REPowerEU

Το REPowerEU με μια ματιά 

Προκειμένου να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες και τις διαταραχές της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας που προκλήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υλοποιεί το σχέδιο REPowerEU, με στόχο τη σταδιακή απεξάρτηση της Ένωσης από τις εισαγωγές ρωσικών ορυκτών καυσίμων.

Το σχέδιο REPowerEU, το οποίο δρομολογήθηκε τον Μάιο του 2022, επιτρέπει στην ΕΕ:

• να εξοικονομεί ενέργεια,
• να διαφοροποιεί τον ενεργειακό εφοδιασμό της,
• να παράγει καθαρή ενέργεια.

Χάρη στο REPowerEU προστατέψαμε τους πολίτες και τις επιχειρήσεις από τις ενεργειακές ελλείψεις, υποστηρίξαμε την Ουκρανία αποδυναμώνοντας την πολεμική μηχανή της Ρωσίας, και επιταχύναμε τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια.

Η προσπάθεια του Πούτιν να διαιρέσει την Ευρώπη εργαλειοποιώντας τον ενεργειακό εφοδιασμό απέτυχε. Οι κοινές προσπάθειές μας συνεχίζονται και η Ευρώπη είναι πλέον καλύτερα προετοιμασμένη και πιο ενωμένη από ποτέ.

Κυριότερα επιτεύγματα 

Εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία

• Όλες οι εισαγωγές ρωσικού άνθρακα έχουν απαγορευτεί με κυρώσεις της ΕΕ.
• Οι χώρες που εξακολουθούν να χρησιμοποιούν αντιδραστήρες πεπιεσμένου ύδατος ρωσικού σχεδιασμού έχουν σημειώσει πρόοδο στην αντικατάσταση του ρωσικού πυρηνικού καυσίμου με καύσιμο από άλλους παραγωγούς.

Χάρτης πορείας για την πλήρη απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια

Τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2025 παρουσιάστηκαν περισσότερα βήματα με στόχο την πλήρη απεξάρτηση, μετά την αύξηση που σημειώθηκε στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου το 2024. Τα βήματα αυτά αποβλέπουν στη σταδιακή απομάκρυνση των αγορών της ΕΕ από το ρωσικό πετρέλαιο, φυσικό αέριο και τη ρωσική πυρηνική ενέργεια, με συντονισμένο και ασφαλή τρόπο, καθώς η ΕΕ μεταβαίνει παράλληλα σε καθαρές μορφές ενέργειας.

Η ΕΕ σχεδιάζει τα ακόλουθα:

• φυσικό αέριο: διακοπή όλων των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών και υγροποιημένου φυσικού αερίου έως το τέλος του 2027,
• πετρέλαιο: ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση του «σκιώδους στόλου» της Ρωσίας (σκάφη που χρησιμοποιούνται από τη Ρωσία για να αποφύγουν τις κυρώσεις) που μεταφέρει πετρέλαιο και τη διακοπή των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου έως το τέλος του 2027,
• πυρηνική ενέργεια: περιορισμός των εισαγωγών ουρανίου, εμπλουτισμένου ουρανίου και άλλων πυρηνικών υλικών που προέρχονται από τη Ρωσία.

Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να υποβάλουν στην Επιτροπή έως την 1η Μαρτίου 2026 τα εθνικά τους σχέδια διαφοροποίησης, με λεπτομερή μέτρα και ορόσημα για τη σταδιακή κατάργηση των άμεσων και έμμεσων εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου. Ταυτόχρονα, θα συνεχιστούν οι προσπάθειες για την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης της ΕΕ και τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της, με στόχο την εξάλειψη των κινδύνων για την ασφάλεια του εφοδιασμού και τη σταθερότητα της αγοράς.

Μάθετε τι κάνει η ΕΕ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης

Εξασφάλιση οικονομικά προσιτής ενέργειας

Οι τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη έχουν μειωθεί σημαντικά σε σύγκριση με τις αυξημένες τιμές του 2022, χάρη στη συντονισμένη ευρωπαϊκή αντίδραση και στο σχέδιο REPowerEU. Η Ευρώπη επενδύει στην παραγωγή καθαρής και οικονομικά προσιτής ενέργειας και στη διασφάλιση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της.

Μετά τη γενική στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η ΕΕ πρότεινε κοινές προμήθειες αερίου ώστε να διασφαλίσει την πρόσβαση όλων των Ευρωπαίων σε οικονομικά προσιτή ενέργεια και να αποτρέψει τυχόν διαταραχές του ενεργειακού εφοδιασμού. Το σύστημα αυτό μας επέτρεψε να αρχίσουμε να προμηθευόμαστε από κοινού, ως Ευρωπαίοι, αέριο για την κάλυψη μέρους των αναγκών μας, αντί να ανταγωνιζόμαστε μεταξύ μας για ελλιπείς προμήθειες αερίου.

Η EU Energy Platform, η οποία εγκαινιάστηκε τον Απρίλιο του 2022, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού μας. Η πλατφόρμα αυτή συμβάλλει στον συντονισμό των επενδύσεων σε υποδομές και των διαπραγματεύσεων της ΕΕ με εξωτερικούς προμηθευτές αερίου, ώστε να αποτρέπεται ο κίνδυνος πλειοδοσίας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Η πλατφόρμα αξιοποιεί επίσης τη βαρύτητα της ενιαίας αγοράς της ΕΕ προκειμένου να επιτύχει καλύτερους όρους για όλους τους καταναλωτές της ΕΕ.

Συγκέντρωση της ζήτησης αερίου

Τον Απρίλιο του 2023 η Επιτροπή δρομολόγησε τον μηχανισμό συγκέντρωσης της ζήτησης και από κοινού αγοράς AggregateEU. Η εν λόγω πρωτοβουλία συγκεντρώνει τη ζήτηση αερίου από εταιρείες της ΕΕ και της Ενεργειακής Κοινότητας και αντιστοιχίζει τη ζήτηση αυτή με ανταγωνιστικές προσφορές προμήθειας από την παγκόσμια αγορά. Μετά από πρόσκληση συμμετοχής σε γύρο αντιστοίχισης, οι εταιρείες μπορούν να συνάπτουν οικειοθελώς συμβάσεις αγοράς με προμηθευτές φυσικού αερίου, είτε μεμονωμένα είτε από κοινού.

Στους 7 γύρους αντιστοίχισης που έχουν διοργανωθεί μέχρι σήμερα, η ενεργειακή πλατφόρμα της ΕΕ συγκέντρωσε τη ζήτηση πάνω από 119 bcm αερίου από ευρωπαϊκές εταιρείες και την προσφορά πάνω από 191 bcm αερίου από διεθνείς προμηθευτές. Μετά την αναζήτηση των πλέον ανταγωνιστικών προσφορών, το AggregateEU προέβη στην αντιστοίχιση περίπου 100 bcm για να καλύψει την ευρωπαϊκή ζήτηση. Το AggregateEU με την αρχική μορφή του έληξε τον Μάρτιο του 2025.

Η Επιτροπή επεξεργάζεται τώρα ένα μόνιμο εθελοντικό μέσο για τη συγκέντρωση της ζήτησης και τις από κοινού αγορές αερίου, καθώς και χωριστούς μηχανισμούς για τη συγκέντρωση της ζήτησης άλλων βασικών προϊόντων, όπως το υδρογόνο και τα παράγωγά του και οι πρώτες ύλες στρατηγικής σημασίας.

Παραγωγή καθαρής ενέργειας

Η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές είναι επωφελής για:

• το κλίμα,
• την ενεργειακή ανεξαρτησία της ΕΕ,
• την ασφάλεια εφοδιασμού,
• τη δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας.

Το σχέδιο REPowerEU επιταχύνει την πράσινη μετάβαση και προωθεί μαζικές επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Από το 2022 καταφέραμε να αυξήσουμε την παραγωγή και τη δυναμικότητα παραγωγής μας:  

• επιτυγχάνοντας πρωτοφανή νέα δυναμικότητα παραγωγής ηλιακής ενέργειας σχεδόν 338 GW,  
• αυξάνοντας τη δυναμικότητα παραγωγής αιολικής ενέργειας κατά 234 GW, 
• εξασφαλίζοντας ότι το 47 % της ηλεκτρικής μας ενέργειας προέρχεται πλέον από ανανεώσιμες πηγές. 

Επιτάχυνση της μετάβασης σε καθαρή ενέργεια

Τον Νοέμβριο του 2023 τέθηκε σε ισχύ η αναθεωρημένη οδηγία για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Η νέα αυτή νομοθεσία αποσκοπεί στην αύξηση του μεριδίου της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στη συνολική κατανάλωση ενέργειας της ΕΕ, αυξάνοντας τον δεσμευτικό στόχο για το 2030 στο 42,5 %, με τη φιλοδοξία να φτάσει το 45 %. Με τον νέο αυτόν στόχο σχεδόν διπλασιάζεται το υφιστάμενο μερίδιο της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ΕΕ.

Για να υποστηρίξουμε τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, πρέπει να φροντίσουμε καλύτερα τη βιομηχανία μας. Έτσι, τον Φεβρουάριο του 2023 προτείναμε το βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας για την Ευρώπη. Το εν λόγω σχέδιο θα δώσει τη δυνατότητα στη μεταποιητική βιομηχανία της ΕΕ να εντείνει την παραγωγή τεχνολογιών και προϊόντων μηδενικών καθαρών εκπομπών που απαιτούνται για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της Ευρώπης για το κλίμα.

