Vrije media zijn heel belangrijk voor elke democratie en essentieel voor een gezonde markteconomie. De Europese Unie is en blijft wereldwijd een bastion van vrije media en een trendsetter als democratisch continent. Toch is er de laatste tijd steeds meer reden tot zorg. Daarom heeft de Commissie (voortbouwend op eerdere inspanningen) maatregelen genomen om de vrijheid en pluriformiteit van de media in de EU te beschermen en het vrije verkeer van diensten te stimuleren. Het resultaat is Europese wetgeving over mediavrijheid die sinds 7 mei 2024 geldt. De meeste bepalingen ervan zijn op 8 augustus 2025 in werking getreden. Nieuwe regels om de pluriformiteit en de onafhankelijkheid van de media te beschermen De Europese wetgeving over mediavrijheid bevat regels om de pluriformiteit en de onafhankelijkheid van de media in de EU te beschermen. Hierdoor kunnen – publieke en particuliere – media makkelijker over de grens opereren op de interne markt van de EU, zonder dat zij ongepaste druk ondervinden. Ook wordt rekening gehouden met digitale veranderingen in de mediaruimte.De Europese wetgeving over mediavrijheid zorgt er onder meer voor datredactionele onafhankelijkheid wordt beschermdjournalistieke bronnen worden beschermd, onder meer tegen het gebruik van spywarede publieke mediadiensten onafhankelijk kunnen werkenmedia-eigendom transparanter wordtmedia worden beschermd tegen ongerechtvaardigde verwijdering van online-inhoud door zeer grote onlineplatformshet media-aanbod op apparaten en interfaces kan worden aangepasttransparante overheidsreclame wordt gegarandeerd voor aanbieders van mediadiensten en onlineplatformslidstaten een beoordeling geven van de gevolgen van belangrijke concentraties op de mediamarkt voor de pluriformiteit van de media en de redactionele onafhankelijkheidpublieksmetingen voor aanbieders van mediadiensten en adverteerders transparanter verlopenIn februari 2025 werd een nieuwe onafhankelijke Europese Raad voor mediadiensten opgericht, bestaande uit vertegenwoordigers van de nationale media-autoriteiten of -organen, bijgestaan door een secretariaat van de Commissie. Deze raad voor mediadiensten bevordert onder meer een doeltreffende en consistente toepassing van het EU-kader voor mediawetgeving. De raad is in de plaats gekomen van de Europese Groep van regelgevende instanties voor audiovisuele mediadiensten (ERGA) die op grond van de richtlijn audiovisuele mediadiensten was opgericht. Wat zijn de voordelen van de Europese wetgeving voor mediavrijheid voor journalisten en andere mediaprofessionals? Redactionele beslissingen worden beter beschermd tegen ongepaste inmenging van buiten en journalisten van publieke media hebben de zekerheid dat hun werkgever over toereikende, duurzame en voorspelbare financiering beschikt voor toekomstige activiteiten die passen bij hun publieke taak.De wetgeving biedt ook strikte waarborgen voor de vertrouwelijkheid van journalistieke bronnen en communicatie, onder meer voor het gebruik van “indringende” surveillancesoftware tegen media, journalisten en personen die regelmatige of professionele relaties onderhouden met media of journalisten. EU-steun voor vrije media De EU steunt de vrijheid en pluriformiteit van de media onder meer viapers- en mediaraden die de positie van pers- en mediaraden versterken in een mediaomgeving waarin media steeds meer naar elkaar toegroeien (begroting: €0,9 miljoen)de invoering van een monitoringsysteem voor media-eigendom om een database met informatie per land over media-eigendom op te zetten (begroting: €0,5 miljoen)financiële steun voor innovatie in lokale en regionale media en ter bevordering van pluriformiteit (begroting: €2 miljoen)een mechanisme voor een snelle respons voor praktische hulp aan bedreigde journalisten (begroting: €3,1 miljoen)een monitor voor de pluriformiteit van de media om mogelijke risico’s voor de pluriformiteit van de media vast te stellen (begroting: €1,1 miljoen)steun voor herfinanciering van mediasectoren die van bijzonder belang zijn voor de democratie (lokale en onderzoeksjournalistiek, media die het algemeen belang dienen en gemeenschapsmedia) als onderdeel van de journalistieke partnerschappen in het kader van het programma Creatief Europa (begroting: €5 miljoen)de oprichting van een hub voor mediavrijheid voor steun aan bestaande en gevestigde onafhankelijke Russische en Belarussische media die in de EU werken (begroting: €2,9 miljoen)de organisatie van een Europees festival voor journalistiek en mediawijsheid (begroting: €0,8 miljoen) Belangrijkste maatregelen Augustus 2025De meeste bepalingen van de Europese wetgeving over mediavrijheid worden van toepassing.Mei 2024Inwerkingtreding van de Europese wetgeving over mediavrijheid en van nieuwe regels om onrechtmatige rechtszaken tegen publieke participatie tegen te gaan (SLAPP)December 2023Politiek akkoord over de Europese wetgeving over mediavrijheidNovember 2023Politiek akkoord over de bestrijding van onrechtmatige rechtszaken tegen publieke participatie (SLAPP)September 2022Voorstel voor Europese wetgeving over mediavrijheidApril 2022Aanbeveling om journalisten en rechtenverdedigers te beschermen tegen onrechtmatige rechtszaken (SLAPP)September 2021Aanbeveling over de bescherming, de veiligheid en de weerbaarheid van journalistenDecember 2020Wetgeving over digitale diensten en wetgeving over digitale marktenDecember 2020Actieplan voor de media en de audiovisuele sectorDecember 2020Actieplan voor Europese democratieSeptember 2020Eerste jaarverslag over de rechtsstaatJuni 2019Richtlijn over auteursrecht in de digitale eengemaakte markt8 items meerNovember 2018Herziene richtlijn audiovisuele mediadiensten Links Vrijheid en pluriformiteit van de media
