Παράνομες δραστηριότητες και περιστατικά κατάχρησης δικαίου μπορεί να συμβούν σε οποιονδήποτε οργανισμό, ιδιωτικό ή δημόσιο, μεγάλο ή μικρό. Μπορεί να έχουν διάφορες μορφές, όπως δωροδοκία, απάτη, αθέμιτες επιχειρηματικές πρακτικές ή αμέλεια. Και σε περίπτωση που δεν αντιμετωπιστούν, μπορεί να βλάψουν σοβαρά το δημόσιο συμφέρον.
Όσοι εργάζονται σε κάποιον οργανισμό ή έρχονται σε επαφή με αυτόν στο πλαίσιο των εργασιακών δραστηριοτήτων τους είναι συχνά οι πρώτοι που ανακαλύπτουν τέτοια περιστατικά και, ως εκ τούτου, βρίσκονται στην πλεονεκτική θέση να ενημερώσουν τους αρμοδίους για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος, δηλαδή άτομα που αναφέρουν (εντός του οικείου οργανισμού ή σε εξωτερική αρχή) ή αποκαλύπτουν (στο κοινό) πληροφορίες τις οποίες απέκτησαν σε εργασιακό πλαίσιο και που αφορούν αξιόποινη πράξη, συμβάλλουν στην πρόληψη και στον εντοπισμό απειλής ή ζημίας για το δημόσιο συμφέρον που, υπό άλλες συνθήκες, θα παρέμεναν στο σκοτάδι.
Ωστόσο, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, η προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος είναι ανομοιογενής και κατακερματισμένη. Κατά συνέπεια, οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος συχνά αποθαρρύνονται και δεν αναφέρουν τις ανησυχίες τους, καθώς φοβούνται αντίποινα.
Για τους λόγους αυτούς, στις 23 Απριλίου 2018 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια δέσμη πρωτοβουλιών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται μια πρόταση οδηγίας σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης και μια ανακοίνωση σχετικά με τη θέσπιση ενός ολοκληρωμένου νομικού πλαισίου για την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος με σκοπό τη διαφύλαξη του δημόσιου συμφέροντος σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στόχος της δέσμης αυτής είναι να δημιουργηθούν εύκολα προσβάσιμοι δίαυλοι αναφοράς, να τονιστεί η υποχρέωση της τήρησης της εμπιστευτικότητας και της απαγόρευσης αντιποίνων σε βάρος μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος, και να θεσπιστούν στοχευμένα μέτρα προστασίας.
Η οδηγία (ΕΕ) 2019/1937 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης εκδόθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2019 και τέθηκε σε ισχύ στις 16 Δεκεμβρίου 2019. Τα κράτη μέλη έχουν προθεσμία έως τις 17 Δεκεμβρίου 2021 για να τη μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο.
Έγγραφα