Έκθεση του 2022 για το κράτος δικαίου

Ανακοίνωση και κεφάλαια ανά χώρα

Η έκθεση του 2022 για το κράτος δικαίου, καθώς και τα 27 κεφάλαια ανά χώρα που περιλαμβάνει, εξετάζει τις εξελίξεις στα κράτη μέλη, τόσο τις θετικές όσο και τις αρνητικές, σε τέσσερις βασικούς τομείς για το κράτος δικαίου: το σύστημα απονομής δικαιοσύνης, το πλαίσιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς, την πολυφωνία των μέσων επικοινωνίας και άλλα θεσμικά ζητήματα που σχετίζονται με τους ελέγχους και τις ισορροπίες. Κατά την εξέταση των τομέων αυτών, η Επιτροπή συνέχισε να εμβαθύνει την αξιολόγησή της και την παρακολούθηση των προκλήσεων και των εξελίξεων που εντοπίστηκαν στις δύο προηγούμενες εκθέσεις.

Η έκθεση καλύπτει επίσης, για πρώτη φορά, ορισμένα νέα θέματα που αναδείχθηκαν ως σημαντικά για τη διασφάλιση του κράτους δικαίου, όπως τα δημόσια μέσα ενημέρωσης, και επισκόπηση της εφαρμογής των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η προσθήκη αυτών των θεμάτων ανταποκρίνεται επίσης σε αιτήματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ενδιαφερόμενων μερών.

Τα κεφάλαια ανά χώρα, τα οποία βασίζονται σε ποιοτική αξιολόγηση που διενήργησε η Επιτροπή, αναλύουν τις νέες εξελίξεις μετά την προηγούμενη έκθεση και εξετάζουν την πρόοδο που σημειώθηκε όσον αφορά τις προκλήσεις και τις εξελίξεις που διαπιστώθηκαν στην έκθεση του 2021.

Η έκθεση εντάσσεται στις ευρύτερες προσπάθειες της ΕΕ για την προώθηση και την υπεράσπιση των αξιών της. Οι εργασίες αυτές περιλαμβάνουν το σχέδιο δράσης για την ευρωπαϊκή δημοκρατία και την ανανεωμένη στρατηγική για την εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, καθώς και στοχευμένες στρατηγικές με σκοπό την πρόοδο προς μια «Ένωση ισότητας». Μια άλλη σχετική πτυχή είναι η παρακολούθηση της εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ και της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων βάσει του Χάρτη, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης διαδικασιών επί παραβάσει.

Από φέτος, η έκθεση περιλαμβάνει επίσης ειδικές συστάσεις προς όλα τα κράτη μέλη. Σύμφωνα με τον προληπτικό χαρακτήρα της έκθεσης, στόχος των συστάσεων είναι να βοηθήσουν τα κράτη μέλη στις προσπάθειες που καταβάλλουν για να προωθήσουν μεταρρυθμίσεις, να ενθαρρύνουν θετικές εξελίξεις και να προσδιορίσουν πού ενδέχεται να χρειαστούν βελτιώσεις ή να δοθεί συνέχεια σε πρόσφατες αλλαγές ή μεταρρυθμίσεις, βάσει συνεχούς διαλόγου με αυτά.

Η Επιτροπή εκπόνησε την παρούσα έκθεση βάσει συνεχούς διαλόγου με τα κράτη μέλη, διατηρώντας παράλληλα πλήρως την πολιτική ευθύνη για την αξιολόγησή της και τις συστάσεις που εκδόθηκαν. Στο πλαίσιο της επόμενης έκδοσης θα παρακολουθήσει τις εξελίξεις και θα αξιολογήσει την εφαρμογή των συστάσεων.

2022 Rule of law report - Communication and country chapters

Μεθοδολογία

Η αξιολόγηση που περιλαμβάνεται στα 27 κεφάλαια ανά χώρα εκπονήθηκε σύμφωνα με τη μεθοδολογία, όπως αυτή επικαιροποιήθηκε το 2022, κατόπιν συζήτησης με τα κράτη μέλη, με σκοπό επίσης να αποτυπωθεί η συμπερίληψη συστάσεων στην έκθεση. Τα κεφάλαια ανά χώρα δεν αποσκοπούν στην εξαντλητική περιγραφή όλων των θεμάτων που αφορούν το κράτος δικαίου σε κάθε κράτος μέλος, αλλά στην παρουσίαση των σημαντικών εξελίξεων. Η αξιολόγηση αναφέρεται σε απαιτήσεις του δικαίου της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που απορρέουν από τη νομολογία του ΔΕΕ. Επιπλέον, οι συστάσεις και γνώμες του Συμβουλίου της Ευρώπης παρέχουν ένα χρήσιμο πλαίσιο αναφοράς για σχετικά πρότυπα και βέλτιστες πρακτικές.

