Παρουσίαση της πράξης για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών
Η πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών είναι μια πρωτοβουλία που απορρέει από το βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας και αποσκοπεί στην κλιμάκωση της παραγωγής καθαρών τεχνολογιών στην ΕΕ. Αυτό σημαίνει αύξηση της παραγωγικής ικανότητας της ΕΕ για τεχνολογίες που στηρίζουν τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας και απελευθερώνουν εξαιρετικά χαμηλές, μηδενικές ή αρνητικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου όταν λειτουργούν.
Η πράξη αυτή θα προσελκύσει επενδύσεις και θα δημιουργήσει καλύτερες συνθήκες και βελτιωμένη πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ για τις καθαρές τεχνολογίες. Στόχος είναι η συνολική ικανότητα παραγωγής στρατηγικών τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών της Ένωσης να προσεγγίσει ή να καλύψει τουλάχιστον το 40 % των ετήσιων αναγκών υλοποίησης έως το 2030. Αυτό θα επιταχύνει την πρόοδο προς την επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων της ΕΕ για το 2030 και τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Θα ενισχύσει επίσης την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας της ΕΕ, θα δημιουργήσει ποιοτικές θέσεις εργασίας και θα στηρίξει τις προσπάθειες της ΕΕ για ενεργειακή ανεξαρτησία.
Η πράξη απλουστεύει επίσης το κανονιστικό πλαίσιο για την παραγωγή αυτών των τεχνολογιών. Αυτό θα συμβάλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών στην Ευρώπη και θα επιταχύνει επίσης τον ρυθμό αύξησης της ικανότητας αποθήκευσης εκπομπών CO2.
Η πράξη αφορά τεχνολογίες που θα συνεισφέρουν σημαντικά στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Υποστηρίζει ιδίως τις στρατηγικές τεχνολογίες μηδενικών καθαρών εκπομπών που είναι εμπορικά διαθέσιμες και έχουν καλές δυνατότητες ταχείας κλιμάκωσης. Οι τεχνολογίες αυτές ενισχύουν τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα του ενεργειακού συστήματος της ΕΕ, ενώ παράλληλα επιτρέπουν τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας.
Στις 6 Φεβρουαρίου 2024 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία σχετικά με τη νομική πράξη για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών. Μόλις εγκριθεί επίσημα, η πράξη θα τεθεί σε ισχύ.
Βασικές τεχνολογίες
Ηλιακά φωτοβολταϊκά και ηλιακά θερμικά συστήματα
Ηλεκτρολυτικές κυψέλες και κυψέλες καυσίμου
Χερσαία αιολική ενέργεια και υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Βιώσιμο βιοαέριο/βιομεθάνιο
Μπαταρίες και αποθήκευση
Δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα
Αντλίες θερμότητας και γεωθερμική ενέργεια
Τεχνολογίες δικτύου
Από τα μέτρα της πράξης υποστηρίζονται και άλλες τεχνολογίες μηδενικών καθαρών εκπομπών, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών βιώσιμων εναλλακτικών καυσίμων, των προηγμένων τεχνολογιών για την παραγωγή ενέργειας από πυρηνικές διεργασίες με ελάχιστα απόβλητα από τον κύκλο καυσίμου, των μικρών σπονδυλωτών αντιδραστήρων και των βέλτιστων αντίστοιχων καυσίμων.
Δημιουργία των προϋποθέσεων για έναν ενωσιακό τομέα καθαρών τεχνολογιών που συμβαδίζει με τις παγκόσμιες τάσεις
Για την τόνωση των επενδύσεων σε τεχνολογίες μηδενικών καθαρών εκπομπών, η πράξη προτείνει:
- Στρατηγικά έργα με μηδενικές καθαρές εκπομπές: εντοπισμός έργων προτεραιότητας απαραίτητων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας μηδενικών καθαρών εκπομπών της ΕΕ
- Μείωση της γραφειοκρατίας και επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων: μείωση του διοικητικού φόρτου για την ανάπτυξη έργων παραγωγής τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών και απλούστερες και ταχύτερες διαδικασίες αδειοδότησης. Αυτό ισχύει ιδίως για τα στρατηγικά έργα, τα οποία θα επωφεληθούν από ακόμη ταχύτερη αδειοδότηση ώστε να αυξηθεί η ασφάλεια σχεδιασμού και επενδύσεων.
