Il-Parlament u l-Kunsill jadottaw
Proċedura leġiżlattiva ordinarja
Il-biċċa l-kbira tal-liġijiet tal-UE jiġu adottati bl-użu tal-proċedura leġiżlattiva ordinarja, fejn il-Parlament Ewropew (elett direttament) u l-Kunsill tal-Unjoni Ewropea (rappreżentanti mit-27 pajjiż tal-UE) ikollhom l-istess poter. Il-Kummissjoni tressaq proposta leġiżlattiva lill-Parlament u l-Kunsill, li jridu jaqblu dwar it-test sabiex din issir liġi tal-UE.
Kif taħdem
Permezz ta’ serje ta’ qari ta’ liġi proposta, il-Parlament u l-Kunsill jirrevedu u jemendaw it-test. Jekk iż-2 istituzzjonijiet jaqblu dwar l-emendi, il-liġi proposta tiġi adottata. Jekk il-Parlament u l-Kunsill ma jkunux jistgħu jaqblu dwar l-emendi, isir it-tieni qari. Jekk ma jaslux fi qbil mat-tieni qari, il-proposta tmur fil-"kumitat ta' konċiljazzjoni" li jkun magħmul minn għadd indaqs ta' rappreżentanti tal-Parlament u tal-Kunsill. Jattendu wkoll għal dawn il-laqgħat irappreżentanti mill-Kummissjoni u jagħtu l-kontribut tagħhom. Meta dan il-kumitat jasal għal ftehim, it-test jintbagħat lill-Parlament u lill-Kunsill għat-tielet qari, biex ikun jista’ jiġi adottat finalment bħala liġi. Fl-okkażjonijiet rari fejn ma jkunux jistgħu jiftehmu, il-liġi ma tiġix adottata.
Skopri aktar dettalji dwar ir-rwol tal-Parlament u r-rwol tal-Kunsill fil-proċedura standard tal-proċess tat-tfassil tal-liġijiet tal-UE.
Proċeduri leġiżlattivi speċjali
Dawn il-proċeduri huma segwiti biss f’ċerti każijiet. Tipikament, il-Kunsill huwa l-uniku leġiżlatur tal-UE u l-Parlament Ewropew huwa meħtieġ biss jagħti l-kunsens tiegħu għal proposta leġiżlattiva jew jiġi kkonsultat dwarha. Inqas ta’ spiss il-Parlament biss (wara l-konsultazzjoni tal-Kunsill) jista’ jadotta atti legali.
Il-Kummissjoni tadotta
Il-Kunsill jew il-Parlament jistgħu jawtorizzaw lill-Kummissjoni biex tadotta 2 tipi ta’ atti mhux leġiżlattivi:
- atti ta’ implimentazzjoni, li jintroduċu miżuri biex jiġi żgurat li l-liġijiet ikunu implimentati bl-istess mod fil-pajjiżi kollha tal-UE
- atti delegati, li jemendaw jew jissupplimentaw il-liġijiet eżistenti, partikolarment sabiex jiżdiedu regoli ġodda mhux essenzjali
Atti ta’ implimentazzjoni u delegati
Reviżjoni tat-trattati
It-trattati tal-UE, li jiffurmaw il-bażi tal-liġi kollha tal-UE, jistgħu jiġu riveduti biex jadattaw il-liġijiet u l-politiki tal-UE għal sfidi ġodda. Kwalunkwe tibdil fit-trattati jirrikjedi l-qbil unanimu tat-27 pajjiż kollha tal-UE.
Hemm 2 modi biex jiġu rriveduti t-trattati:
- il-proċedura ta’ reviżjoni ordinarja tintuża meta jsiru emendi ewlenin fit-trattati, bħal żieda jew tnaqqis fil-kompetenzi tal-UE
- il-proċedura ta’ reviżjoni ssemplifikata tista’ tintuża biex isiru bidliet relatati ma’ politiki u azzjonijiet interni tal-UE, pereżempju, l-agrikoltura u s-sajd, is-suq intern, il-kontrolli fil-fruntieri, il-politika ekonomika u monetarja, sakemm dawn ma jestendux il-kompetenzi tal-UE
Ir-rwol tal-parlamenti nazzjonali
Il-parlamenti nazzjonali jirċievu l-proposti leġiżlattivi kollha tal-Kummissjoni fl-istess ħin bħall-Parlament u l-Kunsill Ewropej. Dan jagħtihom żmien biżżejjed biex jirreaġixxu għal proposti b’opinjoni.
F’oqsma fejn l-UE għandha s-setgħa li taġixxi ma’ pajjiżi tal-UE, il-parlamenti nazzjonali jiċċekkjaw jekk l-azzjoni tkunx aktar effettiva fil-livell nazzjonali jew reġjonali (il-prinċipju ta’ sussidjarjetà). Dan jissejjaħ il-"mekkaniżmu ta’ kontroll tas-sussidjarjetà".