Verschillen in kwaliteit van levensmiddelen tussen EU-landen
Testcampagne in de hele EU
Op 23 maart 2021 publiceerde de Commissie de resultaten van de tweede fase van haar EU-brede testcampagne van levensmiddelen die onder dezelfde merknaam op de markt worden gebracht.
De resultaten van de eerste fase, waarbij de productsamenstelling en de informatie op de voorzijde van de verpakking van bijna 1400 levensmiddelen in 19 EU-landen werden vergeleken om mogelijke kwaliteitsverschillen te ontdekken, werden al op 24 juni 2019 gepubliceerd.
Er werd een gemeenschappelijke testmethode gebruikt die door het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek van de Commissie in nauwe samenwerking met de belangrijkste betrokkenen werd ontwikkeld om wetenschappelijk en vergelijkbaar bewijsmateriaal te verzamelen over de omvang van dit probleem in de EU. De aanpak had de volgende doelstellingen:
| 1. Transparantie | - Betere werking en communicatie tussen alle betrokkenen - Minder kans op geschillen |
|---|---|
| 2. Stappen bij de beoordeling | - Selectie van producten --> bemonsteringsplan --> onderzoek van monsters met het oog op testresultaten --> besluit voor vervolgactie |
| 3. Vergelijkbaarheid | - Producten zorgzaam selecteren, bemonsteren en testen zodat de resultaten vergelijkbaar en betrouwbaar zijn |
| 4. Beoordelingscriteria | - Wetenschappelijk gefundeerd en consequent toegepast - Praktische en kostenefficiënte methoden voor het testen van specifieke producten - Geaccrediteerde testlaboratoria en gevalideerde testmethoden |
| 5. Inclusiviteit | - Oprecht en gelijk engagement van de betrokken partijen: exploitanten van levensmiddelenbedrijven, overheden, consumentenvertegenwoordigers |
| 6. Eerlijkheid | - Rekening houden met marktaandelen bij merkselectie voor tests - Vertrouwelijkheidsvereisten in acht nemen |
De Commissie stelde 1 miljoen euro van het budget voor het consumentenprogramma 2017 beschikbaar voor de ontwikkeling en uitvoering van de gemeenschappelijke testmethode, nadat Commissievoorzitter Juncker de aanpak van de kwaliteitsverschillenproblematiek in zijn toespraak over de staat van de Unie van september 2017 had verheven tot actiepunt, waarvoor de Commissie bijna 5 miljoen euro zou vrijmaken. De resultaten van de testcampagne helpen de bevoegde instanties van de lidstaten om hun onderzoek goed te onderbouwen.
Verduidelijking van de relevante regelgeving en capaciteitsopbouw
Parallel daaraan stelde de Commissie voor de betrokken regels voor consumentenbescherming te verduidelijken in het kader van haar "New Deal" van 2018. De wetswijziging, die op 28 november 2019 door het Europees Parlement en de Raad werd aangenomen, verduidelijkte wanneer praktijken van "dubbele kwaliteit" misleidend zijn en in strijd zijn met de richtlijn oneerlijke handelspraktijken.
Maar het blijft niet bij deze verduidelijking van de wetgeving en een EU-brede vergelijking van de kwaliteit van levensmiddelen. De Commissie gaat daarnaast door met haar feitenonderzoek en verleent financiële steun aan de bevoegde instanties van de lidstaten en ngo’s:
| Actie / doelstelling | Stand van zaken / resultaat | EU-financiering |
|---|---|---|
| Studies over kwaliteitsverschillen van levensmiddelen | ||
| Studie van het JRC over de economische drijfveren achter productdifferentiatie en de gevolgen daarvan voor de consument | In januari 2020 presenteerde het JRC de eerste resultaten waaruit blijkt dat consumentenvoorkeuren verschillen per regio en productcategorie. Het JRC wil vóór juni 2022 een analyse maken van de perceptie van de consument van verschillen in het ontwerp van de verpakking van ogenschijnlijk identieke levensmiddelen. Daarbij zal ook worden nagegaan hoe het staat met de producten die in 2019 werden getest. | 1.430.000 euro |
| Projecten voor capaciteitsopbouw | ||
| Subsidies voor consumentenbeschermingsinstanties 2017 | De SCB-instanties van Bulgarije, Hongarije, Litouwen en Slowakije hebben steun gekregen voor onder meer de aanschaf van testapparatuur en het uitvoeren van tests. Alle projecten zullen naar verwachting medio 2021 zijn afgerond. | ± 421.000 euro |
| Subsidies voor acties van consumentenbonden in samenwerking met publiek/private non-profitorganisaties | Vijf projecten waarbij verschillende consumentenorganisaties, overheidsinstanties en ngo’s uit verschillende lidstaten zijn betrokken, hebben subsidie gekregen voor activiteiten ter verhoging van de testcapaciteit en een betere uitwisseling van goede praktijken tussen de betrokken organisaties. Deze projecten zullen vermoedelijk in de tweede helft van 2021 worden afgerond. | ± 1.186.000 euro |
| Haalbaarheidsstudie over het testen van bepaalde categorieën non-foodartikelen en de vorming van een permanent monitorcentrum | Het JRC zal binnenkort met een nieuw project beginnen om de gemeenschappelijke testmethode van 2019 uit te breiden tot cosmetica en detergenten, en om de middelen voor het regelmatig verzamelen van vergelijkende informatie te evalueren. Het project moet begin 2022 worden afgerond. |
900.000 euro |
Kwaliteitsverschillen in levensmiddelen: Vragen en antwoorden
Herziening van het EU-consumentenrecht – "new deal" voor consumenten