Wat is betere regelgeving?
Een van de belangrijkste factoren die Europa’s concurrentievermogen bevorderen, is eenvoudigere, lichtere en snellere regelgeving. Daarom zijn niet alleen vereenvoudiging maar ook uitvoering belangrijke prioriteiten voor de Commissie, op basis van specifieke structuren en mechanismen. De Commissie streeft ernaar de administratieve lasten van EU-verordeningen te vereenvoudigen en te verlichten: regelgeving moet evenredig, stabiel, coherent en technologieneutraal zijn.
In dit verband is de agenda voor betere regelgeving voor de EU een hulpmiddel om empirisch onderbouwde beleidsmaatregelen en wetten uit te voeren: het komt erop aan de doelstellingen zo efficiënt mogelijk te verwezenlijken en de regelgeving af te stemmen op de behoeften van EU-burgers, bedrijven en het maatschappelijk middenveld. Dankzij de richtsnoeren en toolbox voor betere regelgeving beschikt de Europese Commissie over een concrete leidraad bij de voorbereiding van nieuwe initiatieven en voorstellen en bij het beheer en de evaluatie van bestaande wetgeving.
Betere regelgeving zorgt voor:
- EU-maatregelen, gebaseerd op de beste beschikbare gegevens, die zodanig zijn ontworpen dat de gewenste effecten, namelijk de voordelen voor de samenleving, de economie en het milieu in de EU, worden bereikt, en die de Commissie helpen haar strategische prioriteiten te verwezenlijken
- een eenvoudige, doeltreffende, efficiënte, coherente en correcte uitvoering van het regelgevingskader, om het bedrijfsleven in Europa eenvoudiger en sneller te maken
- minder bureaucratie en verslaglegging in Europa, om investeringen en concurrentievermogen te stimuleren
- een open en transparante besluitvorming voor burgers, bedrijven en andere belanghebbenden
- de mogelijkheid voor burgers en belanghebbenden om bij te dragen aan het beleids- en wetgevingsproces: dit kan door middel van raadplegingen van belanghebbenden, openbare onlineraadplegingen, uitvoeringsdialogen, realitychecks en antwoorden op verzoeken om input en uitnodigingen tot handelen van de Commissie
- EU-initiatieven die de verwachte resultaten leveren en geschikt blijven voor het beoogde doel en voor toekomstige uitdagingen, onder meer uitgaande van de werkzaamheden van de Commissie op het gebied van strategische prognoses
- naleving van de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid
- wereldwijde promotie van de waarden van de EU en van doeltreffende regelgevingsmodellen, door ondersteuning van goede praktijken op het gebied van betere regelgeving in de internationale beleidsvorming, bijvoorbeeld de ontwikkeling van mondiale normen.
Wat zijn de belangrijkste instrumenten voor betere regelgeving?
Evaluaties, geschiktheidscontroles en effectbeoordelingen
De Commissie is bevoegd voor het plannen, voorbereiden en voorstellen van nieuwe EU-wetgeving. Dit gebeurt op basis van het jaarlijkse werkprogramma van de Commissie. Bij de voorbereiding neemt de Commissie een reeks regels en richtsnoeren in acht.
In overeenstemming met het beginsel “eerst evalueren” vindt er een evaluatie plaats voordat bestaande maatregelen of wetgeving worden herzien, en wordt informatie aangereikt voor de probleemomschrijving.
Met evaluaties en geschiktheidscontroles analyseert de Commissie de prestaties van bestaande maatregelen, programma’s en wetgeving. Op basis van gegevens wordt in die evaluaties beoordeeld in welke mate een bestaand beleid of bestaande wetgeving doeltreffend, relevant en coherent is en toegevoegde waarde heeft voor de EU. Deze evaluatie vormt vervolgens de basis voor herzieningen of nieuwe initiatieven.
Bij effectbeoordelingen wordt nagegaan of er behoefte is aan EU-optreden, worden de mogelijke effecten van de beschikbare oplossingen geanalyseerd. Op basis daarvan maakt de Commissie een keuze en begint zij met de voorbereiding van het voorstel. Deze analyse wordt uitgevoerd tijdens de voorbereidingsfase, voordat de Commissie een voorstel voor een nieuwe of herziene wet afrondt.
Strategische prognoses zijn voorts een belangrijk instrument om toekomstbestendig beleid in alle sectoren op te stellen. Het gaat om verkenningen van mogelijke toekomstscenario’s en van de kansen en uitdagingen waarmee die scenario’s gepaard gaan. Uiteindelijk helpen deze prognoses beleidsmakers om op dit moment vorm te geven aan de toekomst.
