Is cosaint do dhaoine agus do phobail atá sna vacsaíní in aghaidh galair mharfacha. Tá an bholgach curtha de dhroim an tsaoil a bhuí le vacsaíní, agus tá galair eile ar nós an phóilió beagnach díothaithe dá mbarr chomh maith.
Cad a dhéanann vacsaíní?
Cabhraíonn vacsaíniú le cosaint imdhíonachta duine an lámh in uachtar a fháil ar ghalar coitianta a d’fhéadfadh sé a tholgadh. Má tá vacsaín faighte ag duine, is é is dóigh i bhformhór na gcásanna nach dtolgfaidh sé an galar.
I gcásanna áirithe d’fhéadfadh duine an galar a thógáil fós tar éis a vacsaínithe, ach bheadh na siomptóim níos éadroime agus is tapúla a thiocfadh sé chuige féin.
Seo cuid de na galair a dtugann vacsaín cosaint ina n-aghaidh
- heipitítis B
- an papalómaivíreas daonna (HPV)
- an fliú
- an bhruitíneach, an plucamas agus rubella
- an póilió
- teiteanas
- eitinn
Feabhas do chách
An té a bhfuil vacsaín faighte aige, is lú seans go dtógfaidh daoine eile galar tógálach uaidh. Dá bhrí sin, cabhraíonn an vacsaíniú chun cosaint a thabhairt do dhaoine nach féidir vacsaín a fháil iad féin. Ina measc sin tá
- leanaí
- páistí
- daoine scothaosta
- daoine ar lag a gcóras imdhíonachta, othair ailse mar shampla
Is é leas na ngrúpaí sin vacsaín a bheith faighte ag daoine eile, mar cuireann an vacsaín cosc le scaipeadh an ghalair i measc an phobail.
Líon mór daoine a bheith á vacsaíniú, sin é atá ag teastáil ionas go mbeidh imdhíonacht ag an bpobal. Nuair atá vacsaíniú déanta ar líon mór daoine, coisctear na slabhraí ionfhabhtuithe ó dhuine go chéile. De réir mar a deir an Lárionad Eorpach um Ghalair a Chosc agus a Rialú mar shampla, ní mór vacsaín a thabhairt do 95% de na daoine le leathadh na bruitíní a chosc i measc an phobail.
Laghdú an ualaigh atá ar na daoine
A sláinte a fhágáil ag oiread daoine agus is féidir, sin mar is cúnamh an vacsaíniú le lorg na heasláinte a laghdú go sóisialta agus ó thaobh na síceolaíochta de, agus is laghdú ualaigh é dá réir do na hospidéil agus na córais cúraim sláinte. Fágann siad gur féidir cuid de na hacmhainní a chur i gcoinne galair eile, an ailse nó meath intinne Alzheimer, cuir i gcás.
Conas a oibríonn vacsaíní COVID-19?
Is é a dhéanann vacsaíní córas imdhíonachta an duine a ullmhú (cosaintí nádúrtha na colainne) ionas gur féidir leis galar ar leith a aithint agus an duine a chosaint air dá réir.
An imdhíonacht a chothú
Formhór an taighde ar vacsaíní COVID-19, baineann sé le freagairtí a ghiniúint ar phróitéin iomlán nó ar chuid de phróitéin atá uathúil don víreas is cúis le COVID-19. Nuair a fhaigheann duine an vacsaín spreagfar freagairt imdhíonachta. I gcás an chuid is mó de vacsaíní COVID-19, tá dhá dháileog ag teastáil chun imdhíonacht a chothú.
Má dhéanann an víreas an duine a ionfhabhtú ina dhiaidh sin, aithneoidh an córas imdhíonachta an víreas. Beidh an córas ullamh ansin leis an víreas a ionsaí.
Sa chineál seo vacsaíne tá cuid de na ‘treoracha’ ón víreas is cúis le COVID-19. Cuireann sin ar a gcumas do chealla na colainne féin próitéin a dhéanamh atá uathúil don víreas.
