27. konferencja ONZ w sprawie zmiany klimatu (COP27) odbyła się w dniach 6–20 listopada 2022 r. w Szarm el-Szejk.
Na szczycie COP27, organizowanym pod przewodnictwem Egiptu, zgromadzili się wszyscy zainteresowani przyspieszeniem działań na rzecz osiągnięcia celów porozumienia paryskiego i Ramowej konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu.
Na COP27 Komisja Europejska wykazała się ambicją i elastycznością, aby utrzymać cel, jakim jest ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5 st. C. Zdecydowane, wspólne działania na poziomie europejskim pomogły w wypracowaniu trudnego porozumienia, aby utrzymać cele porozumienia paryskiego. Mediacyjne działania UE pomogły również wprowadzić nowe zrównoważone mechanizmy finansowania, obejmujące rozszerzoną bazę darczyńców, aby pomóc podatnym na zagrożenia społecznościom w radzeniu sobie ze stratami i szkodami spowodowanymi zmianą klimatu.
W ramach COP27 utrzymano cel 1,5 st. C. Niestety, nie udało się zobowiązać największych światowych emitentów do stopniowego wycofywania paliw kopalnych ani ani do przyjęcia na siebie nowych zobowiązań w zakresie łagodzenia zmiany klimatu. UE będzie jednak nadal realizowała te zobowiązania, zwłaszcza poprzez Europejski Zielony Ład i program REPowerEU, ponieważ zasadnicze znaczenie ma utrzymanie celów porozumienia paryskiego w jak najszerszym zakresie.
- Strony uzgodniły, że ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5 st. C wymaga szybkiej, głębokiej i trwałej redukcji globalnych emisji gazów cieplarnianych, dzięki której do 2030 r. zmniejszą się one o 43 proc. w stosunku do poziomu z 2019 r.
- Ponowiły wezwanie zawarte w pakcie klimatycznym z Glasgow do zaktualizowania do końca 2023 r. ustalonych na poziomie krajowym wkładów w celu dostosowania ich do celu dotyczącego temperatury określonego w porozumieniu paryskim.
- Pakt klimatyczny z Glasgow będzie wyznaczał kierunek nowego programu prac na rzecz łagodzenia zmiany klimatu, aby zachęcić strony do dostosowania swoich celów i do działań na rzecz osiągnięcia zerowego poziomu netto emisji.
- Strony postanowiły utworzyć nowe mechanizmy finansowania w celu udzielenia pomocy krajom rozwijającym się, które są szczególnie narażone na negatywne skutki zmiany klimatu. Obejmuje to nowy fundusz ukierunkowany na przeciwdziałanie stratom i szkodom.
Inicjatywy UE na COP27
Partnerstwa strategiczne
Na COP27 Komisja zawarła wiele umów dwustronnych i wielostronnych. Podpisała umowy o partnerstwie strategicznym z:
- Kazachstanem w sprawie surowców, baterii i wodoru odnawialnego
- Namibią w sprawie zrównoważonych surowców i wodoru odnawialnego
- Egiptem w sprawie wodoru odnawialnego
Partnerstwa w dziedzinie leśnictwa
Przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen zainicjowała partnerstwa w dziedzinie leśnictwa z Gujaną, Mongolią, Kongiem, Ugandą i Zambią. UE będzie wspierać swoich partnerów w zrównoważonym gospodarowaniu lasami i ich ochronie. Lasy są jednym z najważniejszych zasobów naturalnych na świecie potrzebnym do walki ze zmianą klimatu i do ochrony różnorodności biologicznej, a także do promowania zrównoważonego rozwoju. Więcej informacji
Znaczenie przyrody dla dwóch powiązanych ze sobą kryzysów: kryzysu klimatycznego i kryzysu w zakresie różnorodności biologicznej było również głównym tematem konferencji COP15 w sprawie różnorodności biologicznej, która odbyła się w Montrealu (Kanada) w grudniu.
