Δράσεις για την ισότητα των φύλων

Προκειμένου να αλλάξει η κατάσταση αυτή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υποβάλει σειρά πρωτοβουλιών και προτάσεων για να προετοιμάσει το έδαφος για μια κοινωνία στην οποία όλοι οι άνθρωποι θα μπορούν πραγματικά να δηλώνουν ότι είναι σε θέση να ζουν και να ευημερούν με ίσες ευκαιρίες. 

Έμφυλη βία

Περισσότερες από 3.000 γυναίκες σκοτώνονται κάθε χρόνο στην Ευρώπη από συντρόφους ή μέλη της οικογένειάς τους, ενώ αμέτρητες άλλες υφίστανται βλάβες και παρενοχλήσεις.

Η βία κατά των γυναικών λαμβάνει πολλές μορφές, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής, σεξουαλικής ή ψυχολογικής βίας, καθώς και της οικονομικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης. Έχει ενταθεί σε διάφορα περιβάλλοντα, συμπεριλαμβανομένου του χώρου εργασίας και των διαδικτυακών χώρων, και έχει επιδεινωθεί λόγω των επιπτώσεων που επέφερε η πανδημία, καθώς και λόγω των συγκρούσεων και της κλιματικής αλλαγής.

^{Πηγές: Φορέας του ΟΗΕ για τις γυναίκες (UN Women), Eurostat, Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA)}

Τα είδη βίας κατά των γυναικών είναι τα εξής: 

• συντροφική βία 
• σεξουαλική βία
• γυναικοκτονία  
• εμπορία ανθρώπων 
• ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων 
• διαδικτυακή βία ή βία που διευκολύνεται από την τεχνολογία 
• γάμοι παιδιών, καταναγκαστικοί γάμοι 

Το 2022 η Επιτροπή πρότεινε νέα νομοθεσία με σκοπό την εξασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου προστασίας από αυτές τις μορφές βίας σε ολόκληρη την ΕΕ, ανεξάρτητα από το αν αυτές έλαβαν χώρα εντός ή εκτός διαδικτύου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής στις 6 Φεβρουαρίου 2024.

Επιπλέον, η Επιτροπή ολοκλήρωσε τη διαδικασία κύρωσης της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας («Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης»).

Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης τέθηκε σε ισχύ για την ΕΕ την 1η Οκτωβρίου 2023. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ δεσμεύεται πλέον από φιλόδοξα και ολοκληρωμένα πρότυπα για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας.

Δείτε τι κάνει η ΕΕ για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας

Οι γυναίκες εξακολουθούν να υπερεκπροσωπούνται σε χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και να υποεκπροσωπούνται σε θέσεις λήψης αποφάσεων. Επιπλέον, οι γυναίκες στην ΕΕ εξακολουθούν να αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες και, καθώς μεγαλώνουν, αυτό το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων αυξάνεται ακόμη περισσότερο. 

Οι στατιστικές δείχνουν ότι ορισμένες θέσεις εργασίας κατέχονται κυρίως από γυναίκες. 

• Στην ΕΕ το 95 % των οικιακών βοηθών και καθαριστών είναι γυναίκες  

• Οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος του εργατικού δυναμικού στον τομέα της διδασκαλίας (72 %) και της υγειονομικής περίθαλψης (78 %).  

^{Πηγές: EIGE, Eurostat (στατιστικά στοιχεία για τον τομέα της διδασκαλίας, αριθμητικά στοιχεία για το εργατικό δυναμικό υγειονομικής περίθαλψης)}

Τα έμφυλα στερεότυπα είναι βαθιά ριζωμένα στον πολιτισμό μας και αποτελούν τη βασική αιτία των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων.   

^{Πηγές: Eurostat, Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (2023)}

Δείτε τι κάνει η ΕΕ για τη γεφύρωση του μισθολογικού χάσματος 

Προώθηση της ισότητας στην απασχόληση 

Έρευνες δείχνουν ότι στο σπίτι, οι γυναίκες εξακολουθούν να φέρουν το βάρος των υποχρεώσεων φροντίδας και των οικιακών ευθυνών σε σύγκριση με τους άνδρες.

Η άνιση κατανομή των υποχρεώσεων φροντίδας και των οικιακών καθηκόντων μπορεί να μειώσει τις ευκαιρίες απασχόλησης των γυναικών ή να ωθήσει τις γυναίκες να αναζητήσουν θέσεις εργασίας μερικής απασχόλησης που επιτρέπουν μεγαλύτερη ευελιξία χρόνου, εις βάρος χαμηλότερων μισθών. Σύμφωνα με την Eurostat, στο τέλος του 2022 το 48 % των γυναικών εργαζόταν σε θέσεις μερικής απασχόλησης σε στοιχειώδη επαγγέλματα, σε σύγκριση με το 19 % των ανδρών.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού, η ΕΕ έχει εκδώσει σειρά οδηγιών που θεσπίζουν ελάχιστα δικαιώματα των πολιτών να συνδυάζουν την επαγγελματική και την ιδιωτική ζωή, προωθώντας την καλύτερη κατανομή των ευθυνών φροντίδας μεταξύ γυναικών και ανδρών.

