίτιδα
- τέτανος
- φυματίωση.
Οφέλη για όλους
Τα εμβολιασμένα άτομα έχουν λιγότερες πιθανότητες να μεταδώσουν λοιμώδη νόσο σε άλλους. Έτσι, τα άτομα που εμβολιάζονται συμβάλλουν στην προστασία των ατόμων που δεν μπορούν να εμβολιαστούν. Σε αυτά περιλαμβάνονται
- βρέφη
- παιδιά
- ηλικιωμένοι
- άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι καρκινοπαθείς
Οι ομάδες αυτές επωφελούνται από τον εμβολιασμό των άλλων, διότι κατά αυτόν τον τρόπο η νόσος δεν μπορεί να εξαπλωθεί στην κοινότητα.
Απαιτείται μεγάλος αριθμός εμβολιασμών προκειμένου να επιτευχθεί η εν λόγω συλλογική ανοσία. Όταν εμβολιάζεται μεγάλος αριθμός ατόμων, οι αλυσίδες λοιμώξεων διακόπτονται. Για παράδειγμα, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), απαιτείται να εμβολιαστεί το 95 % του πληθυσμού κατά της ιλαράς, προκειμένου να αποφευχθεί η περαιτέρω διασπορά της νόσου στην κοινότητα.
Μείωση της επιβάρυνσης των ατόμων
Ο εμβολιασμός, συμβάλλοντας στη διατήρηση της υγείας περισσότερων ανθρώπων, βοηθά στη μείωση των κοινωνικών και ψυχολογικών επιπτώσεων των ασθενειών στους ανθρώπους και ελαφρύνει την επιβάρυνση των νοσοκομείων και των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να διατεθούν πόροι για την καταπολέμηση άλλων νόσων, όπως ο καρκίνος ή η νόσος του Αλτσχάιμερ.
Πώς λειτουργούν τα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19;
Η λειτουργία των εμβολίων βασίζεται στην κατάλληλη προετοιμασία του ανοσοποιητικού συστήματος του ατόμου (της φυσικής άμυνας του οργανισμού) ώστε να αναγνωρίζει συγκεκριμένη νόσο και να προστατεύεται από αυτήν.
Δημιουργία ανοσίας
Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας σχετικά με τα εμβόλια κατά της COVID-19 αφορά την πρόκληση απόκρισης ενάντια σε μια πρωτεΐνη (είτε ολόκληρη είτε τμήμα αυτής) η οποία βρίσκεται μόνο στον ιό που προκαλεί την COVID-19. Όταν ένα άτομο λαμβάνει το εμβόλιο δημιουργείται ανοσοαπόκριση. Τα περισσότερα εμβόλια κατά της COVID-19 χρειάζονται δύο δόσεις για τη δημιουργία ανοσίας.
Εάν το άτομο προσβληθεί αργότερα από τον ιό, το ανοσοποιητικό σύστημα είναι σε θέση να τον αναγνωρίσει. Έπειτα, είναι ήδη προετοιμασμένο να του επιτεθεί.
Ο εν λόγω τύπος εμβολίου περιέχει μέρος των «οδηγιών» από τον ιό που προκαλεί την COVID-19. Αυτό επιτρέπει στα ίδια τα κύτταρα του οργανισμού να παράγουν μια πρωτεΐνη που βρίσκεται μόνο στον συγκεκριμένο ιό.
Το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου αναγνωρίζει ότι η εν λόγω πρωτεΐνη δεν θα έπρεπε να βρίσκεται στον οργανισμό και ανταποκρίνεται με τη δημιουργία φυσικής άμυνας κατά της λοίμωξης από την COVID-19.
Αυτός ο τύπος εμβολίου περιέχει τμήματα μιας πρωτεΐνης που βρίσκεται μόνο στον συγκεκριμένο ιό.
Τα τμήματα αυτά αρκούν ώστε το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου να αναγνωρίσει ότι η εν λόγω πρωτεΐνη δεν θα έπρεπε να βρίσκεται στον οργανισμό και να ανταποκριθεί με τη δημιουργία φυσικής άμυνας κατά της λοίμωξης από την COVID-19.
