Hervormingen zijn dringend nodig
Niet-duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen in de EU, met name bodemaantasting en -verontreiniging, is een belangrijke oorzaken van de klimaat- en de biodiversiteitscrisis. Het heeft al duizenden levens en miljarden euro’s gekost.
Droogte, bosbranden, waterschaarste en overstromingsrisico’s nemen snel toe en hebben nu al tragische gevolgen voor driekwart van de Europese landen.
Het verlies aan opbrengsten als gevolg van milieuschade, vervuiling, droogte, hittegolven, overstromingen en nieuwe plagen brengt kosten met zich mee voor boeren en vissers. Maar het kost ook de burgers geld, doordat de voedselprijzen stijgen.
De Europese Commissie stelt maatregelen voor waarvan de economische, sociale, gezondheids- en milieuvoordelen op lange termijn zullen leiden tot duurzaam gebruik van de natuurlijke hulpbronnen van de EU.
De bodem is een cruciale, levende natuurlijke hulpbron die essentieel is voor het milieu, de economie en de samenleving. Het is een niet-hernieuwbare natuurlijke hulpbron, waar honderdduizenden soorten met elkaar samenwerken. Bodems leveren een rijkdom aan ecosysteemdiensten waarvan we afhankelijk zijn om rampen te voorkomen, de klimaatverandering te beperken en voedselzekerheid te waarborgen.
Met de voorgestelde wet inzake bodemmonitoring wil de Commissie de EU tegen 2050 op een weg naar gezonde bodems zetten door gegevens over bodemgezondheid te verzamelen en beschikbaar te stellen voor boeren en andere bodembeheerders. Het voorstel:
- geeft een duidelijke gemeenschappelijke definitie van bodemgezondheid
- zorgt voor een solide en coherent monitoringkader
- maakt duurzaam bodembeheer tot de norm
- verplicht de EU-landen potentieel verontreinigde locaties in kaart te brengen en te onderzoeken en onaanvaardbare risico’s voor de menselijke gezondheid en het milieu aan te pakken
Betere gegevens over bodems kunnen:
- van innovatie en technologische en organisatorische oplossingen op het gebied van landbouwpraktijken ondersteunen
- het inzicht in trends op het gebied van droogte, waterretentie en erosie verbeteren, ter versterking van rampenpreventie en -beheer
- nieuwe zakelijke kansen, innovatie en werkgelegenheid opleveren voor boeren en grondbeheerders
Nieuwe technologieën kunnen de veerkracht van zowel landbouw- als bosgebied helpen vergroten en oogsten beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en milieuschade. Nieuwe gentechnieken (NGT) zijn innovatieve instrumenten die de duurzaamheid en veerkracht van ons voedselsysteem helpen vergroten.
Met deze technieken kunnen betere plantenrassen worden ontwikkeld die klimaatbestendig en plaagresistent zijn, minder meststoffen en pesticiden vereisen en hogere opbrengsten kunnen opleveren. Zo kunnen het gebruik en daarmee de risico’s van chemische pesticiden voor de helft teruggedrongen worden en wordt de EU minder afhankelijk van de invoer van landbouwproducten.
Wat zijn nieuwe gentechnieken?
NGT’s zijn technieken die plantenrassen sneller en nauwkeuriger kunnen veredelen dan klassieke veredelingstechnieken, zoals zaadselectie of kruisingen. NGT’s kunnen een grote verscheidenheid aan plantaardige producten opleveren. Deze planten kunnen slechts kleine veranderingen vertonen die ook in de natuur of door klassieke veredeling kunnen optreden, maar ze kunnen ook complexere veranderingen hebben.
Met de nieuwe regels wil de Europese Commissie zorgen voor een hoog niveau van bescherming van de gezondheid en het milieu, bijdragen tot duurzaamheid van een breed scala aan plantensoorten en kansen creëren voor onderzoek en innovatie.