Η έκθεση για το κράτος δικαίου είναι το αποτέλεσμα στενής συνεργασίας με τα κράτη μέλη και βασίζεται σε διάφορες πηγές. Τα κράτη μέλη κλήθηκαν να παράσχουν γραπτά σχόλια και να λάβουν μέρος σε ειδικές επισκέψεις χωρών που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου. Για αυτές τις επισκέψεις σε χώρες, η Επιτροπή διοργάνωσε περισσότερες από 500 διαδικτυακές συναντήσεις με εθνικές αρχές, ανεξάρτητους φορείς και ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Επιπλέον, στοχευμένη διαβούλευση με ενδιαφερόμενα μέρη παρείχε επίσης πολύτιμες οριζόντιες και ειδικές ανά χώρα παρατηρήσεις. Το Συμβούλιο της Ευρώπης παρείχε επίσης επισκόπηση των πρόσφατων γνωμοδοτήσεων και εκθέσεών του σχετικά με τα κράτη μέλη της ΕΕ. Πριν από την έγκριση της έκθεσης, δόθηκε στα κράτη μέλη η ευκαιρία να υποβάλουν επικαιροποιημένα στοιχεία για το κεφάλαιο που αφορούσε τη χώρα τους.

Το δίκτυο εθνικών σημείων επαφής για το κράτος δικαίου που δημιουργήθηκε το 2020 με σκοπό να βοηθήσει στη δημιουργία του μηχανισμού, συνέχισε να λειτουργεί ως διαρκής δίαυλος επικοινωνίας με τα κράτη μέλη για την προετοιμασία της έκθεσης, καθώς και για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.

2022 Rule of law report - methodology

Συμβολή των κρατών μελών

Όλα τα κράτη μέλη κλήθηκαν να παράσχουν πληροφορίες σχετικά με σημαντικές εξελίξεις, κυρίως μετά την έκδοση της έκθεσης του 2021 για το κράτος δικαίου, βάσει επικαιροποιημένου ερωτηματολογίου που συζητήθηκε με τα κράτη μέλη. Οι πληροφορίες διαρθρώθηκαν γύρω από τους τέσσερις πυλώνες που καλύπτονται από την έκθεση —το σύστημα δικαιοσύνης, το πλαίσιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς, τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης και άλλα θεσμικά ζητήματα που σχετίζονται με τους ελέγχους και τις ισορροπίες— και παρασχέθηκαν σε συμφωνημένο υπόδειγμα. Οι γραπτές παρατηρήσεις των κρατών μελών συμπληρώθηκαν από ανταλλαγές απόψεων κατά τη διάρκεια των επισκέψεων στις χώρες και από πληροφορίες που ελήφθησαν από τα ενδιαφερόμενα μέρη.

2022 Rule of Law report - input from Member States

Στοχευμένη διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη

Στο πλαίσιο της εκπόνησης της έκθεσης του 2022 για το κράτος δικαίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν γραπτά σχόλια μέσω στοχευμένης διαβούλευσης με ενδιαφερόμενα μέρη, η οποία διενεργήθηκε από την 1η Δεκεμβρίου 2021 έως τις 24 Ιανουαρίου 2022. Κατά τη διαβούλευση λήφθηκαν πάνω από 220 οριζόντιες και ειδικές ανά χώρα απαντήσεις από διάφορους οργανισμούς της ΕΕ, ευρωπαϊκά δίκτυα, εθνικές και ευρωπαϊκές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και επαγγελματικές ενώσεις και διεθνείς και ευρωπαϊκούς φορείς. Οι πληροφορίες που προέκυψαν από τη διαβούλευση αυτή τροφοδότησαν την αξιολόγηση της Επιτροπής με πραγματικά στοιχεία σχετικά με τις εξελίξεις στα κράτη μέλη.

2022 Rule of law report - targeted stakeholder consultation