Ο εν λόγω τύπος εμβολίου χρησιμοποιεί έναν άλλον, αβλαβή ιό για τη μεταφορά «οδηγιών» από τον ιό που προκαλεί την COVID-19.
Αυτό επιτρέπει στα ίδια τα κύτταρα του οργανισμού να παράγουν την πρωτεΐνη που βρίσκεται μόνο στον ιό της COVID-19.
Το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου αναγνωρίζει ότι η εν λόγω πρωτεΐνη δεν θα έπρεπε να βρίσκεται στον οργανισμό και ανταποκρίνεται με τη δημιουργία φυσικής άμυνας κατά της λοίμωξης από την COVID-19.
Η Valneva είναι ευρωπαϊκή εταιρεία βιοτεχνολογίας, που αναπτύσσει εμβόλιο αδρανοποιημένου ιού, το οποίο παρασκευάζεται με χημική αδρανοποίηση ζωντανού ιού.
Πρόκειται για παραδοσιακή τεχνολογία εμβολίων, που χρησιμοποιείται εδώ και 60-70 χρόνια, με καθιερωμένες μεθόδους και υψηλό επίπεδο ασφάλειας.
Τα περισσότερα εμβόλια κατά της γρίπης και πολλά παιδικά εμβόλια χρησιμοποιούν αυτή την τεχνολογία.
Εάν το εμβολιασμένο άτομο εκτεθεί αργότερα στον ιό της COVID-19, η φυσική άμυνά του είναι σε θέση να αναγνωρίσει την πρωτεΐνη στην COVID-19. Η άμυνα του οργανισμού, λοιπόν, είναι έτοιμη να σκοτώσει τον ιό και να αποτρέψει την είσοδό του στα κύτταρα ή την περαιτέρω μετάδοσή του.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον εμβολιασμό κατά της COVID-19
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα εμβολιασμού στη χώρα σας, δείτε το χρονοδιάγραμμα εμβολιασμών του ECDC και επισκεφτείτε τις επίσημες ιστοσελίδες για τον εμβολιασμό στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου.
Επιτυχημένα παραδείγματα εμβολίων
Χάρη στον εμβολιασμό, η ευλογιά εξαλείφθηκε πλήρως. Κάποτε αποτελούσε μια κοινή νόσο που σκότωνε το ένα τρίτο των ατόμων που προσβάλλονταν απ’ αυτήν. Το τελευταίο κρούσμα ατόμου που προσβλήθηκε από την ευλογιά με φυσικό τρόπο παρουσιάστηκε το 1977, ενώ η εν λόγω νόσος εξαλείφθηκε το 1980.
Η πολιομυελίτιδα είναι λοιμώδης νόσος που προσβάλλει κυρίως τα παιδιά. Ένα στα 200 άτομα αναπτύσσει ανίατη παράλυση, αφού προσβληθεί. Το 1955 αναπτύχθηκε εμβόλιο το οποίο διαδόθηκε ευρέως. Tο 2020 τα μοναδικά εναπομένοντα κρούσματα πολιομυελίτιδας εντοπίστηκαν στο Πακιστάν και στο Αφγανιστάν.
Ο ιός της ιλαράς ταυτοποιήθηκε το 1954 και το εμβόλιο κυκλοφόρησε το 1963. Χάρη στον εμβολιασμό που πραγματοποιήθηκε μεταξύ του 2000 και του 2018, οι θάνατοι από ιλαρά μειώθηκαν κατά 73 % παγκοσμίως. Αποφεύχθηκαν 23 εκατομμύρια θάνατοι. Η Αμερική έχει απαλλαγεί από την ιλαρά από το 2002. Ωστόσο, εξακολουθούν να εκδηλώνονται εξάρσεις ιλαράς σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, επειδή σε ορισμένες περιοχές η εμβολιαστική κάλυψη είναι ανεπαρκής.