Drittijiet taċ-ċittadini

Il-libertà tal-moviment hija waħda mill-pedamenti tal-Unjoni Ewropea, u ħafna ċittadini tal-UE u ċittadini tar-Renju Unit marru jgħixu barra mill-pajjiż biex jgħixu, jaħdmu jew jistudjaw, lura meta r-Renju Unit kien Stat Membru tal-UE. 

Il-protezzjoni ta’ min mar joqgħod barra pajjiżu kienet l-ewwel prijorità mill-bidu tan-negozjati.

• Aktar minn 5 miljun ċittadin tal-UE ngħataw status ġdid ta’ residenza fir-Renju Unit (ħafna minnhom ġejjin mill-Polonja, ir-Rumanija, l-Italja, il-Portugall, Spanja u l-Bulgarija).
• L-Istati Membri tal-UE attwalment jistmaw li hemm aktar minn 1,060,000 ċittadin tar-Renju Unit li jgħixu fl-UE (il-biċċa l-kbira fi Spanja, Franza, l-Irlanda, il-Ġermanja u n-Netherlands).

 

X’hemm fil-Ftehim dwar il-Ħruġ?

B’mod ġenerali, il-Ftehim dwar il-Ħruġ jiggarantixxi lil dawn iċ-ċittadini u l-membri tal-familja tagħhom l-istess drittijiet li kellhom qabel ma r-Renju Unit ħareġ mill-UE: huma jistgħu jkomplu jgħixu, jistudjaw, jaħdmu u jivvjaġġaw liberament bejn ir-Renju Unit u l-UE.

L-istess japplika għal kull ċittadin tal-UE li mar jgħix fir-Renju Unit jew għaċ-ċittadini tar-Renju Unit li marru jgħixu fi Stat Membru tal-UE matul il-perjodu ta’ tranżizzjoni.

 

Min hu protett mill-Ftehim dwar il-Ħruġ?

Il-Ftehim dwar il-Ħruġ jipproteġi lil dawk iċ-ċittadini tal-UE li huma residenti legalment fir-Renju Unit u ċ-ċittadini tar-Renju Unit li huma residenti legalment f’wieħed mis-27 Stat Membru tal-UE fi tmiem il-perjodu ta’ tranżizzjoni.

Huwa jipproteġi wkoll lill-membri tal-familja li huma mogħtija drittijiet skont il-liġi tal-UE (bħal konjuġi attwali u sħab irreġistrati, ġenituri, nanniet, tfal, neputijiet u persuna f’relazzjoni stabbli eżistenti) biex jingħaqdu mal-membru tal-familja tagħhom fil-futur.

It-tfal se jkunu protetti mill-Ftehim dwar il-Ħruġ, irrispettivament minn fejn twieldu qabel jew wara l-ħruġ tar-Renju Unit mill-UE, jew jekk twildux ġewwa jew barra l-istat ospitanti fejn jirrisjedi ċ-ċittadin tal-UE jew iċ-ċittadin tar-Renju Unit.

L-unika eċċezzjoni tikkonċerna t-tfal imwielda wara l-ħruġ tar-Renju Unit u li għalihom ġenitur mhux kopert mill-Ftehim dwar il-Ħruġ għandu l-kustodja unika skont il-liġi tal-familja applikabbli. 

 

Sigurtà soċjali

 

Il-Ftehim dwar il-Ħruġ jipproteġi lil dawk iċ-ċittadini kollha tal-UE li, fi tmiem il-perjodu ta’ tranżizzjoni, kienu f’sitwazzjoni li tinvolvi kemm ir-Renju Unit kif ukoll Stat Membru. Il-membri tal-familja u s-superstiti tagħhom huma protetti wkoll.

 

Drittijiet ta' residenza

 

Il-kundizzjonijiet sostantivi ta’ residenza huma, u se jibqgħu, l-istess bħal dawk taħt il-liġi attwali tal-UE dwar il-moviment liberu.

Essenzjalment, iċ-ċittadini tal-UE u ċ-ċittadini tar-Renju Unit jissodisfaw dawn il-kundizzjonijiet jekk:

• ikunu ħaddiema jew impjegati għal rashom;
• ikollhom biżżejjed riżorsi u assikurazzjoni medika;
• huma membri tal-familja ta’ persuna oħra li tissodisfa dawn il-kundizzjonijiet;
• diġà kisbu d-dritt ta’ residenza permanenti u għalhekk m’għadhomx soġġetti għal xi kundizzjoni.

