Δικαιοσύνη και θεμελιώδη δικαιώματα

_{Πηγή: Ευρωβαρόμετρο του 2024 για το κράτος δικαίου}

Κυριότερα επιτεύγματα

• Οποιοδήποτε άτομο είναι υπήκοος χώρας της ΕΕ είναι επίσης πολίτης της ΕΕ. Αυτό συνεπάγεται ευρύ φάσμα δικαιωμάτων και ευκαιριών, από τη διαβίωση και την εργασία οπουδήποτε στην ΕΕ έως τη συμμετοχή στις δημοκρατικές της διαδικασίες.
• Ο γενικός κανονισμός για την προστασία δεδομένων (ΓΚΠΔ) δίνει στα πρόσωπα ισχυρό έλεγχο επί των προσωπικών τους δεδομένων, γεγονός που τον κάνει έναν από τους ισχυρότερους νόμους για την προστασία της ιδιωτικότητας παγκοσμίως.
• Η ΕΕ διαφυλάσσει τη δημοκρατία, προάγει ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, και προστατεύει τα εκλογικά δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ, εφαρμόζοντας πολιτικές όπως το σχέδιο δράσης για την ευρωπαϊκή δημοκρατία και η δέσμη μέτρων για την προάσπιση της δημοκρατίας.
• Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως η ελευθερία της έκφρασης, η ισότητα και η απουσία διακρίσεων, καθώς και η ιδιωτικότητα. Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ εγγυάται τα δικαιώματα αυτά για όλα τα άτομα που ζουν στην ΕΕ.
• Η ΕΕ προωθεί την ανεξαρτησία των δικαστηρίων και τις δίκαιες δίκες, τα οποία έχουν ζωτική σημασία για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις ώστε να λειτουργούν με ασφάλεια δικαίου.
• Επίσης, εξασφαλίζει την πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε διασυνοριακές αστικές και εμπορικές υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένου του οικογενειακού δικαίου, κάνοντας τις διαδικασίες απλούστερες, φθηνότερες και πιο προβλέψιμες.  
• Το εταιρικό δίκαιο της ΕΕ παρέχει ένα ολοκληρωμένο και ψηφιοποιημένο νομικό πλαίσιο για 20 εκατομμύρια εταιρείες και 2 εκατομμύρια συμπράξεις στην ΕΕ. Αυτό βοηθά να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων της ΕΕ και να εξασφαλιστεί η ασφάλεια δικαίου. Οι κανόνες της ΕΕ προστατεύουν επίσης τα δικαιώματα των μετόχων και απαιτούν από τις μεγάλες εταιρείες να διευθετούν τις δυσμενείς επιπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον που τυχόν συνεπάγονται οι αξιακές αλυσίδες τους.
• Η ΕΕ, για να καταπολεμήσει την εγκληματικότητα πιο αποτελεσματικά, εναρμόνισε τους κανόνες που αφορούν τον ορισμό και τις ποινές ορισμένων ποινικών αδικημάτων, και βοήθησε τις χώρες να συνεργαστούν αναγνωρίζοντας αμοιβαία τις δικαστικές αποφάσεις τους — από τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων έως τη δήμευση παράνομων περιουσιακών στοιχείων.
• Η ΕΕ εργάζεται επίσης για να βελτιώσει τις συνθήκες κράτησης. Η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για σύσταση σχετικά με τα δικονομικά δικαιώματα υπόπτων και κατηγορουμένων που υπόκεινται σε προσωρινή κράτηση και σχετικά με τις υλικές συνθήκες κράτησης.
• Επιπλέον, η ΕΕ προστατεύει τα δικαιώματα των θυμάτων της εγκληματικότητας με νόμους και στρατηγικές, όπως η ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δικαιώματα των θυμάτων.
• Οι δικαστικές αρχές συνεργάζονται με την Eurojust για την καταπολέμηση του σοβαρού διασυνοριακού εγκλήματος. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ερευνά και διώκει εγκλήματα που βλάπτουν τον προϋπολογισμό της ΕΕ, όπως η απάτη ή η διαφθορά.
• Χάρη σε ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο για την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος εξασφαλίζεται η προστασία αυτών που καταγγέλλουν παραβιάσεις του δικαίου της ΕΕ.