Διαβούλευση
Κατ’ εφαρμογή των ελάχιστων προτύπων της Επιτροπής σχετικά με τη δεκτικότητα ως προς τις απόψεις και τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών, όπως παρουσιάζονται στις κατευθυντήριες γραμμές για τη βελτίωση της νομοθεσίας, εκπονήθηκε μια στρατηγική εκτενούς διαβούλευσης για την εξασφάλιση ευρείας συμμετοχής σε ολόκληρο τον κύκλο πολιτικής της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας.
Η στρατηγική αυτή βασίστηκε σε συνδυασμό δημόσιων και στοχευμένων διαβουλεύσεων. Σκοπός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν να συγκεντρώσει ένα ευρύ και ισορροπημένο φάσμα απόψεων επί του θέματος, παρέχοντας σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (επιχειρήσεις, καταναλωτές, εθνικές αρχές, δικηγόρους και πανεπιστημιακούς) την ευκαιρία να εκφράσουν τις απόψεις τους.
Η εκτεταμένη διαδικασία διαβούλευσης περιλάμβανε μία δημόσια διαβούλευση, ειδικές διαβουλεύσεις με στόχο τα κύρια ενδιαφερόμενα μέρη και χώρες της ΕΕ καθώς και έρευνες με στόχο καταναλωτές και επιχειρήσεις.
1. Δημόσια διαβούλευση
2. Ειδικές διαβουλεύσεις με στόχο τα κύρια ενδιαφερόμενα μέρη:
α. Η ομάδα διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τους κανόνες προστασίας των καταναλωτών στις διαδικτυακές και τις ψηφιακές αγορές («Stakeholder Consultation Group») συστήθηκε στις αρχές του 2015 και περιελάμβανε 22 οργανώσεις που εκπροσωπούσαν ένα ευρύ φάσμα συμφερόντων, όπως καταναλωτές, ΜΜΕ, εμπόρους λιανικής, επιχειρήσεις ηλεκτρονικού εμπορίου, διαδικτυακές πλατφόρμες, κατασκευαστές, νομικά επαγγέλματα, επαγγελματίες μάρκετινγκ καθώς και δημιουργούς και παρόχους περιεχομένου. Η ομάδα διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη ανέλαβε επίσης να βοηθά την Επιτροπή στον εντοπισμό προβληματικών τομέων ώστε να αντιμετωπίζονται τα εμπόδια που θέτει το δίκαιο των συμβάσεων σχετικά με τη διαδικτυακή αγορά ψηφιακού περιεχομένου και υλικών αγαθών, καθώς και να εξετάζει πιθανές λύσεις. Η ομάδα συνεδρίασε 7 φορές το διάστημα Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2015.
β. Ημερίδες με χώρες της ΕΕ: Διοργανώθηκαν τρεις ημερίδες με χώρες της ΕΕ. Κατά την πρώτη (5 Ιουνίου 2015), συζητήθηκαν κυρίως η γενική προσέγγιση που πρέπει να ακολουθήσει η Επιτροπή για τη νέα αυτή πρωτοβουλία καθώς και τα κυριότερα θέματα δικαίου των συμβάσεων που σχετίζονται με το ψηφιακό περιεχόμενο.
Η δεύτερη ημερίδα (6 Ιουλίου 2015) αφιερώθηκε στη συζήτηση θεμάτων σχετικών με τις διαδικτυακές πωλήσεις υλικών αγαθών. Κατά την τρίτη ημερίδα (6 Οκτωβρίου 2015) συζητήθηκε διεξοδικότερα το σχέδιο κανόνων που έχουν εκπονήσει οι υπηρεσίες της Επιτροπής. Τα σχετικά θέματα συζητήθηκαν επίσης με τις εθνικές αρχές επιβολής της νομοθεσίας κατά τη συνεδρίαση της επιτροπής συνεργασίας για την προστασία των καταναλωτών (28 Απριλίου 2015), καθώς και με τις εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για την πολιτική καταναλωτών, κατά τη συνεδρίαση του δικτύου για την πολιτική καταναλωτών (5-6 Μαΐου 2015).