Il-Ftehim dwar il-Ħruġ ma jeħtieġx preżenza fiżika fl-istat ospitanti fi tmiem il-perjodu ta’ tranżizzjoni – assenzi temporanji li ma jaffettwawx id-dritt tar-residenza u assenzi iktar fit-tul li ma jaffettwawx id-dritt ta’ residenza permanenti huma aċċettati.

Dawk protetti mill-Ftehim dwar il-Ħruġ li jkunu għadhom ma kisbux drittijiet ta’ residenza permanenti – jekk ma jkunux għexu fl-Istat ospitanti għal mill-inqas ħames snin — ikunu protetti bis-sħiħ mill-Ftehim dwar il-Ħruġ, u jkunu jistgħu jkomplu jgħixu fl-istat ospitanti u jakkwistaw drittijiet ta’ residenza permanenti fl-istat ospitanti wara l-ħruġ tar-Renju Unit.

Iċ-ċittadini tal-UE u ċ-ċittadini tar-Renju Unit li waslu fl-istat ospitanti qabel l-1 ta’ Jannar 2021 igawdu l-istess drittijiet u obbligi skont il-Ftehim dwar il-Ħruġ bħal dawk li waslu fl-istat ospitanti qabel l-1 ta’ Frar 2020.

Drittijiet ta’ residenza taċ-ċittadini tar-Renju Unit fl-EU27

Sabiex jibbenefikaw minn dawn id-drittijiet, iċ-ċittadini jaf ikollhom bżonn japplikaw għal status ta’ residenza ġdid, skont id-deċiżjoni ta’ kull pajjiż li jagħżel l-hekk imsejħa sistema kostituttiva jew dikjaratorja.

L-għażliet li jsiru minn kull pajjiż għas-sistema ta’ residenza tagħhom, u l-iskadenzi sa meta ċ-ċittadini tar-Renju Unit u l-membri tal-familja tagħhom residenti f’pajjiżi b’sistema kostituttiva jridu japplikaw għal status ta’ residenza ġdid, jinsabu fil-fajl hawn taħt, flimkien ma’ siti web nazzjonali ewlenin.

^{Jekk jogħġbok innota li l-informazzjoni mogħtija fil-fajl ta’ hawn fuq ma tirriflettix l-opinjoni uffiċjali tal-Kummissjoni. Ir-responsabbiltà għall-informazzjoni u l-fehmiet espressi fiha tinsab kompletament f’idejn l-awtoritajiet nazzjonali rilevanti tal-Istati Membri li huma l-ewwel punt ta’ kuntatt għaċ-ċittadini tar-Renju Unit. Jekk jogħġbok innota wkoll li s-sitwazzjoni qed tibqa’ tevolvi, b’hekk iċċekkja b’mod regolari għall-aħħar informazzjoni u aħbarijiet fuq is-siti web nazzjonali elenkati. Il-Kummissjoni se tkompli taġġorna l-informazzjoni fuq din il-paġna web bl-aħħar input mill-Istati Membri tal-EU27.}

Fit-12 ta’ Mejju 2020, il-Kummissjoni Ewropea adottat Nota ta’ Gwida, li se tkun strumentali għall-awtoritajiet nazzjonali fl-implimentazzjoni xierqa tal-parti tad-Drittijiet taċ-ċittadini tal-Ftehim dwar il-Ħruġ.

_{Id-dokumenti ta’ hawn taħt jiddeskrivu d-drittijiet u l-intitolamenti taċ-ċittadini tar-Renju Unit fl-Istat ospitanti tal-UE tagħhom skont il-Ftehim dwar il-Ħruġ. Huma ma jfittxux li jiddeskrivu d-drittijiet u l-intitolamenti taċ-ċittadini tar-Renju Unit skont ir-regoli domestiċi adottati mill-Istat ospitanti tal-UE biex jippromulga l-Ftehim dwar il-Ħruġ.}

• 25 Frar 2021

Q&A for UK nationals' residence rights in the EU

Q&A for UK nationals' residence rights in the EU

Paġna web iddedikata tipprovdi informazzjoni dwar l-iskemi ta’ residenza nazzjonali, il-miżuri ta’ assistenza u s-siti web ewlenin għal kull pajjiż tal-UE.

