Σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο

Η μετανάστευση είναι ένα πολύπλοκο θέμα που απαιτεί κοινή ευρωπαϊκή αντίδραση. Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η ασφάλεια των ατόμων που ζητούν διεθνή προστασία ή καλύτερη ζωή, όπως και οι ανησυχίες των χωρών που φοβούνται ότι οι μεταναστευτικές πιέσεις θα υπερβούν τις ικανότητές τους να ανταποκριθούν.

Για να παράσχει αυτή την κοινή ευρωπαϊκή απάντηση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε το σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο, το οποίο αποτελεί ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη διαχείριση της μετανάστευσης σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Το σύστημα αυτό, που ψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Απρίλιο του 2024, έχει σχεδιαστεί για να στηρίξει τα κράτη μέλη που υφίστανται σημαντικές μεταναστευτικές πιέσεις και προστατεύουν τα εξωτερικά μας σύνορα. Παράλληλα, παρέχει ασφάλεια και σαφήνεια για τα άτομα που φθάνουν στην ΕΕ. Επιτρέπει, επίσης, στους Ευρωπαίους να είναι βέβαιοι ότι η διαχείριση της μετανάστευσης γίνεται με αποτελεσματικό και ανθρώπινο τρόπο, σε πλήρη συμφωνία με τις αξίες μας και τις διεθνείς συμβάσεις. 

Το σύμφωνο αυτό, βασισμένο σε μια ολιστική προσέγγιση, αντιπροσωπεύει ένα νέο ξεκίνημα για τη μετανάστευση, ώστε να οικοδομηθεί η εμπιστοσύνη χάρη σε αποτελεσματικότερες διαδικασίες και να βρεθεί μια νέα ισορροπία μεταξύ της συλλογικής ευθύνης και της αλληλεγγύης.

Οι αποτελεσματικότερες διαδικασίες θα εξασφαλίσουν σαφέστερες ευθύνες, συμβάλλοντας στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών και παρέχοντας ταυτόχρονα σαφήνεια στους αιτούντες. Οι κανόνες θα βελτιώσουν τη σύνδεση μεταξύ των βασικών διαδικασιών, ιδίως του ασύλου και της επιστροφής.

Ευελιξία ώστε τα κράτη μέλη να δείχνουν αλληλεγγύη προς άλλα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν μεταναστευτική πίεση:

• Μετεγκατάσταση νεοαφιχθέντων ατόμων
• Άμεση επιχειρησιακή στήριξη
• Μακροπρόθεσμη στήριξη για την ανάπτυξη ικανοτήτων σχετικά με τις διαδικασίες ασύλου
• Υποδοχή νεοαφιχθέντων ή επιχειρήσεις επιστροφής
• Βοήθεια για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων μεταναστευτικών τάσεων που επηρεάζουν τα κράτη μέλη, μέσω της συνεργασίας με τρίτες χώρες

Προσαρμοσμένες απαντήσεις αλληλεγγύης για συγκεκριμένα σενάρια:

• Εντατικές προπαρασκευαστικές εργασίες από τον Δεκέμβριο του 2019
• Δύο πλήρεις γύροι διαβουλεύσεων με όλα τα κράτη μέλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα εθνικά κοινοβούλια, την κοινωνία των πολιτών, τους κοινωνικούς εταίρους και τις επιχειρήσεις
• Προσεκτική ισορροπία που ενσωματώνει όλες τις οπτικές γωνίες
• Τον Σεπτέμβριο του 2022 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι πέντε εκ περιτροπής Προεδρίες του Συμβουλίου συμφώνησαν σε κοινό χάρτη πορείας σχετικά με την οργάνωση, τον συντονισμό και την εφαρμογή του χρονοδιαγράμματος για τις διαπραγματεύσεις σχετικά με το Σύμφωνο. 
• Τον Δεκέμβριο του 2023 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία σχετικά με πέντε βασικά στοιχεία του συμφώνου.
• Τον Απρίλιο του 2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε το σύμφωνο.