γ. Πραγματοποιήθηκαν ορισμένες διμερείς συνεδριάσεις με χώρες της ΕΕ που έχουν ξεκινήσει την προεργασία για την εκπόνηση νομοθεσίας σχετικά με το ψηφιακό περιεχόμενο. Πραγματοποιήθηκαν επίσης διμερείς τεχνικές συνεδριάσεις με άλλες χώρες της ΕΕ.
δ. Η υποομάδα για την ψηφιακή ενιαία αγορά, της ευρωπαϊκής συμβουλευτικής ομάδας καταναλωτών (ECCG), που αποτελείται από 12 εκπροσώπους εθνικών καταναλωτικών οργανώσεων, διατύπωσε συστάσεις σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των εμποδίων που θέτει το δίκαιο των συμβάσεων κατά τις διαδικτυακές αγορές ψηφιακού περιεχομένου και υλικών αγαθών. Ειδικότερα, η ομάδα συνέστησε την αναθεώρηση της οδηγίας σχετικά με τις πωλήσεις και τις εγγυήσεις, καθώς και της οδηγίας σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες, επέμεινε στην καλύτερη επιβολή της νομοθεσίας και έκρινε ότι δεν θα πρέπει να υπάρχουν δύο διαφορετικά καθεστώτα για τις διαδικτυακές και τις μη διαδικτυακές συναλλαγές.
ε. Από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο του 2015 πραγματοποιήθηκαν διεξοδικές συνεντεύξεις με επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο από διάφορες χώρες της ΕΕ, ή που ενδιαφέρονται γι΄αυτό.
3. Έρευνες με στόχο καταναλωτές και επιχειρήσεις
Η γνώμη των καταναλωτών ζητήθηκε απευθείας μέσω ερευνών που διεξήγαγε η Επιτροπή. Στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά, πραγματοποιήθηκαν δύο έρευνες το 2015 με σκοπό να εντοπιστούν τα κυριότερα διασυνοριακά εμπόδια που υπονομεύουν την ψηφιακή ενιαία αγορά.
- Μια έρευνα καταναλωτών πραγματοποιήθηκε σε όλες τις 28 χώρες της ΕΕ. Πάνω από 23.000 άτομα ερωτήθηκαν σχετικά τις διαδικτυακές αγορές που πραγματοποιούν σε κάθε χώρα της ΕΕ και διασυνοριακά, καθώς και στη Νορβηγία και την Ισλανδία, είτε πρόκειται για υλικά αγαθά είτε για ψηφιακό περιεχόμενο. Οι καταναλωτές ερωτήθηκαν επίσης σχετικά με τις απόψεις τους και τους λόγους που τους παρακινούν ή τους εμποδίζουν να πραγματοποιούν διαδικτυακές αγορές είτε στο εσωτερικό της χώρας τους είτε σε άλλη χώρα.
- Μια έρευνα επιχειρήσεων πραγματοποιήθηκε σε 26 χώρες της ΕΕ. Οι 8.705 συμμετέχοντες ερωτήθηκαν σχετικά με τις διαδικτυακές πωλήσεις και αγορές που πραγματοποιούν, τόσο στο εσωτερικό της χώρας τους όσο και διασυνοριακά, τις εμπειρίες τους από τις διασυνοριακές πωλήσεις και αγορές, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και τους κυριότερους λόγους για τους οποίους δεν προβαίνουν σε διαδικτυακές διασυνοριακές πωλήσεις.
Στο πλαίσιο οικονομικής μελέτης για τα καταναλωτικά προϊόντα ψηφιακού περιεχομένου, 1000 καταναλωτές σε κάθε μία από 15 χώρες της ΕΕ ερωτήθηκαν για το είδος των προβλημάτων που αντιμετώπισαν κατά την αγορά ψηφιακού περιεχομένου. Ερωτήθηκαν επίσης επιχειρήσεις απευθείας, μέσω μιας σειράς 20-30 συνεντεύξεων που πραγματοποιήθηκαν σε κάθε μία από τις 15 επιλεγείσες χώρες της ΕΕ. Ζητήθηκε από μεμονωμένες επιχειρήσεις, περιλαμβανομένων και ΜΜΕ, να προσδιορίσουν τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όταν πωλούν/παρέχουν ψηφιακό περιεχόμενο σε καταναλωτές, είτε στο εσωτερικό της χώρας τους είτε σε άλλη χώρα.