Η παραπληροφόρηση, οι παρεμβάσεις και η χειραγώγηση των πληροφοριών από το εξωτερικό αποτελούν σοβαρές απειλές για τις κοινωνίες μας. Μπορούν να υπονομεύσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς και τις δημοκρατικές διαδικασίες (όπως οι εκλογές) εμποδίζοντας τους πολίτες να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις ή αποθαρρύνοντάς τους από το να ψηφίσουν. Μπορούν επίσης να πολώσουν τις κοινωνίες, δημιουργώντας διχόνοιες μεταξύ των κοινοτήτων.
Οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν σε εχθρικούς παράγοντες να διαδίδουν παραπληροφόρηση και να χειραγωγούν τις πληροφορίες σε πρωτοφανή κλίμακα και με πρωτοφανή ταχύτητα.
Ως εκ τούτου, η αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και της χειραγώγησης των πληροφοριών είναι ένα από τα πλέον πιεστικά ζητήματα για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της.
Από τις 6 έως τις 9 Ιουνίου 2024 περίπου 360 εκατ. πολίτες της ΕΕ είχαν την ευκαιρία να ψηφίσουν αυτούς που θα τους εκπροσωπούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ συνεργάστηκαν στενά για την υπεράσπιση των εκλογών από την παραπληροφόρηση και τη χειραγώγηση των πληροφοριών που στοχεύουν την ευρωπαϊκή δημοκρατία.
Πώς αντιδρούμε;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενισχύει τη στρατηγική επικοινωνία της για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και της χειραγώγησης των πληροφοριών και των παρεμβάσεων από το εξωτερικό που στοχεύουν πολιτικές της ΕΕ. Αυτό απαιτεί μια προσέγγιση με γνώμονα το σύνολο της κοινωνίας, καθώς πολλοί τομείς των κοινωνιών μας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης. Επιπλέον, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι πολίτες έχουν πρόσβαση σε ποιοτικές ειδήσεις και πληροφορίες που μπορούν να εμπιστεύονται.
Αντιμετωπίζουμε την παραπληροφόρηση με τους εξής τρόπους:
- αναπτύσσουμε πολιτικές για την ενίσχυση των δημοκρατιών μας, εμποδίζουμε τους φορείς παραπληροφόρησης από το να κάνουν κατάχρηση διαδικτυακών πλατφορμών και προστατεύουμε τους δημοσιογράφους και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης
- ευαισθητοποιούμε σχετικά με την παραπληροφόρηση, την ετοιμότητα και την αντίδρασή μας
- ενισχύουμε την ανθεκτικότητα της κοινωνίας έναντι της παραπληροφόρησης μέσω του γραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης και του ελέγχου γεγονότων
- συνεργαζόμαστε με άλλα θεσμικά όργανα, εθνικές αρχές ή τρίτα μέρη
Κύριοι τομείς δράσης
Προώθηση ελεύθερων και δίκαιων εκλογών, προστασία του δημόσιου διαλόγου και αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, μέσω του σχεδίου δράσης για τη δημοκρατία και της δέσμης μέτρων για την προάσπιση της δημοκρατίας
Διασφάλιση ότι οι πλατφόρμες αναλαμβάνουν την ευθύνη για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, χάρη στην πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, στον κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση, στην πράξη για την τεχνητή νοημοσύνη και στη διαφάνεια της πολιτικής διαφήμισης
Πράξη για την καταπολέμηση των στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού (SLAPP) και πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης: θέσπιση νέων κανόνων για την προστασία της πολυφωνίας και της ανεξαρτησίας των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ
Κατάρριψη κοινών μύθων και αφηγημάτων, αποκάλυψη τακτικών παραπληροφόρησης και αντιμετώπιση της συστηματικής χειραγώγησης των πληροφοριών από τη Ρωσία, και διασφάλιση της ετοιμότητας σε περίπτωση κυβερνοεπιθέσεων
Παροχή στους πολίτες της δυνατότητας να πλοηγούνται στο σύγχρονο ειδησεογραφικό περιβάλλον, παροχή καθοδήγησης για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης μέσω της εκπαίδευσης και παροχή βοήθειας σε εκπαιδευτικούς και νέους ώστε να την εντοπίζουν και να την αναχαιτίζουν
Στήριξη των ανεξάρτητων κοινοτήτων της Ευρώπης που εργάζονται για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και διασφάλιση της πρόσβασης του κοινού σε επαληθευμένα και αξιόπιστα δεδομένα και πληροφορίες
A post from the European Commission's social media presence with tips on how to detect disinformation.