Aithníonn córas imdhíonachta an duine nár cheart an phróitéin uathúil sin a bheith sa cholainn agus, mar fhreagairt, táirgeann sé cosaintí nádúrtha i gcoinne ionfhabhtú COVID-19.
Sa chineál seo vacsaíne tá blúirí de phróitéin atá uathúil don víreas.
Is leor na blúirí sin le go mbeidh córas imdhíonachta an duine in ann a aithint nár cheart an phróitéin uathúil sin a bheith sa cholainn agus, mar fhreagairt, táirgeann sé cosaintí nádúrtha i gcoinne ionfhabhtú COVID-19.
Sa chineál seo vacsaíne úsáidtear víreas difriúil nach bhfuil dochar ann chun na ‘treoracha’ ón víreas is cúis le COVID-19 a sheachadadh.
Cuireann sin ar a gcumas do chealla na colainne féin an phróitéin a dhéanamh atá uathúil do víreas COVID-19.
Aithníonn córas imdhíonachta an duine nár cheart an phróitéin uathúil sin a bheith sa cholainn agus, mar fhreagairt, táirgeann sé cosaintí nádúrtha i gcoinne ionfhabhtú COVID-19.
Is cuideachta bhiteicneolaíochta Eorpach é Valneva a bhfuil vacsaín víris dhíghníomhaithe á forbairt aici, vacsaín atá comhdhéanta den víreas beo a bhfuil díghníomhachtú ceimiceach déanta air.
Teicneolaíocht thraidisiúnta vacsaíne is ea í atá in úsáid le 60-70 bliain anuas agus a bhfuil modhanna seanbhunaithe agus ardleibhéal sábháilteachta ag baint léi.
An chuid is mó de vacsaíní i gcoinne an fhliú agus go leor vacsaíní do pháistí, baineann siad úsáid as an teicneolaíocht chéanna.
Má thagann an duine vacsaínithe i dteagmháil le víreas COVID-19 níos déanaí, beidh a chosaintí nádúrtha in ann an phróitéin in COVID-19 a aithint. An chosaint atá sa cholainn, tá sí ullamh leis an víreas a mharú agus a chosc ionas nach leathfaidh sé isteach sna cealla agus eile.
Tuilleadh eolais faoi vacsaíniú COVID-19
Chun tuilleadh eolais a fháil faoin gclár vacsaínithe atá ag do thír féin, féach sceidealóir vacsaíní ECDC agus tabhair cuairt ar na suíomhanna gréasáin oifigiúla faoin vacsaíniú atá ag tíortha an Aontais Eorpaigh agus an Limistéir Eorpaigh Eacnamaíoch.
Scéalta vacsaíne, scéalta sochair
Tá an bholgach curtha den saol ar fad a bhuí leis an vacsaíniú. Tráth dá raibh, is galar coitianta a bhí ann, galar a mharaíodh trian na ndaoine a tholg é. Is in 1977 a bhí cás ann go deireanach den bholgach a tolgadh go nádúrtha, agus cuireadh deireadh leis ar fad in 1980.
Is galar tógálach é an póilió, galar a bhíonn ar pháistí den chuid is mó. Tar éis tholgadh an ghalair, tagann pairilis nach bhfuil leigheas air ar dhuine as gach 200. Tugadh vacsaín chun cinn in 1955, agus dáileadh go forleathan é. Ní raibh fágtha ar domhan den ghalar in 2020 ach cásanna sa Phacastáin agus san Afganastáin.
Aithníodh víreas na bruitíní in 1954, agus cuireadh vacsaín ar fáil in 1963. A bhuí leis an vacsaíniú, idir 2000 agus 2018, tháinig laghdú 73% ar líon na ndaoine a fuair bás leis an mbruitíneach ar fud an domhain. Tugadh 23 mhilliún duine slán ón mbás. Ó 2002 i leith, tá Meiriceá glan ar an mbruitíneach idir thuaidh, theas, agus láir. Mar sin féin, bíonn ráigeanna den bhruitíneach ann i dtíortha éagsúla san Eoraip fós, óir ní leor an leibhéal vacsaínithe i gceantair áirithe.