Główne zadania w dziedzinie prawa
Komisja proponuje i wdraża przepisy, które są zgodne z celami unijnych traktatów. Zachęca przedsiębiorstwa i obywateli do wniesienia wkładu w proces stanowienia prawa UE i dba o prawidłowe wdrażanie przepisów, ich ocenę oraz aktualizację stosownie do potrzeb.
Dziedziny, w których UE może przyjmować akty prawne
Podstawą wszystkich działań UE są traktaty, które zostały przyjęte demokratycznie przez jej państwa członkowskie. Traktaty to wiążące umowy między krajami UE określające cele Unii, zasady funkcjonowania jej instytucji, sposób podejmowania decyzji oraz relacje między UE a jej państwami członkowskimi. Traktaty stanowią punkt wyjścia dla prawa UE.
UE może podejmować działania tylko w tych dziedzinach, w których upoważniły ją do tego państwa członkowskie za pośrednictwem traktatów. Traktaty określają, kto może stanowić prawo w jakich dziedzinach: UE, rządy krajowe, czy też i UE, i rządy krajowe.
Proponowanie aktów prawnych
Komisja Europejska jest odpowiedzialna za planowanie, przygotowywanie i proponowanie nowych unijnych przepisów. Ma prawo to robić z własnej inicjatywy. Proponowane przez nią przepisy muszą bronić interesów Unii i wszystkich jej obywateli. Komisja przedkłada wniosek ustawodawczy Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej, które muszą zatwierdzić tekst, zanim stanie się on aktem prawnym UE.
Planowanie i proponowanie aktów prawych
Lepsze stanowienie prawa
Obywatele, przedsiębiorstwa, społeczeństwo obywatelskie, organy publiczne i wszystkie inne zainteresowane strony mogą mieć swój udział w procesie stanowienia prawa unijnego. To działanie określa się mianem lepszego stanowienia prawa.
Na podstawie zebranych dowodów oraz opinii przedstawionych przez obywateli i zainteresowane strony Komisja proponuje nowe przepisy.
Lepsze uregulowania prawne: dlaczego i jak
Ustalanie zasad dotyczących wdrożenia
Gdy przepisy UE zostaną przyjęte, Rada Unii Europejskiej i Parlament Europejski mogą upoważnić Komisję do przyjęcia dwóch rodzajów aktów prawnych o charakterze nieustawodawczym: aktów wykonawczych i aktów delegowanych. Mają one zapewnić prawidłowe wdrożenie przepisów lub ich aktualizację, w razie potrzeby, w celu uwzględnienia zmian zachodzących w konkretnym sektorze.
Akty wykonawcze i akty delegowane
Zapewnienie prawidłowego wdrożenia
Komisja Europejska odpowiada za kontrolowanie, czy prawo UE jest stosowane prawidłowo i terminowo. W tej roli Komisja określa się mianem „strażniczki traktatów”.
Komisja będzie interweniować, jeśli któryś z krajów UE nie dokonał pełnej transpozycji dyrektywy do prawa krajowego w wyznaczonym terminie lub nieprawidłowo stosuje prawo UE.
Jeżeli organy krajowe nie wdrożą przepisów UE, Komisja może wszcząć wobec takiego kraju oficjalne postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.
Kontrola wdrażania unijnych dyrektyw
Postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego
Ocena i aktualizacja przepisów
Komisja regularnie ocenia, czy unijne przepisy przynoszą oczekiwane zmiany dla europejskich przedsiębiorstw i obywateli.
Wyniki oceny pomagają Komisji w podejmowaniu decyzji, czy konkretne działanie należy kontynuować, czy też wprowadzić w nim zmiany.
Oceny i kontrole sprawności istniejącego prawodawstwa (których przedmiotem jest szereg powiązanych ze sobą działań), a także realizowany przez Komisję program REFIT przyczyniają się do uproszczenia prawa UE i zredukowania kosztów jego stosowania.
W ramach programu Komisji dotyczącego lepszego stanowienia prawa wszyscy obywatele mogą przekazywać informacje zwrotne na temat planów ocen i kontroli sprawności oraz uczestniczyć w konsultacjach społecznych na temat bieżących ocen.