Roczne sprawozdania ze stosowania karty

Cel sprawozdań

Komisja Europejska opublikowała dziś swoje roczne sprawozdanie ze stosowania w UE Karty praw podstawowych.

W sprawozdaniu rocznym przedstawia się postępy poczynione w dziedzinach, w których UE ma uprawnienia do działania. Sprawozdanie wskazuje również, w jaki sposób uwzględniono postanowienia karty w poszczególnych przypadkach, np. w nowych wnioskach ustawodawczych UE.

Od 2021 r., zgodnie ze strategią na rzecz skuteczniejszego stosowania karty w UE, sprawozdanie na temat karty koncentruje się co roku na innym obszarze tematycznym o znaczeniu strategicznym, który jest regulowany prawem UE.

Sprawozdanie roczne stanowi okazję do corocznej wymiany poglądów z Parlamentem Europejskim i Radą Unii Europejskiej.

Sprawozdanie za rok 2021

Sprawozdanie ze stosowania Karty praw podstawowych w UE za 2021 r. uwzględnia nowe podejście tematyczne ogłoszone w zeszłym roku przez Komisję Europejską w strategii na rzecz skuteczniejszego stosowania Karty praw podstawowych w UE. W sprawozdaniu za 2021 r. skoncentrowano się na najlepszych praktykach państw członkowskich i na wyzwaniach, jakie stoją przed nimi w zakresie ochrony praw podstawowych w erze cyfrowej.

Pięć kluczowych obszarów polityki objętych sprawozdaniem

Stawianie czoła wyzwaniom związanym z moderacją internetową

Rozpowszechnianie nielegalnych treści w internecie stanowi wyzwanie dla demokratycznego dyskursu i zagrożenie dla szeregu praw podstawowych. W grudniu 2020 r. Komisja zaproponowała środki regulacyjne w celu zwalczania nielegalnych treści przy jednoczesnej ochronie praw podstawowych za pośrednictwem aktu o usługach cyfrowych. Ponadto za pośrednictwem Kodeksu postępowania w zakresie zwalczania nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie promuje się możliwość stosowania dobrowolnych środków. 9 grudnia Komisja zaproponowała również inicjatywę mającą na celu rozszerzenie wykazu przestępstw w UE o nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści.

Ochrona praw podstawowych w przypadku wykorzystywania sztucznej inteligencji

Coraz częstsze wykorzystywanie systemów sztucznej inteligencji może przynieść ogromne korzyści. Niektóre aplikacje są jednak złożone i nieprzejrzyste, co może stanowić wyzwanie dla przestrzegania lub egzekwowania praw podstawowych. Wiele państw członkowskich opracowało krajowe strategie w zakresie sztucznej inteligencji, aby zapewnić jej przejrzystość, identyfikowalność i solidność oraz zagwarantować skuteczne sposoby przestrzegania praw podstawowych. W kwietniu 2021 r. Komisja zaproponowała akt ustawodawczy, mający zapewnić odpowiednie testowanie i dokumentowanie systemów sztucznej inteligencji, które stwarzają wysokie ryzyko dla praw podstawowych.

Zmniejszenie przepaści cyfrowej

Pandemia COVID-19 utrudniła osobom nieposiadającym niezbędnej wiedzy lub sprzętu dostęp do usług publicznych oferowanych online. Sprawozdanie pokazuje, w jaki sposób państwa członkowskie i UE pracują nad różnymi koncepcjami, aby zadbać o to, by nikt nie został pominięty. Solidarność pozostaje kluczową zasadą przy zmniejszaniu przepaści cyfrowej.

Ochrona osób pracujących za pośrednictwem platform

Praca za pośrednictwem platform internetowych stworzyła nowe możliwości gospodarcze dla obywateli, przedsiębiorstw i konsumentów. Stwarza ona jednak również zagrożenia dla istniejących praw i obowiązków związanych z prawem pracy i ochroną socjalną. 8 grudnia Komisja przyjęła inicjatywę ustawodawczą mającą na celu poprawę warunków pracy osób pracujących za pośrednictwem cyfrowych platform pracy i jednocześnie wspieranie zrównoważonego wzrostu cyfrowych platform pracy w UE.