Het voorstel:
- stelt twee categorieën planten vast die zijn verkregen door NGT’s, namelijk planten die vergelijkbaar zijn met natuurlijke variaties en planten met complexere wijzigingen
- bevat stimulansen om de ontwikkeling van planten te sturen ter ondersteuning van duurzaamheidsdoelstellingen
- zorgt voor transparantie over alle NGT-planten op de EU-markt (bijvoorbeeld door de etikettering van zaden)
- voorziet in robuuste monitoring van de economische, ecologische en sociale effecten van NGT-producten
Verbetering van plantaardig en bosbouwkundig teeltmateriaal
De Europese zaadsector is de grootste exporteur op de wereldmarkt voor zaaizaad.
Plantaardig teeltmateriaal wordt gebruikt voor de reproductie van planten (zaden, stekken, wortels, knollen enz.). Bosbouwkundig teeltmateriaal verwijst daarentegen naar zaden, planten en delen van boomsoorten die worden gebruikt om bomen en bossen te planten. Het is belangrijk dat de wetgeving gelijke tred houdt met de wetenschappelijke ontwikkelingen.
Met de voorgestelde verordening wil de Commissie de diversiteit en kwaliteit van zaden, stekken en ander teeltmateriaal vergroten. Dit zal leiden tot stabiele opbrengsten en zaaigoed dat is aangepast aan de klimaatverandering, de genetische diversiteit van geteelde gewassen in stand houden en bijdragen tot voedselzekerheid.
Wat bosbouwkundig teeltmateriaal betreft, zullen de nieuwe regels ertoe bijdragen dat de juiste boom op de juiste plaats wordt geplant, zodat bossen beter zijn aangepast aan de klimaatverandering.
Meer informatie over plantaardig en bosbouwkundig teeltmateriaal
Voedsel- en textielafval verminderen
Minder voedsel- en textielafval kan bijdragen tot een efficiënter gebruik van natuurlijke hulpbronnen en de uitstoot van broeikasgassen door deze sectoren verder verminderen.
Voedselverspilling aanpakken
De EU en haar lidstaten hebben zich ertoe verbonden de duurzameontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties na te streven om de wereldwijde voedselverspilling per hoofd van de bevolking in de detailhandel en huishoudens tegen 2030 te halveren. Om de vooruitgang van de EU te versnellen, stelt de Commissie voor dat de EU-landen tegen 2030 voedselverspilling verminderen:
- met 10% bij verwerking en productie
- met 30% (per hoofd van de bevolking) in de detailhandel, horeca en huishoudens
De aanpak van voedselverspilling bespaart voedsel voor menselijke consumptie, helpt bedrijven en consumenten om geld te besparen en vermindert de milieu-impact van voedselproductie en -consumptie.
Duurzaam en circulair textiel
Textiel staat in de EU op de vierde plaats van de sectoren met de grootste impact op het milieu en de klimaatverandering, na voedsel, huisvesting en mobiliteit. Textielgebruik is een van de drie belangrijkste factoren wat betreft de belasting van land en water en een van de vijf belangrijkste factoren wat betreft het gebruik van grondstoffen en de uitstoot van broeikasgassen.
Om textielafval aan te pakken, stelt de Commissie regels voor om producenten verantwoordelijk te maken voor de volledige levenscyclus van textielproducten en om duurzaam beheer van textielafval in de hele EU te ondersteunen, zoals:
- het invoeren van verplichte en geharmoniseerde regelingen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor textiel in alle EU-landen, waarbij producenten de kosten van het beheer van textielafval betalen
- de EU-landen helpen met de uitvoering van de vanaf 2025 verplichte gescheiden inzameling van textiel
- het bevorderen van onderzoek naar en ontwikkeling van innovatieve technologieën voor circulariteit van de textielsector om de illegale uitvoer van textielafval naar landen die slecht zijn toegerust voor het beheer ervan aan te pakken
Het vergroten van de beschikbaarheid van gebruikt textiel zal naar verwachting lokale banen scheppen en besparingen opleveren voor consumenten in de EU en daarbuiten, en tegelijkertijd de effecten van de textielproductie op natuurlijke hulpbronnen verminderen.