Βελτίωση της νομοθεσίας

Στόχοι του θεματολογίου για τη βελτίωση της νομοθεσίας

Διασφάλιση της χάραξης τεκμηριωμένης πολιτικής από την ΕΕ
Απλούστευση και βελτίωση της νομοθεσίας της ΕΕ και αποφυγή περιττών επιβαρύνσεων
Συμμετοχή πολιτών, επιχειρήσεων και ενδιαφερόμενων μερών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων

Τι κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει την αρμοδιότητα να σχεδιάζει, να εκπονεί και να προτείνει νέα νομοθεσία και πολιτικές της ΕΕ. Οι εργασίες καθοδηγούνται από το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής. Η Επιτροπή, όταν προτείνει νόμους, αξιολογεί τις αναμενόμενες σημαντικές επιπτώσεις τους, μεταξύ άλλων, στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία. Η στρατηγική ανάλυση προοπτικών αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τη χάραξη ανθεκτικών στις μελλοντικές εξελίξεις πολιτικών σε όλους τους τομείς.

Η Επιτροπή είναι επίσης αρμόδια για την αξιολόγηση της νομοθεσίας της ΕΕ και την υποβολή προτάσεων βελτίωσης, όπου χρειάζεται κατά την αναθεώρηση των πολιτικών.

Η Επιτροπή εξακολουθεί να παρακολουθεί την υλοποίηση και την εφαρμογή, στα κράτη μέλη, των πρωτοβουλιών που εγκρίνονται.

Με τη βελτίωση της νομοθεσίας διασφαλίζεται ότι η λήψη αποφάσεων είναι διαφανής και αποτελεσματική. Από το 2021 τα κυριότερα σημεία του αναθεωρημένου θεματολογίου για τη βελτίωση της νομοθεσίας περιλαμβάνουν τα εξής στοιχεία:

Βελτίωση των δημόσιων διαβουλεύσεων με την εισαγωγή μιας ενιαίας «πρόσκλησης υποβολής στοιχείων», η οποία είναι μεταφρασμένη σε όλες τις γλώσσες, στη ανασχεδιασμένη πύλη Πείτε την άποψή σας: Δημόσιες διαβουλεύσεις και σχόλια. Η προσέγγιση αυτή συνδυάζει σε ένα κείμενο τις παρατηρήσεις σχετικά με τους χάρτες πορείας και τις αρχικές εκτιμήσεις επιπτώσεων με το ερωτηματολόγιο των δημόσιων διαβουλεύσεων.

Ενίσχυση των προσπαθειών της Επιτροπής για την απλούστευση των κανόνων της ΕΕ και τη μείωση του περιττού φόρτου, επιτυγχάνοντας παράλληλα τα οφέλη της νομοθεσίας (πρόγραμμα REFIT) και εισάγοντας την προσέγγιση «για κάθε θέσπιση, μία κατάργηση». Σύμφωνα με την αρχή αυτή οποιεσδήποτε άρτι θεσπισμένες επιβαρύνσεις αντισταθμίζονται με την αφαίρεση ισοδύναμων επιβαρύνσεων στον ίδιο τομέα πολιτικής. Το δεύτερο εξάμηνο του 2021 η Επιτροπή υλοποίησε ένα πιλοτικό έργο βάσει της αρχής «για κάθε θέσπιση, μία κατάργηση», με δέκα νομοθετικές προτάσεις που καλύπτουν ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής και επηρεάζουν διάφορους τομείς και ενδιαφερόμενα μέρη, για τη δοκιμή της προσέγγισης, της μεθοδολογίας της και των σχετικών υπολογισμών. Βασιζόμενη στα διδάγματα που αντλήθηκαν από το πιλοτικό σχέδιο, η Επιτροπή εφαρμόζει τώρα την αρχή «για κάθε θέσπιση, μία κατάργηση», αρχής γενομένης με το πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2022. Η Επιτροπή έχει επίσης δεσμευτεί να εξορθολογίσει τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων με σκοπό να τις μειώσει κατά 25 %.

Άρση των εμποδίων και της γραφειοκρατίας που επιβραδύνουν τις επενδύσεις, από βασικά ενδιαφερόμενα μέρη της ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου «Fit for Future».