Kontrola nadzoru cyfrowego

Nadzór może być zgodny z prawem, na przykład w celu zapewnienia bezpieczeństwa i zwalczania przestępczości, ale jednak nie wszystkie praktyki są uzasadnione. W tym kontekście ochrona danych i prywatność są nie tylko ważnymi prawami podstawowymi, ale również prawami „umożliwiającymi” zwiększenie ochrony innych praw podstawowych, na które nadzór może mieć negatywny wpływ.

Roczne sprawozdanie ze stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej za rok 2021 r.

Sprawozdania z poprzednich lat

W 2020 r. nie opublikowano sprawozdania dotyczącego karty za 2019 r., ponieważ Komisja przyjęła strategię na rzecz skuteczniejszego stosowania karty w UE.

2022 report

The 2022 report on the application of the Charter of fundamental rights in the EU follows the thematic approach announced by the European Commission in the strategy to strengthen the application of the Charter of Fundamental Rights in the EU. The 2022 report focuses on civic space and its role in protecting and promoting the fundamental rights under the Charter.

Four areas of the report

CSOs and rights defenders are crucial for the protection of fundamental rights

Civil society organisations (CSOs) and rights defenders (National Human Rights Institutions, Equality bodies, Ombuds-institutions) play an essential role protecting and promoting the rights under the Charter. They carry out tasks both at national and EU level to raise awareness, monitor the respect of fundamental rights on the ground, support rights-holders and victims of fundamental rights violations in defending and enforcing their rights and ensure the respect of fundamental rights in decision-making processes.

Protecting CSOs and rights defenders

Given their crucial role in upholding EU values, it is important for Member States and EU institutions to protect CSOs and rights defenders. Whilst several Member States have taken positive measures to maintain the openness of the civic space, it has narrowed in recent years in certain Member States.

The EU has developed different tools to support and sustain an enabling environment for CSOs and rights defenders, such as the Rule of Law reports, which reports on the situation of the civic space in all Member States, and the proposals for an anti-SLAPP Directive and Recommendation that will also contribute to create a safe environment for them.

Supporting CSOs and rights defenders

To ensure that CSOs and rights defenders can do their work effectively, Member States and the EU must provide adequate support, in particular funding. The report recognises that several Member States have increased financial support for CSOs in general and to compensate the impact of the COVID-19 pandemic, and presents the main features of the Citizens, Equality, Rights and Values (CERV) programme.

Empowering CSOs and rights defenders

Given their crucial role in channelling the voice of the under represented, and in empowering individuals to participate in the shaping of laws and policies on matters of public interest, CSOs and rights defenders need to be closely involved in the decision-making process. The report shows several ways of engaging with them via consultations and dialogues as well as their key role helping national authorities when conceiving and implementing the national programmes to ensure that the EU-funded programmes are in compliance with the relevant provisions of the Charter.

Based on the findings of this report, the Commission will launch a targeted debate with stakeholders through a series of thematic seminars on safeguarding the civic space. The outcome of this debate will be presented and discussed in a high-level roundtable meeting in 2023.

2022 annual report on the application of the Charter of fundamental rights

Targeted consultations

The report relies on an assessment of four targeted consultations carried out by the Commission and analysed and summarised by the EU Agency for Fundamental Rights (FRA). Input was provided by Member States, umbrella organisations of European CSOs working in the area of fundamental rights, international organisations, and the European Network of National Human Rights Institutions (ENNHRI) and the European Network of Equality Bodies (Equinet) and their members. It is also based on the results of an online consultation of CSOs run through the Fundamental Rights Agency Civil Society Platform.

Previous reports

In 2020 there was no Charter report on year 2019 as the Commission adopted its strategy to strengthen the application of the Charter in the EU.