Centrale rol van vereenvoudiging in betere regelgeving
Voortbouwend op het programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving (Refit) is de Commissie in een hogere versnelling geschakeld om de EU-wetgeving eenvoudiger te maken en onnodige kosten van regelgeving te verminderen, zonder dat de doelstellingen daarvan in het gedrang komen. Door het EU-acquis door middel van evaluaties en geschiktheidscontroles aan stresstests te onderwerpen, zullen de daaruit voortvloeiende voorstellen tot vereenvoudiging van de Commissie uitendelijk leiden tot eenvoudiger EU-wetgeving en minder regeldruk. Dit alles zal de Commissie helpen te komen tot een vermindering van de bestaande administratieve lasten met ten minste 25 %, en met 35 % voor kmo’s. Dankzij de “one in, one out”-aanpak worden alle lasten ten gevolge van initiatieven van de Commissie in aanmerking genomen en worden administratieve lasten gecompenseerd door op hetzelfde beleidsterrein even grote lasten weg te nemen.
Concurrentievermogen is een belangrijke prioriteit: een nieuwe toets voor kmo’s en concurrentievermogen zal helpen om deze twee dimensies beter in effectbeoordelingen op te nemen. De Commissie presenteert een jaarlijks overzicht van haar inspanningen inzake vereenvoudiging en lastenvermindering, en toont zo de vooruitgang in de richting van deze doelstellingen.
Kwaliteitscontrole
De Raad voor regelgevingstoetsing, een onafhankelijk orgaan van ambtenaren van de Commissie en deskundigen van buiten de Commissie, beoordeelt effectbeoordelingen en geselecteerde evaluaties. Deze raad maakt in jaarverslagen bekend wat hij heeft gedaan om zijn opdracht te vervullen.
Subsidiariteit en evenredigheid
Overeenkomstig het subsidiariteitsbeginsel treedt de EU alleen op waar dat nodig is en waar dat duidelijke voordelen biedt ten opzichte van nationale, regionale of lokale maatregelen. Bij alle politiek gevoelige en belangrijke initiatieven waarvoor een effectbeoordeling is uitgevoerd, zit ook een subsidiariteitsschema.
In het evenredigheidsbeginsel gaat het vooral om de financiële en administratieve gevolgen van voorgestelde wetgeving: regelgevende maatregelen mogen niet verder gaan dan wat nodig is om de wetgevings- en beleidsdoelstellingen te verwezenlijken. De gevolgen moeten tot een minimum worden beperkt en in verhouding staan tot de beoogde beleidsdoelstellingen. Dit betekent dat alle beleidsmaatregelen op de eenvoudigste manier en met de minste kosten worden uitgevoerd, en dat onnodige bureaucratie wordt vermeden.
Samenwerking met belanghebbenden
Belanghebbenden raadplegen is een centraal punt op de agenda voor betere regelgeving. De Commissie biedt burgers en belanghebbenden de mogelijkheid om online feedback te geven over de hele levenscyclus van een beleid en om materiaal te verzamelen ter ondersteuning van de beleidsvorming en de transparantie.
Geef uw mening: Portaalsite voor raadplegingen en feedback
Hoe werkt het?
- belanghebbenden kunnen hun meningen en documentatie daarover delen in geval van nieuw EU-beleid, nieuwe regels en bestaande wetgeving (evaluaties en geschiktheidscontroles)
- meertalig, gecentraliseerd, transparant en zeer gebruiksvriendelijk
- de bijdragen worden meegenomen in het besluitvormingsproces
De aanpak van de Commissie om belanghebbenden bij het beleid te betrekken wordt erkend als topklasse: in 2018 en 2021 heeft de OESO de EU genoemd als beste van haar leden.
Verzoek om input en openbare raadpleging
De standpunten, praktische ervaringen, documentatie en gegevens die door belanghebbenden en het publiek worden aandragen, helpen om te komen tot kwalitatief sterkere en robuustere beleidsinitiatieven en evaluaties:
- documenten van het verzoek om input (voor effectbeoordelingen, evaluaties en geschiktheidscontroles) staan open voor feedback gedurende 4 weken
- openbare raadplegingen (voor wetgevingshandelingen) duren 12 weken
In beide gevallen is alles in principe beschikbaar in alle officiële talen van de EU. Europeanen kunnen bijdragen leveren in elk van de 24 officiële EU-talen en krijgen een informele e-vertaling van alle feedback en standpuntnota’s in hun eigen taal.