Συνεκτίμηση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, ώστε να διασφαλίζεται ότι όλες οι νομοθετικές προτάσεις συμβάλλουν στο θεματολόγιο της βιώσιμης ανάπτυξης με ορίζοντα το 2030.

Βελτίωση του τρόπου με τον οποίο η βελτίωση της νομοθεσίας αντιμετωπίζει και στηρίζει βιώσιμους στόχους, ιδίως τον στόχο της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης», και τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Ενσωμάτωση της στρατηγικής ανάλυσης προοπτικών στη χάραξη πολιτικής, ώστε να διασφαλίζεται η καταλληλότητα της πολιτικής για το μέλλον, λαμβανομένων, για παράδειγμα, υπόψη των αναδυόμενων μεγατάσεων στο πράσινο, το ψηφιακό, το γεωπολιτικό και το κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο.

Οι πρακτικές της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας αναγνωρίζονται διεθνώς από τον ΟΟΣΑ και θεωρούνται προηγμένες μεταξύ των μελών του ΟΟΣΑ.

Μάθετε περισσότερα για τη χάραξη πολικής και τη νομοθετική διαδικασία της ΕΕ.

Πείτε τη γνώμη σας: Δημόσιες διαβουλεύσεις και παρατηρήσεις — μοιραστείτε τις απόψεις και τις ιδέες σας

Η Επιτροπή επιδιώκει τη συγκέντρωση στοιχείων και παρατηρήσεων από τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τα ενδιαφερόμενα μέρη σε όλα τα στάδια της νομοθετικής διαδικασίας και της διαδικασίας χάραξης πολιτικής από το 2015. Μπορείτε να μοιραστείτε τις απόψεις και τις ιδέες σας σχετικά με τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής σε όλους τους τομείς πολιτικής στη διαδικτυακή πύλη Πείτε την άποψή σας. Δημόσιες διαβουλεύσεις και σχόλια. Μπορείτε να γραφτείτε για να λαμβάνεται κοινοποιήσεις σχετικά με τα νέα στοιχεία που προκύπτουν κατά τη διαμόρφωση πρωτοβουλιών, ακόμη και μετά την έγκριση νομοθεσίας.

Η διαδικτυακή πύλη «Πείτε την άποψή σας: Δημόσιες διαβουλεύσεις και σχόλια.

Τα σχόλιά σας είναι καθοριστικά!

Τα σχόλια των πολιτών, των επιχειρήσεων και των ενδιαφερόμενων μερών μπορούν είναι όντως καθοριστικά για τις πολιτικές της ΕΕ. Έχουν καθοδηγήσει και βελτιώσει το έργο της Επιτροπής στο πλαίσιο διάφορων πρωτοβουλιών, όπως η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης, η Κοινή Γεωργική Πολιτική και οι οδηγίες για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.

Δείτε πώς η διαδικασία διαβούλευσης συνέβαλε στη διαμόρφωση της νομοθεσίας.

Απλούστευση της νομοθεσίας της ΕΕ

Η Επιτροπή αξιολογεί τις επιδόσεις της ισχύουσας ευρωπαϊκής νομοθεσίας και προβαίνει στις απαραίτητες αλλαγές ώστε η νομοθεσία να είναι κατάλληλη για τον σκοπό που εξυπηρετεί.

