Γιατί είναι αναγκαία η εκτίμηση επιπτώσεων
Εκτίμηση επιπτώσεων πραγματοποιείται για πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αναμένεται να έχουν σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές ή περιβαλλοντικές συνέπειες. Οι πρωτοβουλίες αυτές μπορεί να είναι:
- νομοθετικές προτάσεις
- μη νομοθετικές πρωτοβουλίες (π.χ. προγράμματα χρηματοδότησης, συστάσεις για διαπραγματεύσεις διεθνών συμφωνιών)
- εκτελεστικές πράξεις και πράξεις κατ’ εξουσιοδότηση.
Τα πορίσματα της διαδικασίας εκτίμησης επιπτώσεων συνοψίζονται στην έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων. Η ποιότητα κάθε έκθεσης ελέγχεται από ανεξάρτητο φορέα, την Επιτροπή Ρυθμιστικού Ελέγχου, η οποία γνωμοδοτεί σχετικά.
Η έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων πρέπει να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
- τον περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο, συμπεριλαμβανομένου του αντικτύπου στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και την ανταγωνιστικότητα, καθώς και ρητή δήλωση σε περίπτωση που κάποιος από αυτούς τους αντικτύπους δεν θεωρείται σημαντικός
- ποιους επηρεάζει η πρωτοβουλία και με ποιον τρόπο
- τη στρατηγική διαβούλευσης και τα επιτευχθέντα αποτελέσματα
Οι εκθέσεις εκτίμησης επιπτώσεων δημοσιεύονται μαζί με τις προτάσεις ή τις άλλες πράξεις που εκδίδονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επίσης, αποστέλλονται στους νομοθέτες της ΕΕ - δηλαδή το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο - καθώς αυτοί αποφασίζουν σχετικά με την έγκριση ή μη μιας προτεινόμενης νομοθετικής πράξης.
Βελτίωση της νομοθεσίας
Οι εκτιμήσεις επιπτώσεων αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του θεματολογίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας, το οποίο αποβλέπει στον σχεδιασμό και την αξιολόγηση των νομοθετικών πράξεων και των πολιτικών της ΕΕ με τρόπο ώστε να επιτυγχάνουν τους στόχους τους όσο γίνεται αποτελεσματικότερα και αποδοτικότερα.
Οι κατευθυντήριες γραμμές για τη βελτίωση της νομοθεσίας παρέχουν καθοδήγηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον τρόπο διενέργειας των εκτιμήσεων επιπτώσεων. Οι οδηγίες αυτές συνοδεύονται από εργαλειοθήκη η οποία παρέχει συμπληρωματική καθοδήγηση.
Πώς μπορείτε να συμβάλετε
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει αρχικά το πρόβλημα, τους στόχους πολιτικής και τις διάφορες λύσεις, καθώς και τον πιθανό αντίκτυπο της πρωτοβουλίας, εκδίδοντας αρχικές εκτιμήσεις επιπτώσεων για τις οποίες τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να διατυπώσουν παρατηρήσεις.
Πείτε τη γνώμη σας για αρχικές εκτιμήσεις επιπτώσεων
Μετά τη διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη για όλα τα σημαντικά θέματα μέσω ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης, ακολουθεί η εκτίμηση επιπτώσεων.
Συμβάλετε σε εκτιμήσεις επιπτώσεων
Μόλις οριστικοποιηθεί η νομοθετική πρόταση - η οποία συνοδεύεται από έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων - και δημοσιοποιηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι πολίτες και τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν μια δεύτερη ευκαιρία να υποβάλουν τις απόψεις τους για την πρόταση, όταν αυτή υποβληθεί στους νομοθέτες της ΕΕ.
Συνεργασία μεταξύ των οργάνων της ΕΕ
Η νέα διοργανική συμφωνία για τη βελτίωση της νομοθεσίας, η οποία υπεγράφη τον Απρίλιο του 2016, αναγνωρίζει ότι οι εκτιμήσεις επιπτώσεων συμβάλλουν θετικά στη βελτίωση της ποιότητας της νομοθεσίας της ΕΕ.
Με βάση τη συμφωνία αυτή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν πλήρως υπόψη τις εκτιμήσεις επιπτώσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με νομοθετικές προτάσεις. Οι συννομοθέτες μπορούν επίσης να διενεργούν εκτιμήσεις επιπτώσεων για ουσιαστικές τροποποιήσεις κατά τη διάρκεια της νομοθετικής διαδικασίας.
Διοργανική συμφωνία για τη βελτίωση της νομοθεσίας
Επικουρικότητα και αναλογικότητα
Η ορθή εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας (μη παρέμβαση της Ένωσης όταν ένα ζήτημα μπορεί να ρυθμιστεί αποτελεσματικά από τα κράτη μέλη) και της αναλογικότητας (η δράση της ΕΕ δεν πρέπει να υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη των στόχων) κατά τη χάραξη πολιτικών αξιολογείται στο πλαίσιο της εκτίμησης επιπτώσεων.