Kiedy stosuje się procedurę komitetową?
Procedura komitetowa ma zastosowanie, gdy w akcie prawnym przyznano Komisji uprawnienia wykonawcze. Ten sam akt prawny przewiduje również, że Komisję ma wspierać komitet, kiedy określa ona środki w akcie wykonawczym.
Procedura komitetowa nie jest obowiązkowa w przypadku wszystkich aktów wykonawczych – niektóre z nich Komisja może przyjąć bez zasięgania opinii komitetu (na przykład przy przyznawaniu dotacji nieprzekraczających pewnej kwoty).
Akty wykonawcze i akty delegowane
Zasady funkcjonowania procedury komitetowej
Kiedy Komisja przyjmuje akty wykonawcze, zastosowanie ma jedna z następujących procedur:
- procedura sprawdzająca – stosowana szczególnie w odniesieniu do (i) środków o zasięgu ogólnym i (ii) środków o potencjalnie dużym oddziaływaniu (np. w dziedzinie podatków lub polityki rolnej)
- procedura doradcza – zazwyczaj stosowana dla wszystkich pozostałych środków wykonawczych.
Obie procedury wymagają, aby komitet składający się z przedstawicieli wszystkich krajów UE wydał formalną opinię (zazwyczaj w drodze głosowania) w sprawie środków proponowanych przez Komisję.
W zależności od rodzaju procedury opinie komitetu mogą być dla Komisji mniej lub bardziej wiążące.
Procedura sprawdzająca
- Jeżeli większość kwalifikowana (55 proc. państw członkowskich reprezentujących co najmniej 65 proc. ludności UE) głosuje za przyjęciem projektu aktu wykonawczego, Komisja musi go przyjąć.
- Jeżeli większość kwalifikowana głosuje przeciwko projektowi aktu prawnego, Komisja nie może go przyjąć.
- Jeżeli nie ma kwalifikowanej większości głosów za przyjęciem projektu aktu wykonawczego ani za jego odrzuceniem, Komisja może go przyjąć lub przedstawić jego nową, zmienioną wersję.
Procedura doradcza
- Komisja decyduje we własnym zakresie o tym, czy projekt aktu wykonawczego ma zostać przyjęty. Musi jednak w jak największym stopniu uwzględnić opinię komitetu.
Zasady funkcjonowania komitetów
Komitety procedury komitetowej są powoływane przez prawodawcę (Radę i Parlament Europejski albo samą Radę). W skład komitetów, którym przewodniczy urzędnik Komisji, wchodzi po jednym przedstawicielu z każdego kraju UE.
Każdy komitet ustala swoje procedury operacyjne w oparciu o wzór regulaminu wewnętrznego komitetów.
Odpowiednie działy Komisji przedkładają właściwym komitetom do zaopiniowania projekty aktów wykonawczych.
Posiedzenia większości komitetów odbywają się kilka razy w roku w siedzibie Komisji (zazwyczaj w Brukseli).
Przed każdym spotkaniem Komisja wysyła do organów krajowych zaproszenie, porządek obrad i projekt aktu wykonawczego. Po spotkaniu Komisja publikuje wyniki głosowania wraz ze skróconym sprawozdaniem z posiedzenia w rejestrze dokumentów procedury komitetowej.
Komisja publikuje corocznie sprawozdanie na temat pracy komitetów procedury komitetowej, w którym wyszczególnia podjęte przez nie działania w każdym obszarze polityki.
Komitet odwoławczy
Jeżeli Komisja nie może przyjąć zaproponowanego aktu wykonawczego (zwłaszcza w przypadku gdy komitet procedury komitetowej głosował za jego odrzuceniem), może skierować sprawę do komitetu odwoławczego.
Komitet odwoławczy funkcjonuje podobnie jak inne komitety procedury komitetowej: składa się z przedstawicieli krajów UE, ale o wyższym szczeblu reprezentacji. Przewodniczy mu Komisja i obowiązują go takie same zasady głosowania.
Za jego pośrednictwem kraje UE mogą przeprowadzić drugą dyskusję.
Jeżeli komitet odwoławczy wypowie się przeciwko projektowi aktu wykonawczego, Komisja musi zastosować się do tej decyzji.
Regulamin wewnętrzny komitetu odwoławczego
Kontrola Rady UE i Parlamentu Europejskiego
Uprawnienia wykonawcze Komisji nie tylko podlegają kontroli rządów krajowych za pośrednictwem komitetów, lecz są także dodatkowo kontrolowane przez Parlament Europejski i Radę UE, które mają:
- prawo do informacji – Parlament Europejski i Rada są jednocześnie informowane o wszystkich działaniach zaproponowanych przez Komisję, które są omawiane w komitetach
- uprawnienia kontrolne – w przypadku gdy działania Komisji odnoszą się do aktu ustawodawczego przyjętego zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, Parlament Europejski lub Rada mogą zgłosić sprzeciw względem projektu aktu wykonawczego, gdy wykracza on poza zakres uprawnień Komisji określonych w pierwotnym akcie prawnym. W takim przypadku Komisja jest zobowiązana dokonać przeglądu projektu aktu wykonawczego w świetle tej opinii i zadecydować, czy zamierza go podtrzymać, zmienić lub wycofać.
Rejestr dokumentów procedury komitetowej
Rejestr dokumentów procedury komitetowej zawiera wykaz wszystkich komitetów ustanowionych w ramach procedury komitetowej, a także informacje ogólne i dokumentację z prac tych komitetów.