Δείτε τη νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής 

Δράσεις της ΕΕ για την προώθηση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής

Η ΕΕ δεν έχει ακόμη επιτύχει πλήρη ισότητα των φύλων, αλλά έχει σημειωθεί πρόοδος, όπως φαίνεται από τον Δείκτη Ισότητας των Φύλων για το 2023. Για πρώτη φορά, η ΕΕ πέτυχε 70,2 μονάδες (επί συνόλου 100) — την υψηλότερη ετήσια αύξηση από τότε που καθιερώθηκε για πρώτη φορά ο δείκτης το 2013. Στόχος είναι να επιτευχθεί βαθμολογία 100, πράγμα που σημαίνει ότι η ΕΕ έχει επιτύχει πλήρη ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών κατά 100 μονάδες.

Ανακαλύψτε τον Δείκτη Ισότητας των Φύλων για το 2023.

Η Επιτροπή ενέκρινε τη στρατηγική για την ισότητα των φύλων το 2020 με σκοπό την επίτευξη προόδου όσον αφορά την ισότητα των φύλων στην Ευρώπη.

Η στρατηγική επιδιώκει:

• να τερματίσει την έμφυλη βία
• να αμφισβητήσει τα έμφυλα στερεότυπα
• να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των φύλων στην αγορά εργασίας
• να επιτύχει ίση συμμετοχή σε διάφορους τομείς της οικονομίας
• να επιτύχει την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στη λήψη οικονομικών και πολιτικών αποφάσεων

Η στρατηγική αυτή παρουσιάζει το όραμα, τους στόχους πολιτικής και τις δράσεις για την επίτευξη απτής προόδου όσον αφορά την ισότητα των φύλων στην Ευρώπη. Κάθε χρόνο, η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση για την ισότητα των φύλων στην ΕΕ, η οποία εξετάζει τη θέση της ΕΕ και των κρατών μελών της σχετικά με την ισότητα των φύλων και επισημαίνει τα επιτεύγματα της ΕΕ σε αυτούς τους πέντε βασικούς τομείς.

Μέχρι στιγμής, στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, η ΕΕ:

• θέσπισε δεσμευτικά μέτρα για τη μισθολογική διαφάνεια
• εξέδωσε οδηγία για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών
• προσχώρησε στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας
• πρότεινε μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τη φροντίδα και νέους στόχους για την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα με σκοπό την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας.

Η Επιτροπή έχει επίσης:

• υποβάλει πρόταση οδηγίας για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της εξ οικείων βίας
• συστήσει δίκτυο για την πρόληψη της έμφυλης και της ενδοοικογενειακής βίας
• διεξάγει εκστρατεία για την αμφισβήτηση των έμφυλων στερεοτύπων

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση για την ισότητα των φύλων, που δημοσιεύτηκε το 2023, μια βασική πρόκληση στο μέλλον θα είναι να διασφαλιστεί ότι όλοι έχουν τις ίδιες ευκαιρίες πρόσβασης στους τομείς της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης από τους θα επωφεληθούν. Επί του παρόντος, οι γυναίκες και τα κορίτσια αποκλείονται σε μεγάλο βαθμό από τις ευκαιρίες που προσφέρει ο εν λόγω τομέας, κυρίως λόγω των βαθιά ριζωμένων στερεοτύπων που αποθαρρύνουν τις γυναίκες και τα κορίτσια να ακολουθήσουν σταδιοδρομία στην επιστήμη και την τεχνολογία.

Προκειμένου να σημειωθεί πρόοδος είναι σημαντικό να συμπεριληφθεί η διάσταση της ισότητας των φύλων σε όλους τους τομείς πολιτικής, σε όλα τα επίπεδα και σε όλα τα στάδια της χάραξης πολιτικής, ώστε να αντιμετωπιστούν συγκεκριμένες ανάγκες, προκλήσεις και να δημιουργηθούν ευκαιρίες για άνδρες και γυναίκες. Η προώθηση των γυναικών στις επικείμενες εκλογές του 2024 για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα είναι επίσης ζωτικής σημασίας, δεδομένου ότι η παρουσία των γυναικών σε θέσεις στη νομοθετική διαδικασία και στην ηγεσία είναι απαραίτητη προκειμένου η δημοκρατία να αντικατοπτρίζει μια ακριβέστερη εκπροσώπηση της κοινωνίας και η χάραξη πολιτικής να βελτιωθεί. 

Η Επιτροπή επενδύει επίσης σε ένα μέλλον ισότητας των φύλων. Τα έργα που σχετίζονται με την ισότητα των φύλων υποστηρίζονται και χρηματοδοτούνται μέσω διαφόρων προγραμμάτων της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα «Πολίτες, ισότητα, δικαιώματα και αξίες» (CERV) και τα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ για τη συνοχή. 

Οι χώρες της ΕΕ υποχρεούνται να συμμορφώνονται με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ κατά την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ. Τα θεμελιώδη δικαιώματα προστατεύονται συνήθως από το Σύνταγμα της χώρας σας. Εάν θεωρείτε ότι παραβιάζονται τα δικαιώματά σας όσον αφορά την ισότητα, δείτε πώς μπορείτε να υποβάλετε καταγγελία σε εθνικό επίπεδο.