Globalne zobowiązanie dotyczące metanu
Stany Zjednoczone, UE i inni partnerzy w 2021 r. oficjalnie poparli globalne zobowiązanie dotyczące metanu – inicjatywę, które ma ograniczyć emisje metanu w skali światowej i umożliwić osiągnięcie celu, jakim jest ograniczenie ocieplenia do 1,5 st. C. Na COP27 Komisja z zadowoleniem przyjęła rosnące poparcie dla tej inicjatywy – jej zwolennikami jest obecnie ponad 150 krajów. Więcej informacji
Afryka: wsparcie na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu i budowania odporności
UE i Unia Afrykańska ogłosiły nową inicjatywę Drużyny Europy dotyczącą przystosowania się do zmiany klimatu i odporności na nią w Afryce w ramach pakietu inwestycyjnego UE-Afryka Global Gateway. Ta inicjatywa Drużyny Europy połączy istniejące i nowe programy w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu o wartości ponad 1 mld euro i zwiększy swój wpływ dzięki lepszej koordynacji i wzmocnionemu dialogowi politycznemu na temat przystosowania się do zmiany klimatu prowadzonemu między UE a Unią Afrykańską.
Partnerstwo na rzecz sprawiedliwej transformacji energetycznej
W 2021 r. rządy Republiki Południowej Afryki, Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych ogłosiły wraz z UE nowe, ambitne, długoterminowe partnerstwo na rzecz sprawiedliwej transformacji energetycznej. Ma ono wesprzeć działania Republiki Południowej Afryki w zakresie dekarbonizacji. Celem partnerstwa jest przyspieszenie dekarbonizacji gospodarki Republiki Południowej Afryki, ze szczególnym uwzględnieniem systemu elektroenergetycznego. Podczas COP27 UE z zadowoleniem przyjęła i poparła plan inwestycyjny Republiki Południowej Afryki na rzecz sprawiedliwej transformacji energetycznej oraz podpisała nowe partnerstwo na rzecz sprawiedliwej transformacji energetycznej z Indonezją na szczycie G-20 na Bali.
W trakcie konferencji Komisja zorganizowała ponad 125 imprez towarzyszących w pawilonie UE w Szarm el-Szejk oraz online, które dotyczyły takich kwestii jak ochrona różnorodności biologicznej i odbudowa zasobów przyrodniczych, bezpieczeństwo energetyczne i transformacja ekologiczna, zrównoważone finansowanie, bezpieczeństwo żywnościowe i wodne oraz badania naukowe i innowacje. Obejmowały one dialog między wiceprzewodniczącym wykonawczym Fransem Timmermansem a przedstawicielami młodzieży z całego świata.
Wkład Drużyny Europy w globalne finansowanie działań w związku ze zmianą klimatu
Cały świat musi zmniejszyć swoje emisje, aby zażegnać kryzys klimatyczny. Wiele krajów doświadcza już skutków tego kryzysu. W latach 2013–2020 UE uruchomiła fundusze na wsparcie krajów rozwijających się w łagodzeniu zmiany klimatu i przystosowywaniu się do niej. Wsparcie to obejmuje:
- finansowanie działań w dziedzinie klimatu na całym świecie, ze szczególnym uwzględnieniem najbiedniejszych i najbardziej podatnych na zagrożenia krajów i społeczności
- pozyskiwanie inwestycji prywatnych i finansowania z międzynarodowych banków rozwoju za pomocą dotacji
UE i jej państwa członkowskie wnoszą największy wkład w publiczne wsparcie przekazywane krajom rozwijającym się w ramach finansowania działań w związku ze zmianą klimatu. W 2020 r. było to 23,4 mld euro, z czego prawie połowa przyjęła formę dotacji. Stanowi to znaczną część globalnego celu wynoszącego 100 mld dolarów, który kraje rozwinięte zadeklarowały w 2009 r. na szczycie klimatycznym w Kopenhadze.