In ons dagelijks leven zijn we afhankelijk van bepaalde infrastructuur – online en offline – om te reizen, te werken en gebruik te maken van essentiële openbare diensten. Aanvallen op die infrastructuur kunnen tot enorme verstoringen leiden.
Omdat ons economisch en sociaal leven zich steeds meer online afspeelt, is cyberbeveiliging van strategisch belang geworden. Verstoringen van een kritieke infrastructuur kunnen activiteiten in andere onmiddellijk onmogelijk maken. Huishoudens, banken, financiële diensten en bedrijven kunnen het slachtoffer worden van internetcriminelen.
Die profiteren ervan dat er sinds de coronacrisis veel meer gebruik van digitale technologie wordt gemaakt en dat telewerken gebruikelijker is geworden. Daardoor konden zij bijvoorbeeld essentiële gezondheidsdiensten ernstig verstoren in een periode waarin die toch al onder zware druk stonden. De EU moet ervoor zorgen dat zij beter in staat is dergelijke aanvallen af te weren.
Uit de recente terroristische aanslagen blijkt dat vooral publieke ruimtes (zoals vervoersknooppunten en gebedshuizen) erg kwetsbaar zijn vanwege hun open karakter. Daarom moeten ook die beter worden beschermd en moeten er adequate opsporingssystemen komen, zonder dat dit ten koste gaat van de vrijheden van de burgers.
De door de Commissie voorgestelde gezamenlijke cybereenheid heeft tot doel de middelen en deskundigheid waarover de EU en haar lidstaten beschikken, bijeen te brengen om grootschalige cyberincidenten en -crises doeltreffend te voorkomen en tegen te gaan, en erop te reageren. Cyberbeveiligingsgemeenschappen zoals civiele en diplomatieke diensten en instanties voor rechtshandhaving en cyberdefensie, evenals partners uit de private sector, werken nog te vaak langs elkaar heen. De gezamenlijke cybereenheid zal hun een virtueel en fysiek platform voor samenwerking bieden: de betrokken EU-instellingen, -organen en -agentschappen bouwen samen met de lidstaten geleidelijk een Europees platform voor solidariteit, veilige en snelle operationele en technische samenwerking en bijstand op om grootschalige cyberaanvallen tegen te gaan.
De Commissie stelt voor om de gezamenlijke cybereenheid aan de hand van een geleidelijk en transparant proces van vier stappen op te bouwen, met de lidstaten en de verschillende entiteiten die in het veld actief zijn, als mede-eigenaar. Het is de bedoeling dat de gezamenlijke cybereenheid uiterlijk 30 juni 2022 de operationele fase ingaat en een jaar later, uiterlijk 30 juni 2023, volledig operationeel is.
Enisa helpt bij de ontwikkeling en uitvoering van nieuwe beleidsmaatregelen op het gebied van cyberbeveiliging. Er wordt een lokaal kantoor in Brussel opgericht om de samenwerking met andere EU-instellingen, -agentschappen en -organen te bevorderen.