Umowa o handlu i współpracy między UE a Wielką Brytanią

Umowa o handlu i współpracy między UE a Wielką Brytanią zawarta przez UE i Wielką Brytanię zawiera uzgodnienia preferencyjne w obszarach takich jak: handel towarami i usługami, handel cyfrowy, własność intelektualna, zamówienia publiczne, lotnictwo i transport drogowy, energia, rybołówstwo, koordynacja zabezpieczenia społecznego, współpraca organów ścigania i wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych, współpraca tematyczna i udział w programach unijnych. Umowa jest oparta na przepisach zapewniających równe warunki działania i poszanowanie praw podstawowych.

Choć jej przepisów nie można porównywać z poziomem integracji gospodarczej, jaki istniał, kiedy jeszcze Wielka Brytania była członkiem UE, ta umowa o współpracy wykracza poza tradycyjne umowy o wolnym handlu i daje solidne podstawy do pielęgnowania długoletniej przyjaźni i współpracy.

Umowa o handlu i współpracy została podpisana 30 grudnia 2020 r., od 1 stycznia 2021 r. była tymczasowo stosowana i weszła w życie 1 maja 2021 r.

Na umowę o handlu i współpracy między UE a Wielką Brytanią składają się:

• umowa o wolnym handlu zakładająca ambitne cele w zakresie współpracy w dziedzinie gospodarki, spraw społecznych, środowiska i rybołówstwa
• bliskie partnerstwo na rzecz bezpieczeństwa obywateli
• ogólne ramy zarządzania.

Umowa nie obejmuje polityki zagranicznej, bezpieczeństwa zewnętrznego ani współpracy w dziedzinie obronności, ponieważ Wielka Brytania nie chciała negocjować tych kwestii. Od stycznia 2021 r. nie istnieją zatem żadne ramy między Wielką Brytanią a UE umożliwiające opracowywanie i koordynowanie wspólnych reakcji na wyzwania w zakresie polityki zagranicznej, na przykład nakładanie sankcji na obywateli lub gospodarki państw trzecich.

Ponadto umowa o handlu i współpracy nie obejmuje żadnych decyzji dotyczących równoważności usług finansowych, adekwatności brytyjskiego systemu ochrony danych ani oceny systemu sanitarnego i fitosanitarnego Wielkiej Brytanii do celów umieszczenia tego państwa na liście państw trzecich uprawnionych do eksportowania produktów spożywczych do UE. Te kwestie podlegają jednostronnym decyzjom UE i nie podlegają negocjacjom.

Nowe partnerstwo gospodarcze i społeczne z Wielką Brytanią

Umowa obejmuje nie tylko handel towarami i usługami, ale również szeroki wachlarz innych dziedzin będących przedmiotem zainteresowania UE, takich jak: inwestycje, konkurencja, pomoc państwa, przejrzystość podatkowa, transport lotniczy i drogowy, energia i zrównoważony rozwój, rybołówstwo, ochrona danych i koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego.

• Przewiduje ona zerowe stawki celne i zerowe kontyngenty na wszystkie towary, które spełniają odpowiednie reguły pochodzenia.
• Obie strony zobowiązały się do zagwarantowania równych warunków działania poprzez utrzymanie wysokiego poziomu ochrony w dziedzinach takich jak: ochrona środowiska, przeciwdziałanie zmianie klimatu i ustalanie opłat za emisję gazów cieplarnianych, prawa socjalne i pracownicze, przejrzystość podatkowa i pomoc państwa, a także poprzez skuteczne egzekwowanie przepisów na szczeblu krajowym, wprowadzenie wiążącego mechanizmu rozstrzygania sporów oraz zapewnienie możliwości stosowania przez obie strony środków zaradczych.
• UE i Wielka Brytania uzgodniły nowe ramy wspólnego zarządzania stadami ryb w wodach UE i Wielkiej Brytanii. Pozwalają one Wielkiej Brytanii dalej rozwijać swoją działalność połowową, a europejskim społecznościom rybackim zapewniają możliwość dalszego prowadzenia działalności i ochronę ich źródeł utrzymania. Jednocześnie zadbano w nich również o ochronę zasobów naturalnych.
• W kwestii transportu umowa zapewnia trwałe i zrównoważone połączenia lotnicze, drogowe, kolejowe i morskie, chociaż dostęp do rynku będzie bardziej ograniczony niż to, co oferuje jednolity rynek. Zawiera ona również postanowienia zapewniające, aby konkurencja między UE a Wielką Brytanią odbywała się na równych warunkach i nie wpływała niekorzystnie na prawa pasażerów, prawa pracowników i bezpieczeństwo transportu.
• Jeśli chodzi o energię, umowa przewiduje nowy model handlu i wzajemnych połączeń, który gwarantuje otwartą i uczciwą konkurencję, a także normy bezpieczeństwa w odniesieniu do morskiej działalności wydobywczej, oraz produkcję energii ze źródeł odnawialnych.
• W zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego umowa ma na celu zapewnienie obywatelom UE i obywatelom Wielkiej Brytanii szeregu praw. Dotyczy to obywateli UE pracujących w Wielkiej Brytanii, a także podróżujących lub przenoszących się do Wielkiej Brytanii, oraz obywateli Wielkiej Brytanii pracujących w UE, czy też podróżujących lub przenoszących się do UE po 1 stycznia 2021 r.
• Ponadto umowa umożliwia dalsze uczestnictwo Wielkiej Brytanii w szeregu flagowych programów UE na lata 2021–2027 (z zastrzeżeniem wkładu finansowego Wielkiej Brytanii do budżetu UE), takich jak program „Horyzont Europa”.