L-Iskema għall-Kisba tal-Istatus ta’ Stabbilit għaċ-Ċittadini tal-UE fir-Renju Unit

_{Id-dokument ta’ hawn taħt jiddeskrivi d-drittijiet u l-intitolamenti li ċ-ċittadini tal-UE għandhom fir-Renju Unit skont il-Ftehim dwar il-Ħruġ u ma jfittixx li jiddeskrivi d-drittijiet u l-intitolamenti li ċ-ċittadini tal-UE għandhom skont ir-regoli domestiċi tar-Renju Unit adottati biex jippromulgaw il-Ftehim dwar il-Ħruġ.}

 

 

Implimentazzjoni u monitoraġġ: id-drittijiet taċ-ċittadini

It-test tal-Ftehim dwar il-Ħruġ dwar id-drittijiet taċ-ċittadini jista’ jiġi invokat direttament miċ-ċittadini tal-UE fil-qrati Brittaniċi, u miċ-ċittadini tar-Renju Unit fil-qrati tal-Istati Membri. Kwalunkwe dispożizzjoni tal-liġi nazzjonali li mhijiex konsistenti mad-dispożizzjonijiet tal-Ftehim dwar il-Ħruġ se jkollha tiġi diżapplikata.

Il-qrati tar-Renju Unit se jkunu jistgħu jitolbu domandi preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja tal-UE dwar l-interpretazzjoni tal-parti taċ-ċittadini tal-Ftehim dwar il-Ħruġ għal perjodu ta’ tmien snin li beda fil-31 ta’ Diċembru 2020. Għal mistoqsijiet relatati mal-applikazzjoni għall-istatus ta’ stabbilit tar-Renju Unit, dak il-perjodu ta’ tmien snin beda fit-30 ta’ Marzu 2019.

L-implimentazzjoni u l-applikazzjoni tad-drittijiet taċ-ċittadini fl-UE huma mmonitorjati mill-Kummissjoni li taġixxi f’konformità mat-Trattati tal-Unjoni.

Iċ-ċittadini tar-Renju Unit li jemmnu li l-awtoritajiet nazzjonali ta’ pajjiż tal-UE ma rrispettawx id-drittijiet skont il-Ftehim dwar il-Ħruġ jistgħu jfittxu rimedju fil-livell nazzjonali jew tal-UE.

^{Id-dokument ta’ hawn taħt jiddeskrivi s-soluzzjoni li ċ-ċittadini tar-Renju Unit koperti mill-Ftehim dwar il-Ħruġ jistgħu jużaw biex jiddefendu d-drittijiet tagħhom.}

L-Awtorità Indipendenti ta’ Monitoraġġ tar-Renju Unit ingħatat setgħat ekwivalenti għal dawk tal-Kummissjoni Ewropea biex:

• tirċievi u tinvestiga lmenti miċ-ċittadini tal-Unjoni u mill-membri tal-familja tagħhom;

• twettaq inkjesti fuq l-inizjattiva tagħha stess; kif ukoll

• tressaq azzjoni legali quddiem il-qrati tar-Renju Unit dwar allegat ksur mill-awtoritajiet amministrattivi tar-Renju Unit tal-obbligi tagħhom skont il-parti dwar id-drittijiet taċ-ċittadini tal-Ftehim dwar il-Ħruġ.

L-Awtorità u l-Kummissjoni Ewropea jinfurmaw lil xulxin kull sena permezz tal-Kumitat Konġunt stabbilit bil-Ftehim dwar il-Ħruġ tal-miżuri meħuda għall-implimentazzjoni u l-infurzar tad-drittijiet taċ-ċittadini skont il-Ftehim. Tali informazzjoni għandha tinkludi b’mod partikolari l-għadd u n-natura tal-ilmenti trattati u kwalunkwe segwitu għall-azzjoni legali li tkun ittieħdet. 

Rapporti konġunti dwar l-implimentazzjoni tad-drittijiet ta’ residenza

Ir-rapporti konġunti jipprovdu ħarsa ġenerali lejn il-progress fl-implimentazzjoni fir-rigward tal-istatus ta’ residenza ġdid u l-ħruġ ta’ dokumenti ta’ residenza li jixhdu tali status għaċ-ċittadini tal-UE fir-Renju Unit u għaċ-ċittadini tar-Renju Unit fl-Istati Membri tal-UE.

• 21 Diċembru 2020

Second joint report on the implementation of residence rights under part two of the Withdrawal Agreement

Second joint report on the implementation of residence rights under part two of the Withdrawal Agreement

• 23 Ottubru 2020

First joint report on the implementation of residence rights under part two of the withdrawal agreement

First joint report on the implementation of residence rights under part two of the withdrawal agreement

Aktar informazzjoni

• Drittijiet ta’ residenza għaċ-ċittadini tar-Renju Unit fl-UE, u għaċ-ċittadini tal-UE fir-Renju Unit
• Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew dwar l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tad-dispożizzjonijiet dwar id-drittijiet taċ-ċittadini fil-Ftehim dwar il-Ħruġ

^{L-aħħar aġġornament: 20 ta’ April 2021}