Συμφωνία αποχώρησης ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου

Η συμφωνία αποχώρησης που συνήφθη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου καθορίζει τους όρους για την εύτακτη αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, σύμφωνα με το άρθρο 50 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η συμφωνία αποχώρησης εγκρίθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2019 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Φεβρουαρίου 2020. Αποτελείται, μεταξύ άλλων, από πρωτόκολλο για τις Ιρλανδία / Βόρεια Ιρλανδία.

Τι καλύπτει η συμφωνία αποχώρησης

• κοινές διατάξεις: περιέχουν τυποποιημένες ρήτρες για την ορθή κατανόηση και λειτουργία της συμφωνίας αποχώρησης.
• τα δικαιώματα των πολιτών: προστατεύουν τις επιλογές ζωής περισσότερων από 5 εκατομμυρίων πολιτών της ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο και άνω του 1 εκατομμυρίου υπηκόων του Ηνωμένου Βασιλείου στις χώρες της ΕΕ, κατοχυρώνουν το δικαίωμά τους να παραμείνουν, και διασφαλίζουν τη δυνατότητά τους να συνεχίσουν να προσφέρουν στις κοινότητες στις οποίες ζουν.
• ζητήματα διαχωρισμού: διασφάλισαν ομαλή εκκαθάριση και κατέστησαν δυνατή την εύτακτη αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, μεταξύ άλλων με τους εξής τρόπους: 
  • καθιστώντας δυνατή τη συνέχιση της πορείας των εμπορευμάτων που διατέθηκαν στην αγορά πριν από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, βάσει κανόνων της ΕΕ, έως τον προορισμό τους
  • προστατεύοντας υφιστάμενα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανομένων των γεωγραφικών ενδείξεων
  • εκκαθαρίζοντας τις εν εξελίξει υποθέσεις που συνδέονταν με αστυνομική και δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις και άλλες διοικητικές και δικαστικές διαδικασίες
  • αντιμετωπίζοντας ζητήματα χρήσης και προστασίας των δεδομένων και των πληροφοριών που ανταλλάχθηκαν πριν από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου
  • αντιμετωπίζοντας ζητήματα σχετικά με την Ευρατόμ
• μεταβατική περίοδο (1 Φεβρουαρίου - 31 Δεκεμβρίου 2020), κατά τη διάρκεια της οποίας η ΕΕ αντιμετώπισε το Ηνωμένο Βασίλειο ως κράτος μέλος, με εξαίρεση τη συμμετοχή του στα θεσμικά όργανα και τις δομές διακυβέρνησης της ΕΕ. Η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο χρησιμοποίησαν τους μήνες αυτούς για να διαπραγματευθούν τη συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου.
• τον δημοσιονομικό διακανονισμό: ο κανονισμός αυτός διασφαλίζει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ θα εκπληρώσουν όλες τις οικονομικές υποχρεώσεις που ανέλαβαν ενόσω το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν μέλος της ΕΕ.
• τη γενική διαχειριστική δομή της συμφωνίας αποχώρησης: διασφαλίζει την αποτελεσματική διαχείριση, εφαρμογή και επιβολή της συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένων κατάλληλων μηχανισμών επίλυσης διαφορών.
• Ιρλανδία: μια νομικά λειτουργική λύση που αποτρέπει τη δημιουργία σκληρών συνόρων στη νήσο της Ιρλανδίας, προστατεύει την οικονομία ολόκληρης της νήσου και τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής (Συμφωνία του Μπέλφαστ) σε όλες τις διαστάσεις της και διασφαλίζει την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς της ΕΕ.

• Κύπρος: πρωτόκολλο σχετικά με τις Περιοχές των Κυρίαρχων Βάσεων στην Κύπρο, με το οποίο προστατεύονται τα συμφέροντα των Κυπρίων που ζουν και εργάζονται στις Περιοχές των Κυρίαρχων Βάσεων μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ.

• Γιβραλτάρ: πρωτόκολλο σχετικά με το Γιβραλτάρ, το οποίο προβλέπει, σε σχέση με το Γιβραλτάρ, στενή συνεργασία μεταξύ της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου για την άσκηση των δικαιωμάτων των πολιτών που αντλούνται από τη συμφωνία αποχώρησης. Το εν λόγω πρωτόκολλο αφορά επίσης τη διοικητική συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών σε διάφορους τομείς πολιτικής.

Η εφαρμογή της συμφωνίας αποχώρησης απαιτεί μέτρα τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών.