Czym jest mechanizm współpracy i weryfikacji?
W chwili przystąpienia do UE, tj. 1 stycznia 2007 r., Rumunia i Bułgaria nadal stały przed koniecznością nadrobienia zaległości w dziedzinie reformy sądownictwa oraz zwalczania korupcji i (w przypadku Bułgarii) przestępczości zorganizowanej. Komisja ustanowiła mechanizm współpracy i weryfikacji jako środek przejściowy pomocny w naprawie tej sytuacji w obu krajach.
Dlaczego potrzebny jest mechanizm współpracy i weryfikacji?
Decyzja Komisji o dokonywaniu w dalszym ciągu oceny Bułgarii i Rumunii po ich przystąpieniu do UE pokazuje determinację Unii do monitorowania procesu budowy w obydwu krajach skutecznych systemów administracji i sądownictwa. Systemy te są niezbędne do wywiązania się z obowiązków wynikających z członkostwa w UE oraz zagwarantowania prawidłowego stosowania unijnych przepisów, polityk i programów.
Postępy w reformie sądownictwa oraz w walce z korupcją i przestępczością zorganizowaną pozwolą także Bułgarom i Rumunom w pełni korzystać z praw, które przysługują im jako obywatelom Unii.
Jak mechanizm współpracy i weryfikacji funkcjonuje w praktyce?
W grudniu 2006 r. Komisja przyjęła decyzje, w których wyznaczone są również kryteria (cele referencyjne) służące ocenie postępów.
Oceny i formalne sprawozdania Komisji opierają się na dokładnej analizie i obserwacji. Równocześnie służby Komisji prowadzą stały dialog z władzami Bułgarii i Rumunii. Pomocne przy opracowaniu sprawozdań są również kontakty z innymi krajami UE, społeczeństwem obywatelskim, organizacjami międzynarodowymi, niezależnymi ekspertami oraz szeregiem innych podmiotów.
Komisja regularnie zdaje sprawozdania na temat poczynionych postępów. Swoje pierwsze tego typu sprawozdanie przedstawiła 27 czerwca 2007 r. Sprawozdania zawierają ocenę i zalecenia Komisji dla władz Bułgarii i Rumunii, a ich uzupełnieniem są dokumenty robocze służb Komisji przedstawiające szczegółową analizę w odniesieniu do każdego z celów referencyjnych wyznaczonych w ramach mechanizmu kontroli i weryfikacji.
Każde sprawozdanie Komisji, a także zastosowana w nim metodyka i wyciągnięte wnioski, są następnie omawiane w Radzie Unii Europejskiej i potwierdzane w jej konkluzjach.
Kryteria oceny postępów
Cele referencyjne wyznaczone dla Rumunii dotyczą m.in. skuteczności i przejrzystości systemu sądownictwa, najważniejszych instytucji, ich integralności i zwalczania korupcji na wszelkich szczeblach oraz zapobiegania korupcji.
Cele referencyjne wyznaczone dla Bułgarii dotyczą m.in. niezawisłości, profesjonalizmu i skuteczności systemu sądownictwa, zwalczania korupcji i przeciwdziałania przestępczości zorganizowanej.
Annual progress reports in Bulgaria and Romania
Dodatkowe wsparcie
Uzupełnieniem dla wsparcia Komisji w ramach procesu monitorowania mechanizmu kontroli i weryfikacji są:
- możliwości finansowania ze środków europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych
- wiedza fachowa zapewniana przez Służbę ds. Wspierania Reform Strukturalnych
- konstruktywne wsparcie ze strony wielu krajów UE.