- Ικανότητα έγχυσης CO2: υποστήριξη των έργων δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, ιδίως με την αύξηση των διαθέσιμων τόπων αποθήκευσης CO2
- Προσέλκυση επενδύσεων: προσέλκυση επενδύσεων μέσω της πλατφόρμας Net-Zero Europe και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου
- Διευκόλυνση της πρόσβασης στις αγορές: τόνωση της ζήτησης για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με την εφαρμογή κριτηρίων βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας στις διαδικασίες και τους πλειστηριασμούς προμήθειας
- Καινοτομία: θέσπιση ρυθμιστικών δοκιμαστηρίων που θα συνεισφέρουν στην ανάπτυξη και τη δοκιμή καινοτόμων τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών και στη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού για την καινοτομία
- Βελτίωση δεξιοτήτων: δημιουργία ακαδημιών της βιομηχανίας των μηδενικών καθαρών εκπομπών, με την υποστήριξη και την εποπτεία της πλατφόρμας Net-Zero Europe. Οι ακαδημίες αυτές θα προσφέρουν κατάρτιση και εκπαίδευση στις τεχνολογίες μηδενικών καθαρών εκπομπών και θα οδηγήσουν στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας.
Πλατφόρμα Net-Zero Europe
Η πλατφόρμα Net-Zero Europe θα βοηθήσει στην εποπτεία όλων των μέτρων που λαμβάνονται στο πλαίσιο αυτής της νομικής πράξης. Θα φέρει σε επαφή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη με σκοπό τη συζήτηση και τον συντονισμό των προτεινόμενων δράσεων. Εκπρόσωποι της βιομηχανίας και άλλοι εμπειρογνώμονες μπορούν να προσκαλούνται στην πλατφόρμα.
Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου
Το υδρογόνο είναι μία από τις βασικές τεχνολογίες της ευρωπαϊκής πράξης για μια βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών. Είναι απαραίτητο προκειμένου να απαλλαγεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία από τις ανθρακούχες εκπομπές και να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι της ΕΕ για το 2030 και η κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Κλιμακώνοντας την παραγωγή του, θα μειώσουμε τη χρήση ορυκτών καυσίμων στις ευρωπαϊκές βιομηχανίες και θα εξυπηρετήσουμε τις ανάγκες τομέων που είναι δύσκολο να εξηλεκτριστούν.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου θα στηρίζει την αύξηση της χρήσης ανανεώσιμου υδρογόνου εντός της ΕΕ, καθώς και τις εισαγωγές από διεθνείς εταίρους. Σκοπός της είναι η απελευθέρωση ιδιωτικών επενδύσεων σε αξιακές αλυσίδες υδρογόνου μέσω της αποδοτικής σύνδεσης της προσφοράς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές με τη ζήτηση και της αντιμετώπισης των αρχικών επενδυτικών προκλήσεων.
Η Τράπεζα θα δημιουργήσει μια αναδυόμενη ευρωπαϊκή αγορά υδρογόνου, θα προσφέρει νέες ευκαιρίες ανάπτυξης και δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, ενώ θα συμβάλει και στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το υδρογόνο, σύμφωνα με το REPowerEU και την πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα.
Οι πρώτες πιλοτικές δημοπρασίες θα δρομολογηθούν στο πλαίσιο του Ταμείου Καινοτομίας το φθινόπωρο του 2023 για τη στήριξη της παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου. Αυτό στέλνει ένα σαφές μήνυμα για την κεντρική θέση της Ευρώπης στην παραγωγή υδρογόνου.
Ιστορικό
Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, αλλά επί του παρόντος είναι καθαρός εισαγωγέας διάφορων τεχνολογιών και κατασκευαστικών στοιχείων μηδενικών καθαρών εκπομπών που είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη αυτού του στόχου. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή πρότεινε τον νόμο για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών στο πλαίσιο του βιομηχανικού σχεδίου της Πράσινης Συμφωνίας, ώστε να διασφαλιστεί ότι η πράσινη μετάβαση δεν θα απειληθεί από στρατηγικές εξαρτήσεις. Θέτοντας έναν στόχο συνολικής παραγωγικής ικανότητας για το 2030 και απλουστεύοντας το κανονιστικό πλαίσιο για τις τεχνολογίες μηδενικών καθαρών εκπομπών, η πράξη θα επιτρέψει στην ΕΕ να αποκτήσει ηγετική θέση στη βιομηχανία της αγοράς αυτής. Αντλώντας διδάγματα από την πανδημία COVID-19 και την ενεργειακή κρίση, η πράξη θα διασφαλίσει ότι οι αλυσίδες εφοδιασμού δεν θα αντιμετωπίζουν πλέον διαταραχές και ότι η μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας θα υποστηρίζεται από την απαιτούμενη εγχώρια παραγωγική ικανότητα.