Dodatkowe informacje:

• DG ds. Handlu Eksport z UE, import do UE – informacje na temat poszczególnych produktów, ceł i podatków, procedur celnych, reguł pochodzenia, barier handlowych, wymogów dotyczących produktów oraz statystyk dotyczących wszystkich krajów UE i ponad 120 rynków eksportowych na całym świecie

• DG TAXUD: Podatki i cła: Odpowiedzi na pytania dotyczące skutków wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE, jednolitego rynku i unii celnej  

• DG TAXUD: Podatki i cła: UE – Zjednoczone Królestwo: nowe stosunki

• DG TAXUD: Podatki i cła: wytyczne w sprawie reguł pochodzenia i preferencyjnego traktowania w ramach umowy o handlu i współpracy
• DG TAXUD: Podatki i cła: Informacje o skutkach wyłączenia Wielkiej Brytanii z systemu unijnych preferencyjnych uzgodnień handlowych dla państw trzecich

Umowa o handlu i współpracy ustanawia nowe ramy współpracy organów ścigania i wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych i cywilnych. Uznaje potrzebę ścisłej współpracy między krajową policją i organami sądowymi, w szczególności w kontekście zwalczania i ścigania przestępczości transgranicznej i terroryzmu.

Tworzy ona nowe zdolności operacyjne przy uwzględnieniu faktu, że jako państwo spoza strefy Schengen i nienależące do UE Wielka Brytania nie będzie miała takich samych możliwości w tym względzie jak poprzednio. Współpraca w zakresie bezpieczeństwa może zostać zawieszona w przypadku naruszenia przez Wielką Brytanię zobowiązania do dalszego przestrzegania europejskiej konwencji praw człowieka i do jej egzekwowania na szczeblu krajowym.

Ramy, które przetrwają próbę czasu

Aby zapewnić jak największą pewność prawa przedsiębiorstwom, konsumentom i obywatelom, w specjalnym rozdziale dotyczącym zarządzania wyjaśniono sposób funkcjonowania i kontroli umowy o handlu i współpracy. Umowa ustanawia również Wspólną Radę Partnerstwa, która zapewni właściwe stosowanie i interpretację umowy i która będzie omawiać wszystkie pojawiające się kwestie.

Wiążące mechanizmy egzekwowania przepisów i rozstrzygania sporów zapewnią poszanowanie praw przedsiębiorstw, konsumentów i osób fizycznych. Oznacza to, że przedsiębiorstwa w UE i Wielkiej Brytanii będą konkurować na równych warunkach. Ponadto pozwala to uniknąć sytuacji, w której którakolwiek ze stron korzystałaby ze swojej autonomii regulacyjnej w celu przyznawania nieuczciwych dotacji lub zakłócania konkurencji. Umowa przewiduje możliwość wprowadzenia środków równoważących, naprawczych, kompensacyjnych i ochronnych.

Obie strony mogą podejmować ponadsektorowe działania odwetowe w przypadku naruszenia umowy o handlu i współpracy. Działania te mogą mieć miejsce we wszystkich obszarach partnerstwa gospodarczego. W przypadku niewywiązania się ze swoich zobowiązań przez jedną ze stron zastosowanie do współpracy w zakresie egzekwowania prawa i współpracy sądowej mają konkretne klauzule zawieszające.

Zaproszenie do zgłaszania kandydatur: działania w zakresie rozstrzygania sporów w ramach umowy o handlu i współpracy między UE a Zjednoczonym Królestwem

Wewnętrzna grupa doradcza UE w ramach umowy o handlu i współpracy między UE a Wielką Brytanią (EKES)

Monitorowanie stosowania umowy o handlu i współpracy z Wielką Brytanią ma zasadnicze znaczenie dla zagwarantowania, by obywatele i przedsiębiorstwa Unii mogli w pełni czerpać korzyści z niej płynące. Chcesz złożyć skargę na sposób, w jaki Wielka Brytania wdraża umowę? Odpowiedz na kilka prostych pytań, po czym prześlemy twoją skargę do właściwego departamentu Komisji.

Złóż skargę

Jeśli chcesz złożyć skargę dotyczącą sposobu, w jaki dane państwo członkowskie Unii Europejskiej wdraża umowę, użyj formularza skargi dotyczącej naruszenia prawa UE.

• Komunikat prasowy: Umowa o handlu i współpracy między UE a Zjednoczonym Królestwem: ochrona interesów europejskich, zapewnienie uczciwej konkurencji i dalsza współpraca w dziedzinach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania

• Pytania i odpowiedzi: Umowa o handlu i współpracy między UE a Zjednoczonym Królestwem

• Wypowiedź głównego negocjatora Michela Barniera na temat wyniku negocjacji między UE a Wielką Brytanią na konferencji prasowej – 24 grudnia 2020 r.

• Konferencja prasowa przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen i głównego negocjatora Michela Barniera na temat wyników negocjacji między UE a Wielką Brytanią – 24 grudnia 2020 r.

• Umowa o handlu i współpracy między UE a Zjednoczonym Królestwem: Nowe stosunki z dużymi zmianami – Przegląd konsekwencji i korzyści