Czym jest pakiet jesienny?
Pakiet jesienny przedstawiany przez Komisję oznacza rozpoczęcie nowego cyklu europejskiego semestru. Komisja przygotowuje szereg dokumentów, które dają ogólny obraz sytuacji społeczno-ekonomicznej, i kładzie przy tym nacisk na główne priorytety i zagrożenia. Komisja przedstawia również wytyczne polityczne mające pomóc krajom Unii w osiągnięciu priorytetowych celów.
Pakiet jesienny opiera się na prognozie gospodarczej z jesieni, opracowanej przez Komisję, aby przeanalizować perspektywy makroekonomiczne zarówno dla całej Unii, jak i jej poszczególnych krajów.
Zawartość pakietu
Na pakiet jesienny europejskiego semestru składają się następujące dokumenty:
- roczna analiza zrównoważonego wzrostu gospodarczego
- opinie na temat wstępnych planów budżetowych
- zalecenie w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro
- sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania
- wniosek w sprawie wspólnego sprawozdania o zatrudnieniu
Poza tym pakiet jesienny może zawierać inne dokumenty dotyczące europejskiego semestru. Przykładowo, poprzednie pakiety obejmowały sprawozdania w sprawie nadzoru po zakończeniu programu, w których oceniano zdolność do spłaty krajów Unii korzystających z programów wsparcia finansowego.
Roczna analiza zrównoważonego wzrostu gospodarczego
Roczna analiza zrównoważonego wzrostu gospodarczego stanowi przygotowany przez Komisję przegląd ogólnych priorytetów Unii Europejskiej w obszarze gospodarki, zatrudnienia i polityki społecznej na najbliższe 12-18 miesięcy. Komisja analizuje wyzwania i zaleca środki z zakresu polityki, aby zwiększyć wzrost gospodarczy, włączenie społeczne i konwergencję wewnątrz UE. Następnie Komisja zwraca się do krajów Unii, aby uwzględniły podane priorytety w swoich krajowych planach gospodarczych na kolejny rok.
Od 2020 r. priorytety poszeregowane są w rocznej analizie zrównoważonego wzrostu gospodarczego według czterech aspektów programu UE na rzecz konkurencyjnej zrównoważoności:
- zrównoważenie środowiskowe
- produktywność
- sprawiedliwość
- stabilność makroekonomiczna.
Za sprawą tych głównych priorytetów europejski semestr gwarantuje, że w polityce gospodarczej na pierwszym miejscu stawia się ludzi i naszą planetę.
Roczna analiza zrównoważonego wzrostu gospodarczego to komunikat, czyli rodzaj aktu, w którym dana instytucja Unii określa swoje stanowisko w konkretnej sprawie i który kieruje do pozostałych instytucji unijnych.
Opinie w sprawie wstępnych planów budżetowych krajów Unii należących do strefy euro
W opiniach tych Komisja ocenia, w jakim stopniu projekty budżetów krajów Unii na najbliższy rok są zgodne z regułami fiskalnymi UE, w tym z zaleceniami dla poszczególnych krajów przyjętymi przez Radę Unii Europejskiej latem poprzedniego roku.
Komisja sporządza opinie według wymogów paktu stabilności i wzrostu, który stanowi zestaw przepisów zapewniających zdrowe finanse publiczne w krajach Unii.
W następstwie analizy projektów planów budżetowych Komisja może wydać jedną z trzech ocen: są one zgodne z zaleceniami Rady, zasadniczo zgodne z nimi lub zachodzi ryzyko braku zgodności. Kraje Unii, w przypadku których istnieje wspomniane ryzyko, proszone są o podjęcie niezbędnych środków, zanim sfinalizują swoje budżety. W razie poważnego ryzyka niewywiązania się ze zobowiązań wynikających z paktu stabilności i wzrostu Komisja może zażądać zmian w ich projektach budżetu.
Zalecenie w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro
W projekcie zalecenia Rady kraje Unii należące do strefy euro znajdą wskazówki polityczne odnośnie do kluczowych problemów zakłócających funkcjonowanie całej strefy euro. Takie wskazówki mogą dotyczyć wspólnych priorytetów, wyzwań makroekonomicznych czy też zagadnień instytucjonalnych związanych z unią gospodarczą i walutową. Celem zalecenia jest wzmocniona współpraca i zgodność między strefą euro i politykami krajowymi.
Projekt zalecenia Rady to dokument, w którym Komisja sugeruje Radzie podjęcie konkretnych inicjatyw. Rada omawia taki projekt i przed jego przyjęciem ma prawo wprowadzić do niego zmiany.
Sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania
W sprawozdaniu Komisja analizuje sytuację makroekonomiczną w każdym z krajów Unii. Jest to pierwszy krok w ramach rocznej procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Celem tej procedury jest wykrycie ryzyka makroekonomicznego, które mogłoby negatywnie wpływać na poszczególne kraje UE lub całą UE, zapobieżenie takiemu ryzyku i skorygowanie ewentualnych zakłóceń.
W razie stwierdzenia wysokiego ryzyka wymagającego dodatkowej analizy Komisja może zdecydować o rozpoczęciu szczegółowej oceny sytuacji w danym kraju Unii. Taka ocena pozwala stwierdzić, czy ryzyko makroekonomiczne faktycznie istnieje. Zaplanowane oceny zapowiadane są w sprawozdaniu przedkładanym w ramach mechanizmu ostrzegania. Ich wyniki natomiast podawane są w ramach pakietu wiosennego.
Wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu
We wniosku w sprawie wspólnego sprawozdania o zatrudnieniu analizuje się kluczowe kwestie dotyczące zatrudnienia i sytuacji społecznej w UE, a także związane z tym środki z zakresu polityki wdrożone przez kraje Unii. Poza tym we wniosku weryfikuje się wyniki krajów Unii w kontekście tablicy wskaźników społecznych w ramach europejskiego filaru praw socjalnych.
Wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu ma formę wniosku w sprawie wspólnego sprawozdania Komisji i Rady. Rada omawia taki projekt wniosku i przed jego przyjęciem ma prawo wprowadzić do niego zmiany.
Co dalej?
Po opublikowaniu pakietu jesiennego Komisja przekazuje zawarte w nim dokumenty innym instytucjom i krajom Unii do rozważenia:
- W grudniu Eurogrupa omawia opinie w sprawie projektów planów budżetowych. Kraje Unii przyjmują budżety krajowe na najbliższy rok, uwzględniając w nich opinie Komisji i spostrzeżenia Eurogrupy.
- Między styczniem i lutym Rada omawia i przyjmuje wnioski dotyczące rocznej analizy zrównoważonego wzrostu gospodarczego i sprawozdania przedkładanego w ramach mechanizmu ostrzegania. Rada zatwierdza, po wprowadzeniu ewentualnych zmian, projekt zalecenia Rady dla strefy euro, który następnie przekazuje Radzie Europejskiej. Roczna analiza zrównoważonego wzrostu gospodarczego omawiana jest również w Parlamencie Europejskim, który może opublikować sprawozdanie z własnej inicjatywy.
- W marcu Rada przyjmuje wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu z konkluzjami. Rada Europejska omawia i zatwierdza przekazane jej zalecenie Rady w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro. Komisja przedstawia wytyczne w sprawie polityki fiskalnej na kolejny rok.
Roczna analiza zrównoważonego wzrostu gospodarczego, zalecenie Rady i wytyczne Komisji stanowią wspólne ramy dla krajowych planów politycznych, które należy przekazać w kwietniu.