The post reads:
"Clickbait, bots, fake stories, deepfakes and much more can come in various forms.
With our Digital Services Act, we are at the forefront when it comes to creating a safer digital space and experience.
But everybody can play an important role in combating the spread of disinformation online.
Look at our visuals and discover how!
Η ευαισθητοποίηση είναι καίριας σημασίας για τον τρόπο που προσεγγίζουμε την επισήμανση και την κατάρριψη ψευδών πληροφοριών.
Περιλαμβάνει επικοινωνιακές δραστηριότητες με σκοπό την ανάδειξη των κινδύνων παραπληροφόρησης ή των συνηθέστερων μεθόδων που χρησιμοποιούν οι φορείς παραπληροφόρησης, καθώς και συμβουλές για τον εντοπισμό της παραπληροφόρησης.
EUvsDisinfo
Το EUvsDisinfo, το οποίο δρομολογήθηκε το 2015 από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), τη διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ, είναι ένα εμβληματικό έργο για τον εντοπισμό, την ανάλυση και την ευαισθητοποίηση όσον αφορά την παραπληροφόρηση στις διάφορες μορφές της, με έμφαση σε κοινά αφηγήματα και τακτικές από το Κρεμλίνο.
Διαβάστε περισσότερα σχετικά με τις δράσεις της ΕΥΕΔ για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης
Οι κυβερνοεπιθέσεις μπορούν να λάβουν χώρα παράλληλα με τις εκστρατείες παραπληροφόρησης ή ακόμα και να συντονίζονται με αυτές, και μπορούν να αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την άσκηση επιρροής ή την αποσταθεροποίηση των δημοκρατικών διαδικασιών.
Η ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας και της ευαισθητοποίησης αποτελεί επίσης μέρος της οικοδόμησης ανθεκτικότητας. Οι χώρες της ΕΕ συνεργάζονται ώστε να είναι προετοιμασμένες για πιθανές κυβερνοαπειλές. Υποστηρίζονται από θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμούς της ΕΕ, όπως ο Οργανισμός της ΕΕ για την Κυβερνοασφάλεια ή η ομάδα αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών στην πληροφορική για τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ.
Κυρώσεις κατά μέσων ενημέρωσης του Κρεμλίνου
Η Ρωσία διεξάγει εκστρατεία παραπληροφόρησης μεγάλης κλίμακας στην προσπάθειά της να αποσταθεροποιήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της.
Για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος, η ΕΕ έχει εγκρίνει κυρώσεις κατά των μέσων και των παραγόντων παραπληροφόρησης και χειραγώγησης του Κρεμλίνου.
Αντιμετώπιση υβριδικών απειλών
Η ΕΕ έχει επίσης αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο πολιτικής για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών. Οι υβριδικές απειλές αποτελούν στρατηγικές που επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν τα τρωτά σημεία των χωρών και των κοινωνιών χρησιμοποιώντας στρατιωτικά και μη στρατιωτικά μέσα, όπως κυβερνοεπιθέσεις, εκστρατείες παραπληροφόρησης ή άσκηση οικονομικών πιέσεων.
Η ΕΕ αναπτύσσει ομάδες ταχείας αντίδρασης σε υβριδικές ενέργειες για τη στήριξη των κρατών μελών της ΕΕ και των χωρών εταίρων στην αντιμετώπιση υβριδικών απειλών. Θα παρέχουν ειδικά προσαρμοσμένη και στοχευμένη βραχυπρόθεσμη βοήθεια σε χώρες της ΕΕ, αποστολές και επιχειρήσεις της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας, καθώς και σε χώρες εταίρους για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών και εκστρατειών.
Ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας έναντι της παραπληροφόρησης
Οι πολίτες, οι οργανώσεις και οι δημόσιες αρχές πρέπει να είναι κατάλληλα εξοπλισμένοι για να αντιμετωπίσουν την παραπληροφόρηση.
Ο γραμματισμός στα μέσα ενημέρωσης είναι σημαντικός για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας της κοινωνίας έναντι της παραπληροφόρησης. Η ικανότητα πρόσβασης, κριτικής κατανόησης των μέσων ενημέρωσης και αλληλεπίδρασης μ’ αυτά είναι ζωτικής σημασίας.
Ο γραμματισμός στα μέσα ενημέρωσης επιτρέπει στους πολίτες να πλοηγούνται στο σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον και να κάνουν συνειδητές επιλογές. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μάθουμε πώς να αναγνωρίζουμε την παραπληροφόρηση από μικρή ηλικία· ως εκ τούτου, η εκπαίδευση διαδραματίζει καίριο ρόλο στη διασφάλιση ενός κοινού εξοικειωμένου με τα μέσα ενημέρωσης.
Η αναθεωρημένη οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων επιδιώκει να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη προωθούν και λαμβάνουν μέτρα για την ανάπτυξη δεξιοτήτων γραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης και υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τα μέτρα αυτά.
Έχουμε επίσης διαθέσει πόρους για να στηρίξουμε τα κράτη μέλη, τους εκπαιδευτικούς και τους οργανισμούς ώστε να συμβάλουν στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης.
Κατευθυντήριες γραμμές για τα κράτη μέλη ώστε να μπορούν οι πολίτες όλων των ηλικιών να πλοηγούνται στο σύγχρονο ειδησεογραφικό περιβάλλον και να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις.
Πρακτική καθοδήγηση για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την προώθηση του ψηφιακού γραμματισμού μέσω της εκπαίδευσης
Με αυτή την εργαλειοθήκη, οι εκπαιδευτικοί δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές τους στον εντοπισμό της παραπληροφόρησης όταν περιηγούνται στο διαδίκτυο
Ο έλεγχος γεγονότων αποτελεί καίριο πυλώνα της προσέγγισής μας όσον αφορά την παραπληροφόρηση. Οι ελεγκτές γεγονότων συμβάλλουν στην αξιολόγηση και την επαλήθευση του περιεχομένου, ώστε να παρέχουν στο κοινό ακριβείς και αξιόπιστες πληροφορίες που μπορεί να εμπιστευτεί.
Στηρίζουμε τους ανεξάρτητους ελεγκτές γεγονότων, με σκοπό την προάσπιση του ελέγχου γεγονότων και την ενημέρωση των πολιτών όσον αφορά τις επαληθευμένες πληροφορίες.
Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων (EDMO) αποτελεί έργο που στηρίζει μια ανεξάρτητη πολυεπιστημονική κοινότητα, αποτελούμενη από ελεγκτές γεγονότων, ακαδημαϊκούς, επαγγελματίες του γραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης και άλλους σχετικούς φορείς, που ενώνουν τις δυνάμεις τους για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης. Το δίκτυο EDMO παρέχει ολοκληρωμένη γεωγραφική κάλυψη της ΕΕ. Ενόψει των επικείμενων ευρωπαϊκών εκλογών, το EDMO έχει συστήσει ειδική ομάδα για τον εντοπισμό και την προειδοποίηση σχετικά με τη διάδοση παραπληροφόρησης όσον αφορά τις εκλογές. Η ειδική ομάδα θα εκδίδει καθημερινές ενημερώσεις σχετικά με την παραπληροφόρηση (έλεγχοι γεγονότων), εβδομαδιαίες ενημερώσεις όσον αφορά τις τάσεις στην παραπληροφόρηση, καθώς και έγκαιρες προειδοποιήσεις και σχετικές έρευνες. Το EDMO θα διεξαγάγει επίσης εκστρατεία γραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης με τίτλο «Be Election Smart».