Το πρόγραμμα βελτίωσης της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου (REFIT) θεσπίστηκε το 2012 με στόχο την απλούστευση της νομοθεσίας της ΕΕ και τη μείωση των περιττών δαπανών των κανονιστικών ρυθμίσεων με παράλληλη επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων. Οι δυνατότητες απλούστευσης και μείωσης του φόρτου λαμβάνονται πάντα υπόψη κατά την αξιολόγηση και την αναθεώρηση της νομοθεσίας. Όλες οι αναθεωρήσεις της νομοθεσίας της ΕΕ περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα REFIT και αποσκοπούν στη μείωση του φόρτου και στην απλούστευση.
Η πλατφόρμα «Fit for Future», η οποία αντικαθιστά την πλατφόρμα REFIT, δημιουργήθηκε το 2020. Πρόκειται για ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου απαρτιζόμενη από εκπροσώπους των κρατών μελών, της Επιτροπής των Περιφερειών, της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και ενδιαφερόμενους φορείς που εκπροσωπούν την κοινωνία των πολιτών, επιχειρήσεις και μη κυβερνητικές οργανώσεις. Η πλατφόρμα συνεργάζεται επίσης με το δίκτυο απεσταλμένων για τις ΜΜΕ και το RegHub. Η πλατφόρμα εκδίδει γνώμες προς την Επιτροπή με συγκεκριμένες προτάσεις όσον αφορά τις δυνατότητες για απλούστευση, μείωση του φόρτου και εκσυγχρονισμό της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ.
Οποιοσδήποτε μπορεί να διατυπώσει προτάσεις για την απλούστευση της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ μέσω της διαδικτυακής πύλης Πείτε την άποψή σας: Απλούστευση! .
Με αξιολογήσεις και ελέγχους καταλληλότητας διαπιστώνεται κατά πόσο η νομοθεσία, οι πολιτικές και τα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ επιτυγχάνουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα με το ελάχιστο δυνατό κόστος.

Κάθε χρόνο, η Επιτροπή παρουσιάζει επισκόπηση των προσπαθειών της για απλούστευση και μείωση του φόρτου στην ετήσια έρευνα για τον διοικητικό φόρτο. Παρακολουθεί επίσης τακτικά τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνονται υπόψη οι ευκαιρίες απλούστευσης και μείωσης του φόρτου καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου χάραξης πολιτικής στον πίνακα αποτελεσμάτων REFIT.

Εξασφάλιση της ποιότητας

Οι κατευθυντήριες γραμμές και η εργαλειοθήκη για τη βελτίωση της νομοθεσίας θα συμβάλουν στην παροχή συγκεκριμένης καθοδήγησης στις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά την κατάρτιση νέων πρωτοβουλιών και προτάσεων, καθώς και κατά τη διαχείριση και την αξιολόγηση της υφιστάμενης νομοθεσίας.

Το 2015 η Επιτροπή συγκρότησε την επιτροπή ρυθμιστικού ελέγχου, μια ανεξάρτητη ομάδα στελεχών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εξωτερικών εμπειρογνωμόνων. Η επιτροπή ρυθμιστικού ελέγχου εξετάζει τις εκτιμήσεις επιπτώσεων και τις επιλεγμένες αξιολογήσεις. Η εν λόγω επιτροπή δημοσιεύει ετήσιες εκθέσεις σχετικά με τις ενέργειες που έχει αναλάβει για την εκπλήρωση της αποστολής της.

Ενίσχυση της επικουρικότητας και της αναλογικότητας

Οι αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους των Συνθηκών της ΕΕ και εφαρμόζονται συστηματικά στις νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής.

Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η Επιτροπή έχει ως στόχο της να ενεργεί μόνο όταν είναι αναγκαίο και όπου μπορεί να παράγει σαφή οφέλη, πέραν των όσων επιτυγχάνονται με μέτρα που λαμβάνονται σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Εκτός από τις περιπτώσεις αποκλειστικής αρμοδιότητας της ΕΕ, η δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα πρέπει να αναλαμβάνεται μόνο στις περιπτώσεις που θα είναι αποτελεσματικότερη από τη δράση που αναλαμβάνεται σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Σε όλες τις πολιτικά ευαίσθητες και σημαντικές πρωτοβουλίες που συνοδεύονται από εκτίμηση επιπτώσεων επισυνάπτεται ένας πίνακας επικουρικότητας.

Η αναλογικότητα εστιάζει στον οικονομικό και διοικητικό αντίκτυπο της προτεινόμενης νομοθεσίας, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι κανονιστικές δράσεις δεν υπερβαίνουν τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των νομοθετικών και πολιτικών στόχων. Κάθε τέτοιος αντίκτυπος πρέπει να είναι ο ελάχιστος δυνατός, και αναλογικός με τους στόχους της πολιτικής. Από την πλευρά της Επιτροπής, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υλοποιούμε τις φιλόδοξες πολιτικές μας με τον απλούστερο και λιγότερο δαπανηρό τρόπο, αποφεύγοντας την περιττή γραφειοκρατία.

