An Gníomh Eorpach um Shaoirse na Meán

Is príomhcholún de gach daonlathas iad na meáin shaora agus tá siad ríthábhachtach do gheilleagar margaidh sláintiúil. Ar scála domhanda, tá an tAontas Eorpach fós ina dhaingean do na meáin shaora, agus caighdeán á leagan síos aige mar mhór-roinn dhaonlathach. Mar sin féin, tá treochtaí ann ar cúis le himní iad. Ag cur leis na hiarrachtaí a rinneadh roimhe seo, tá roinnt beart déanta ag an gCoimisiún chun saoirse agus iolrachas na meán san Aontas a chosaint, chomh maith le saorghluaiseacht seirbhísí a fheabhsú. Is é an toradh a bhí air sin gur tháinig an Gníomh Eorpach um Shaoirse na Meán i bhfeidhm an 7 Bealtaine 2024. Beidh feidhm iomlán ag na rialacha nua ón 8 Lúnasa 2025.

Leis an nGníomh Eorpach um Shaoirse na Meán, cuirtear i bhfeidhm sraith nua rialacha chun iolrachas agus neamhspleáchas na meán san Aontas a chosaint. Cinnteoidh siad gur féidir leis na meáin – idir na meáin phoiblí agus na meáin phríobháideacha — oibriú ar bhealach níos éasca thar theorainneacha i margadh inmheánach an Aontais, gan brú míchuí agus claochlú digiteach spás na meán á chur san áireamh.

I measc nithe eile, déanfaidh an Gníomh Eorpach um Shaoirse na Meán an méid a leanas:

• Neamhspleáchas eagarthóireachta a chosaint
• Foinsí iriseoireachta a chosaint, iad a chosaint ar úsáid earraí spiaireachta san áireamh
• Feidhmiú neamhspleách mheáin na seirbhíse poiblí a chinntiú
• Trédhearcacht úinéireacht na meán a threisiú
• Na meáin a chosaint ar ábhar ar líne nach bhfuil údar leis a bheith á bhaint anuas ag ardáin an-mhór ar líne
• An ceart a thabhairt isteach chun an tairiscint meán a shaincheapadh ar ghléasanna agus ar chomhéadain
• Trédhearcacht i bhfógraíocht stáit a ráthú le haghaidh soláthraithe seirbhíse meán agus ardáin ar líne
• A chinntiú go soláthróidh na Ballstáit measúnú ar an tionchar atá ag príomh-chomhchruinnithe i margadh na meán ar iolrachas na meán agus ar an neamhspleáchas eagarthóireachta
• Borradh a chur faoin trédhearcacht i dtomhas lucht éisteachta/féachana do sholáthraithe seirbhíse meán agus d’fhógróirí

Bunófar Bord Eorpach nua neamhspleách um Sheirbhísí na Meán, ar a mbeidh ionadaithe ó údaráis nó comhlachtaí náisiúnta na meán agus a dtabharfaidh rúnaíocht de chuid an Choimisiúin cúnamh dó, agus tosóidh sé ag feidhmiú i mí Feabhra 2025. Déanfaidh an Bord, i measc nithe eile, cur i bhfeidhm éifeachtach agus comhsheasmhach chreat dhlí meán an Aontais a chur chun cinn. Tiocfaidh sé in ionad Ghrúpa na Rialálaithe Eorpacha um Sheirbhísí Meán Closamhairc (ERGA) a bunaíodh faoi Threoir Sheirbhísí na Meán Closamhairc.

Tá roinnt bealaí ann freisin ina bhfuil an tAontas ag tacú le saoirse agus iolrachas na meán, lena n-áirítear tríd an méid seo a leanas a dhéanamh:

• Comhairlí preasa agus meán a bheith ann a neartaíonn seasamh na gcomhairlí preasa agus meán i dtimpeallacht chomhtháite meán (Buiséad: €0.9 milliún)
• Córas Faireacháin um Úinéireacht na Meán a chur i bhfeidhm chun bunachar sonraí tírbhunaithe a sholáthar ina bhfuil faisnéis faoi úinéireacht na meán (Buiséad: €0.5 milliún)
• Deontais a chur ar fáil chun tacú le nuálaíocht na meán áitiúil agus réigiúnach agus borradh a chur faoin iolrachas (Buiséad: €2 mhilliún)
• Sásra mearfhreagartha a bheith ann chun cabhair phraiticiúil a chur ar fáil chun iriseoirí atá faoi bhagairt a chosaint (Buiséad: €3.1 milliún)
• Monatóir ar Iolrachas sna Meáin a chur i bhfeidhm chun rioscaí a d’fhéadfadh a bheith ann d’iolrachas sna meáin a shainaithint (Buiséad: €1.1 milliún)
• Tacú le hathdheonú d’earnálacha na meán a bhfuil ábharthacht ar leith ag baint leo don daonlathas (cuir i gcás iriseoireacht áitiúil agus iniúchach, na meáin phobail agus na meáin ar mhaithe le leas an phobail) mar chuid de Chomhpháirtíochtaí Iriseoireachta Eoraip na Cruthaitheachta (Buiséad: €5 mhilliún)
• Mol um Shaoirse na Meán a bhunú chun tacú le meáin neamhspleácha na Rúise agus na Bealarúise atá ann cheana agus atá bunaithe san Aontas (Buiséad: €2.9 milliún)
• Féile Iriseoireachta na hEorpa agus Litearthacht Faisnéise na Meán a eagrú (Buiséad: €0.8 milliún)