Το ευρωπαϊκό δίκτυο προτύπων ελέγχου γεγονότων (EFCSN) είναι μια ανεξάρτητη ένωση ευρωπαϊκών οργανισμών ελέγχου γεγονότων που υποστηρίζει και προάγει τα πλέον υψηλά πρότυπα ελέγχου γεγονότων και γραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης προς όφελος του κοινού. Το EFCSN και τα επίσημα μέλη του εργάζονται για την προάσπιση της πρόσβασης σε επαληθευμένες, αξιόπιστες πληροφορίες και για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τον τρόπο αξιολόγησης της ακρίβειας των πληροφοριών στη δημόσια σφαίρα.
Χρονοδιάγραμμα των δράσεων της ΕΕ κατά της παραπληροφόρησης
- Μάρτιος 2024
Η Επιτροπή δημοσιεύει κατευθυντήριες γραμμές στο πλαίσιο της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες σχετικά με τις πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες και μηχανές αναζήτησης με σκοπό τον μετριασμό των κινδύνων στο διαδίκτυο που ενδέχεται να επηρεάσουν την ακεραιότητα των εκλογών, με ειδική καθοδήγηση για τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Ιούνιο του 2024.
- Μάρτιος 2024
Δημοσίευση νέας συλλογής για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο σχετικά με τον τρόπο προστασίας της ακεραιότητας των εκλογών
- Δεκέμβριος 2023
Η Επιτροπή εγκρίνει δέσμη μέτρων για την προάσπιση της δημοκρατίας, ενόψει των ευρωπαϊκών εκλογών του 2024
- Οκτώβριος 2023
Η Επιτροπή δημοσιεύει πρόσκληση υποβολής προτάσεων για τη στήριξη των ελεγκτών γεγονότων της ΕΕ για τον εντοπισμό και την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης
- Οκτώβριος 2022
Η Επιτροπή δημοσιεύει κατευθυντήριες γραμμές για τους διδάσκοντες και τους εκπαιδευτικούς στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σχετικά με τρόπους αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης και προώθησης του ψηφιακού γραμματισμού στις αίθουσες διδασκαλίας
- Σεπτέμβριος 2022
Η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση για την ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης
- Ιούνιος 2022
Μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες, αναδυόμενες και εξειδικευμένες πλατφόρμες, παράγοντες του διαφημιστικού κλάδου, ελεγκτές γεγονότων, ερευνητικές οργανώσεις και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών υπογράφουν τον ενισχυμένο κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση
- Νοέμβριος 2021
Η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση για νέους νόμους σχετικά με τη διαφάνεια και τη στόχευση της πολιτικής διαφήμισης
- Δεκεμβρίου 2020
Η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση για την ευρωπαϊκή πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες
- Δεκεμβρίου 2020
Η Επιτροπή καταρτίζει το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης της για τη δημοκρατία
- Ιούνιος 2020
Δρομολογείται το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων
- Μάρτιος 2019
Η ΕΥΕΔ δρομολογεί το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης
- Δεκεμβρίου 2018
Η Επιτροπή και η ΕΥΕΔ καταρτίζουν σχέδιο δράσης κατά της παραπληροφόρησης
- Σεπτέμβριος 2018
Θεσπίζεται ο πρώτος κώδικας δεοντολογίας κατά της παραπληροφόρησης
- Σεπτέμβριος 2018
Η Επιτροπή δημοσιεύει ανακοίνωση για τη διασφάλιση ελεύθερων και δίκαιων ευρωπαϊκών εκλογών
- Απρίλιος 2018
Η Επιτροπή δημοσιεύει ανακοίνωση σχετικά με την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο
- Απρίλιος 2016
Θεσπίζεται κοινό πλαίσιο για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών με στόχο την αντιμετώπιση εχθρικών ενεργειών που αποσκοπούν στην αποσταθεροποίηση περιοχής ή κράτους
- Ιανουάριος 2015
Έναρξη λειτουργίας της ειδικής ομάδας «East StratCom» της ΕΥΕΔ για την αντιμετώπιση των ρωσικών εκστρατειών παραπληροφόρησης