Συνεργασία των θεσμικών οργάνων της ΕΕ

Η βελτίωση της νομοθεσίας της ΕΕ αποτελεί κοινό στόχο και ευθύνη όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των κρατών μελών. Ο καλύτερος τρόπος για τη βελτίωση της νομοθεσίας της ΕΕ και την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων είναι η στενότερη συνεργασία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά τα προσεχή έτη.

Δεδομένων των ευκαιριών και των προκλήσεων που θα αντιμετωπίσουμε στην πορεία μας προς μια βιώσιμη ανάκαμψη, είναι ζωτικής σημασίας να νομοθετούμε όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα, έχοντας κατά νου το μέλλον μας. Η αποτελεσματική εφαρμογή, υλοποίηση και επιβολή του δικαίου της ΕΕ αποτελεί προτεραιότητα για την Επιτροπή φον ντερ Λάιεν. Η Επιτροπή μπορεί μόνο να καθορίσει το κόστος και τις εξοικονομήσεις που συνδέονται με τις δικές της νομοθετικές προτάσεις. Οι αλλαγές που επήλθαν κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενδέχεται να μεταβάλουν σημαντικά τον αντίκτυπο για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα επιθυμούσε την επανέναρξη του πολιτικού διαλόγου για τη συζήτηση ιδεών, έτσι ώστε όλα τα μέρη να μπορέσουν να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους στο πλαίσιο της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση της νομοθεσίας.

Η Επιτροπή θα καταστήσει σταδιακά προσβάσιμες στο κοινό τις εσωτερικές βάσεις δεδομένων και τα αποθετήρια, σύμφωνα με την πολιτική μας για τη διαφάνεια των δεδομένων. Θα συνεργαστούμε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για να δημιουργήσουμε ένα κοινό μητρώο αποδεικτικών στοιχείων, την Κοινή Νομοθετική Πύλη, που θα επιτρέπει σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για τη χάραξη πολιτικής της ΕΕ να εντοπίζει εύκολα όλα τα στοιχεία στα οποία βασίζεται μια δεδομένη πρωτοβουλία.

Διεθνής συνεργασία σε κανονιστικά θέματα

Η ΕΕ βασίζεται σε από κοινού συμφωνηθέντες κανόνες. Για να λειτουργήσουν οι κανόνες αυτοί, τα κράτη μέλη πρέπει να τους εφαρμόζουν πλήρως και εγκαίρως. Στη συνέχεια, πρέπει να διασφαλίζουν την ορθή εφαρμογή και επιβολή των κανόνων, διότι η μη επιβολή συνεπάγεται κόστος για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Η αποτελεσματική εφαρμογή, υλοποίηση και επιβολή του δικαίου της ΕΕ αποτελεί προτεραιότητα για την Επιτροπή φον ντερ Λάιεν. Όπως ανακοινώθηκε στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της προέδρου φον ντερ Λάιεν, η Επιτροπή θα συνεχίσει να καθοδηγεί και να στηρίζει τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους να μεταφέρουν τις οδηγίες, να εκτελούν τους κανονισμούς και να εφαρμόζουν ορθά τους κανόνες της ΕΕ. Οι έλεγχοι συμμόρφωσης επαληθεύουν τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη μεταφέρουν τη νομοθεσία της ΕΕ στην εθνική τους νομοθεσία. Για να εξασφαλιστεί αποτελεσματικός διάλογος κατά τη φάση της μεταφοράς, εξαρτιόμαστε από τα κράτη μέλη για την παροχή σαφών και ακριβών πληροφοριών σχετικά με την εθνική νομοθεσία.

Στο μέλλον, η Επιτροπή προτίθεται να προβεί σε απολογισμό των δραστηριοτήτων εποπτείας και επιβολής, ώστε να διασφαλίσει ότι παραμένουν κατάλληλες για την πρακτική εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ.

Βελτίωση της νομοθεσίας: γιατί και πώς