Δύο βασικά στοιχεία του σχεδίου είναι ο κανονισμός για τις κρίσιμες πρώτες ύλες και ο κανονισμός για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών που παρουσιάστηκαν τον Μάρτιο του 2023. Και οι δύο θα δημιουργήσουν ένα προβλέψιμο και απλουστευμένο ρυθμιστικό περιβάλλον, ενθαρρύνοντας τις επενδύσεις και την ανάπτυξη έργων καίριας σημασίας για την ευρωπαϊκή οικονομία. 

Στο τέλος του 2023 η Επιτροπή παρουσίασε σχέδιο δράσης για την επιτάχυνση της ανάπτυξης των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας. Μετά την πλήρη ενοποίηση των αγορών της ΕΕ, το εκσυγχρονισμένο δίκτυο υποδομών εξασφαλίζει ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις απολαμβάνουν τα οφέλη της φθηνότερης και καθαρότερης ενέργειας.

Την ίδια χρονιά αναθεωρήσαμε επίσης την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση μαζί με άλλους κανόνες για την ενέργεια και το κλίμα. Οι νέοι κανόνες θεσπίζουν την αρχή της «προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση», η οποία σημαίνει στην πράξη ότι η ενεργειακή απόδοση πρέπει να λαμβάνεται υπόψη από τις χώρες της ΕΕ σε όλες τις σχετικές πολιτικές και σημαντικές επενδυτικές αποφάσεις που λαμβάνονται σε ενεργειακούς και μη ενεργειακούς τομείς. Οι κανόνες αποσκοπούν επίσης στην επίτευξη του στόχου μας για το κλίμα όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990.

Τον Ιούλιο του 2024 τέθηκε σε ισχύ η μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ. Η μεταρρύθμιση αυτή θα συμβάλει στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της αγοράς ενέργειας της ΕΕ και θα ωφελήσει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, καθώς οι λογαριασμοί ενέργειάς τους δεν θα εξαρτώνται από τη βραχυπρόθεσμη τιμή στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας. Επιπλέον, θα βοηθήσει στην επιτάχυνση της ενσωμάτωσης περισσότερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό σύστημα και στην ενίσχυση της προστασίας ενάντια στη χειραγώγηση της αγοράς.

Στις αρχές του 2025 υποβλήθηκε ένα επιχειρηματικό σχέδιο μεγάλης κλίμακας για την περαιτέρω στήριξη της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητας της βιομηχανίας της ΕΕ, με τον τίτλο συμφωνία για καθαρή βιομηχανία. Η συμφωνία θα επιταχύνει την απανθρακοποίηση, ενισχύοντας παράλληλα τη μεταποίηση στην ΕΕ μέσω της μείωσης των τιμών της ενέργειας, της δημιουργίας ποιοτικών θέσεων εργασίας και της διαμόρφωσης των κατάλληλων συνθηκών για την ανάπτυξη των εταιρειών.

Πώς χρηματοδοτείται το REPowerEU

Η Επιτροπή έχει κινητοποιήσει σχεδόν 300 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση του σχεδίου REPowerEU. Ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) βρίσκεται στο πυρήνα της χρηματοδότησης αυτής. 

Χάρη στον τροποποιημένο κανονισμό ΜΑΑ, πρόσθετες επιχορηγήσεις του REPowerEU ύψους 20 δισ. ευρώ διατέθηκαν στα κράτη μέλη μέσω του Ταμείου Καινοτομίας και της πώλησης δικαιωμάτων του συστήματος εμπορίας εκπομπών (ΣΕΔΕ).  

Για τη χρηματοδότηση των σχεδίων REPowerEU τους, τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να ζητήσουν μεταφορές από το αποθεματικό προσαρμογής στο Brexit. Το συνολικό διαθέσιμο ποσό από το αποθεματικό ανέρχεται σε 5,4 δισ. ευρώ.

Επόμενα βήματα

Τρία χρόνια μετά, η ΕΕ έχει επιτύχει τους περισσότερους από τους φιλόδοξους στόχους που είχε θέσει στο σχέδιο REPowerEU και βρίσκεται πλέον σε καλό δρόμο για την πλήρη απαλλαγή από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, συνεχίζοντας παράλληλα να επιδιώκει την πράσινη μετάβαση και στηρίζοντας την Ουκρανία.

Παραμένουμε προσηλωμένοι στην υλοποίηση του σχεδίου REPowerEU, συγκεκριμένα με:

• Περαιτέρω μείωση των εισαγωγών ρωσικού αερίου
• Ενίσχυση της απανθρακοποίησης της βιομηχανίας
• Ταχύτερη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
• Επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές και διασυνδέσεις
• Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης

^{Τελευταία επικαιροποίηση: 17 Ιουνίου 2025}