Επισκόπηση
Ως κοινός προγραμματισμός ορίζεται η κοινή αντιμετώπιση εκ μέρους της ΕΕ και των κρατών μελών της του εθνικού σχεδίου ανάπτυξης μιας χώρας εταίρου.
Μαζί με τις εθνικές αρχές, οι αναπτυξιακοί εταίροι της ΕΕ εκπονούν μια κοινή στρατηγική πλήρως εναρμονισμένη με το εθνικό σχέδιο ανάπτυξης της χώρας εταίρου. Μια κοινή στρατηγική καθορίζει το γενικό σκεπτικό και την κατεύθυνση της στήριξης που παρέχουν η ΕΕ και τα κράτη μέλη της. Επίσης, σκιαγραφεί σε ποιούς τομείς θα εργάζεται καθένας, ποιοι είναι οι γενικοί στόχοι για τους εν λόγω τομείς, και παράλληλα παρέχει προσωρινά στοιχεία για τη χρηματοδότησή τους κατά την περίοδο που καλύπτει η κοινή στρατηγική.
Το χρονοδιάγραμμα της κοινής στρατηγικής εναρμονίζεται με αυτό των εθνικών σχεδίων της χώρας εταίρου. Με τον τρόπο αυτό, οι αναπτυξιακοί εταίροι της ΕΕ σχεδιάζουν και υλοποιούν έργα ταυτόχρονα με την κυβέρνηση, και για την ίδια περίοδο. Έτσι, οι εταίροι της ΕΕ μπορούν να ανταποκρίνονται καλύτερα στις εθνικές ανάγκες.
Η κοινή στρατηγική εκπονείται στο επίπεδο της χώρας εταίρου ώστε να ανταποκρίνεται με τον καλύτερο τρόπο στην εκάστοτε κατάσταση. Εξάλλου, με τον τρόπο αυτό είναι δυνατή η στενή συνεργασία με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη.
Οι αναπτυξιακοί εταίροι που δεν είναι μέλη της ΕΕ, αλλά ασπάζονται τις αρχές του κοινού προγραμματισμού, είναι ευπρόσδεκτοι να προσχωρήσουν και αυτοί στην στρατηγική.
Τα οφέλη του κοινού προγραμματισμού
Ο κοινός προγραμματισμός πιστεύεται ότι θα μειώσει τα κόστη συναλλαγών για τις κυβερνήσεις εταίρους, δεδομένου ότι θα ισχύει μόνο μία διαδικασία προγραμματισμού για όλους τους αναπτυξιακούς εταίρους της ΕΕ.
Επίσης, με τον κοινό προγραμματισμό η παροχή της βοήθειας είναι περισσότερο συνεκτική και λιγότερο κατακερματισμένη, δεδομένου ότι η συνεργασία συμβάλλει στην εξάλειψη των κενών και των επικαλύψεων. Επιπλέον, με τον τρόπο αυτό προκύπτουν καλύτερα αποτελέσματα και μεγαλύτερη απόδοση, καθώς οι αναπτυξιακοί εταίροι της ΕΕ συνδυάζουν τους πόρους που διαθέτουν. Δεδομένου ότι οι χώρες της ΕΕ χορηγούν πάνω από τη μισή επίσημη παγκόσμια αναπτυξιακή βοήθεια, ο κοινός προγραμματισμός πιστεύεται ότι θα συμβάλει ουσιαστικά στην αποτελεσματικότητα της παγκόσμιας βοήθειας, βελτιώνοντας τον τρόπο διάθεσης δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο.
Όσον αφορά τις εθνικές περιφέρειες της ΕΕ, με τον κοινό προγραμματισμό μπορεί επίσης να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση και να βελτιωθεί η αντίληψη του κοινού, καθώς και να ενισχυθεί η λογοδοσία.
Επίσης, ενδεχομένως να ασκείται μικρότερη πίεση σε κάθε μεμονωμένο αναπτυξιακό εταίρο της ΕΕ όσον αφορά την αντιμετώπιση όλων των τομέων και των θεμάτων που χρήζουν προσοχής σε μια συγκεκριμένη χώρα. Οι αναπτυξιακοί εταίροι της ΕΕ μπορούν να αποδείξουν με αξιόπιστο τρόπο ότι αποτελούν μέρος ενός ενοποιημένου κοινού προγραμματισμού ο οποίος, μέσω της κατανομής εργασίας, διασφαλίζει ότι καλύπτονται όλοι οι σχετικοί τομείς και τα συναφή θέματα.
Θα υπάρξουν περισσότερες ευκαιρίες για κοινές επιτόπου πρωτοβουλίες, δεδομένου ότι οι αναπτυξιακοί εταίροι της ΕΕ εκπονούν σχέδια την ίδια στιγμή και για την ίδια χρονική περίοδο. Το γεγονός αυτό αναμένεται ότι θα οδηγήσει σε οικονομίες κλίμακας και θα μειώσει τα γενικά έξοδα.
Ο κοινός προγραμματισμός μπορεί να δώσει πραγματική υπόσταση στην Ευρώπη, μετατρέποντας τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες και πολιτικές για θέματα όπως τα θεμελιώδη δικαιώματα σε συνεκτικές, στοχοθετημένες δράσεις στις χώρες εταίρους.
Διεθνές πλαίσιο και δεσμεύσεις
Η Συνθήκη της Λισαβόνας της ΕΕ υποσχέθηκε μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ των χωρών της ΕΕ, και όσον αφορά την αναπτυξιακή πολιτική. Ο κοινός προγραμματισμός είναι μία από τις κύριες δεσμεύσεις των χωρών της ΕΕ που συνεργάζονται στον τομέα της ανάπτυξης, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα της παρεχόμενης βοήθειας. Ο κοινός προγραμματισμός προβλέπεται στην ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη του 2017 και αναφέρεται ρητά στο πρόγραμμα δράσης για την αλλαγή, δηλαδή τη συνολική αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ του 2012.
Όλες αυτές οι δεσμεύσεις αποτυπώνονται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου της ΕΕ του Νοεμβρίου 2017, όπου δίνονται γενικές πολιτικές κατευθύνσεις για την ΕΕ και τις χώρες της ΕΕ.