Feedback
Burgers kunnen hun feedback ook delen met de Commissie door middel van opmerkingen over de voorstellen voor rechtshandelingen of gedelegeerde en uitvoeringshandelingen. De Commissie analyseert dan alle feedback en maakt een samenvatting. Zo kunnen Europeanen zien hoe hun feedback bijdraagt aan de voorbereiding van initiatieven. Feedback over ontwerpen van wetgevingshandelingen wordt gedeeld met de medewetgevers (Europees Parlement en Raad).
- 7 000 000 bezoeken op het portaal Geef uw mening
- 93 wetgevingsvoorstellen,
- 400 000 reacties
- 81 openbare raadplegingen
- 45 500 bijdragen
- 139 verzoeken om input
- 70 000 feedbackbijdragen
- 144 ontwerpen van uitvoeringshandelingen en gedelegeerde handelingen
- 7 500 gepubliceerde feedbackbijdragen
Uitvoeringsdialogen en realitychecks
Elk lid van de Europese Commissie organiseert elk jaar ten minste twee uitvoeringsdialogen met belanghebbenden om de uitvoering van het EU-recht af te stemmen op de realiteit ter plaatse. Daarmee wordt een platform geboden voor open en transparante discussies tussen belanghebbenden. Via deze dialogen zal de Commissie samen met belanghebbenden nagaan welke obstakels een goede uitvoering kunnen belemmeren.
De Commissie zal via de realitychecks ook contact onderhouden met beroepsmensen in de bedrijfswereld, om hun ervaringen in het veld en de gevolgen van het EU-recht voor hun activiteiten te begrijpen. Deze uitwisseling op technisch niveau zal helpen om praktische problemen, belemmeringen of positieve ervaringen op te sporen of op te lossen, en na te gaan hoe de EU-regels, de uitvoering en de nationale omzetting zich daartoe verhouden.
De resultaten van de praktijkcontroles worden meegenomen in de stresstests van bestaande wetgeving (met inbegrip van evaluaties en geschiktheidscontroles) en bij het ontwerpen van toekomstige vereenvoudigingsvoorstellen.
Partnerschap en samenwerking
Samenwerking tussen EU-instellingen
Betere EU-wetgeving is als gedeelde doelstelling een verantwoordelijkheid van alle EU-instellingen en-lidstaten. Om het wetgevingsproces van de EU te verbeteren en betere resultaten te bereiken, moeten het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie nauwer samenwerken.
De Commissie kan alleen de effecten alsook de kosten en besparingen van haar eigen wetgevingsvoorstellen vaststellen. Veranderingen in de loop van de onderhandelingen met het Europees Parlement en de Raad kunnen nog een grote weerslag hebben op de effecten die burgers, bedrijven of overheden zullen ondervinden.
De Commissie zal de politieke dialoog met het Europees Parlement en de Raad hervatten om ideeën te bespreken: zo kunnen alle partijen de effecten van hun amendementen gemeenschappelijk beoordelen en hun verbintenissen in het kader van het interinstitutioneel akkoord over beter wetgeven nakomen.
Uitvoering door lidstaten
De EU is gebaseerd op gezamenlijk overeengekomen regels. Om burgers en bedrijven in de hele EU een veilig juridisch kader te bieden, moeten de lidstaten deze regels volledig en tijdig uitvoeren. Zij moeten ervoor zorgen dat de regels correct worden toegepast en gehandhaafd zodat de beoogde voordelen worden bereikt. Slechte uitvoering leidt tot kosten en gebrek aan juridische zekerheid voor mensen en bedrijven.
Internationale samenwerking
Internationale samenwerking op het gebied van regelgeving is een essentieel onderdeel van het EU-beleid. Het beleid van de Commissie voor betere regelgeving is tot stand gekomen doorheen de jaren en sluit ook aan bij internationale ontwikkelingen, zoals een aantal beleidsaanbevelingen van de OESO.
In de richtsnoeren en toolbox voor betere regelgeving van de Commissie wordt toegelicht hoe de internationale context in aanmerking moet worden genomen bij de beoordeling en ontwikkeling van EU-beleid en hoe we overleggen met internationale partners en belanghebbenden. Bij het ontwikkelen van ons beleid moet onder mee rekening worden gehouden met internationale verdragen en overeenkomsten en moeten geopolitieke effecten in al hun omvang worden behandeld. Voorts moeten wetsontwerpen aan de Wereldhandelsorganisatie worden gemeld en moeten de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling van de Verenigde Naties, die nu in evaluaties en effectbeoordelingen worden behandeld, worden gemainstreamd.