Εκτελεστικές πράξεις
Την πρωταρχική ευθύνη για την εφαρμογή του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) έχουν τα κράτη μέλη της. Ωστόσο, σε τομείς στους οποίους απαιτούνται ενιαίες προϋποθέσεις για την εφαρμογή νομοθετικών πράξεων (φορολογία, γεωργία, εσωτερική αγορά, υγεία, ασφάλεια τροφίμων κ.λπ.), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, το Συμβούλιο) μπορεί να εκδώσει σχετική εκτελεστική πράξη.
Πώς εγκρίνονται οι εκτελεστικές πράξεις;
Προτού εγκρίνει μια εκτελεστική πράξη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει κατά κανόνα να ζητά τη γνώμη επιτροπής στην οποία εκπροσωπούνται όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Μέσω αυτής της επιτροπής, τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να εποπτεύουν το έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όταν αυτή εκδίδει μια εκτελεστική πράξη. Στη διάλεκτο της Ένωσης, η διαδικασία αυτή είναι γνωστή ως «επιτροπολογία».
Στο πλαίσιο του θεματολογίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας, οι πολίτες και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να υποβάλλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με το σχέδιο κειμένου μιας εκτελεστικής πράξης εντός 4 εβδομάδων πριν από τη διενέργεια ψηφοφορίας στη σχετική επιτροπή για την υπερψήφιση ή απόρριψη της πράξης. Υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις, όπως, για παράδειγμα, περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, ή όταν οι πολίτες και τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν ήδη υποβάλει παρατηρήσεις. Περισσότερες πληροφορίες στην εργαλειοθήκη για τη βελτίωση της νομοθεσίας.
Στην εν λόγω επιτροπή υποβάλλεται γενική επισκόπηση των παρατηρήσεων που συγκεντρώθηκαν και ακολουθεί σχετική συζήτηση. Συνοπτικά πρακτικά δημοσιεύονται στο μητρώο επιτροπολογίας.
Περισσότερα σχετικά με τη διαδικασία επιτροπολογίας
Κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκδίδει τις πράξεις αυτές βάσει εξουσιοδότησης που της παρέχει σχετικό κείμενο του δικαίου της ΕΕ, στην προκειμένη περίπτωση μια νομοθετική πράξη.
Η αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την έκδοση κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων υπόκειται σε αυστηρούς περιορισμούς:
- μια κατ’ εξουσιοδότηση πράξη δεν μπορεί να μεταβάλλει τα ουσιώδη στοιχεία της νομοθετικής πράξης
- η νομοθετική πράξη πρέπει να προσδιορίζει τους στόχους, το περιεχόμενο, το πεδίο και τη διάρκεια της εξουσιοδότησης
- το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έχουν το δικαίωμα να ανακαλούν μια εξουσιοδότηση ή να διατυπώνουν αντιρρήσεις σχετικά με μια κατ’ εξουσιοδότηση πράξη
Πώς εγκρίνονται οι κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει και εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις μετά από διαβούλευση με ομάδες εμπειρογνωμόνων που απαρτίζονται από εκπροσώπους όλων των χωρών της ΕΕ και συνεδριάζουν σε τακτική βάση ή κατά περίπτωση.
Στο πλαίσιο του θεματολογίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας, οι πολίτες και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να υποβάλλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με το σχέδιο κειμένου μιας κατ’ εξουσιοδότηση πράξης εντός περιόδου 4 εβδομάδων. Ισχύουν ορισμένες εξαιρέσεις, όπως, για παράδειγμα, περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, ή όταν οι πολίτες και τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν ήδη υποβάλει παρατηρήσεις. Περισσότερες πληροφορίες στην εργαλειοθήκη για τη βελτίωση της νομοθεσίας.
Μόλις η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκρίνει την πράξη, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έχουν, κατά κανόνα, προθεσμία 2 μηνών για να διατυπώσουν αντιρρήσεις. Αν δεν το πράξουν, η κατ’ εξουσιοδότηση πράξη τίθεται σε ισχύ.
Οι εγκριθείσες πράξεις συνοδεύονται από «αιτιολογική έκθεση» όπου συνοψίζονται οι παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν και το πώς αυτές αξιοποιήθηκαν.
Μητρώο ομάδων εμπειρογνωμόνων και άλλων παρεμφερών οργάνων της Επιτροπής
Τον Δεκέμβριο του 2017 ξεκίνησε η λειτουργία ενός νέου διοργανικού μητρώου κατ΄ εξουσιοδότηση πράξεων. Το μητρώο αυτό παρέχει πλήρη εικόνα του κύκλου ζωής των κατ΄εξουσιοδότηση πράξεων και δίνει στους χρήστες τη δυνατότητα να εγγραφούν για να λαμβάνουν ειδοποιήσεις σχετικά με τα θέματα που τους ενδιαφέρουν. Το μητρώο είναι διαθέσιμο σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ.