Kiedy stosuje się Kartę praw podstawowych?
Postanowienia karty mają zastosowanie do instytucji, organów i jednostek organizacyjnych UE we wszystkich podejmowanych przez nie działaniach oraz do państw członkowskich w zakresie, w jakim stosują one prawo Unii.
Karta chroni osoby fizyczne i osoby prawne przed działaniami instytucji UE naruszającymi prawa podstawowe. W razie takiego naruszenia Trybunał Sprawiedliwości UE jest uprawniony do kontroli legalności aktu.
Jeżeli organ krajowy nie przestrzega karty przy wdrażaniu prawa UE, sędziowie krajowi (zgodnie z wytycznymi Trybunału Sprawiedliwości UE) są uprawnieni do zapewnienia przestrzegania karty.
Karta ma zastosowanie w powiązaniu z krajowymi i międzynarodowymi systemami ochrony praw podstawowych, w tym z europejską konwencją praw człowieka.
Jeżeli uważasz, że Twoje prawa zostały naruszone w kontekście nieobjętym prawem UE, możesz skierować skargę do właściwego organu krajowego, tj. rządu, sądu krajowego lub wyspecjalizowanego organu ds. praw człowieka.
Jak zgłosić naruszenie swoich praw?
Krajowe organy ds. równości
Wszystkie kraje UE muszą wyznaczyć krajowy organ ds. równości odpowiedzialny za promowanie równego traktowania.
Organy te są zobowiązane do:
- świadczenia niezależnej pomocy ofiarom dyskryminacji
- prowadzania badań nad dyskryminacją
- publikowania niezależnych sprawozdań i zaleceń.
Jeżeli uważasz, że jesteś dyskryminowany/-a, skontaktuj się z krajowym organem ds. równości w Twoim kraju.
Wykaz krajowych organów ds. równości
Więcej informacji o składaniu skargi na poziomie krajowym
Aby dowiedzieć się, czy karta ma zastosowanie do Twojej sprawy i jak uzyskać pomoc, kliknij tutaj.
Rodzaje naruszeń
Naruszenie praw przez organ krajowy
Jeżeli organ krajowy nie przestrzega karty przy wdrażaniu prawa UE, sędziowie krajowi (zgodnie z wytycznymi Trybunału Sprawiedliwości UE) są uprawnieni do zapewnienia przestrzegania karty.
Naruszenie praw przez instytucję UE
Karta chroni osoby fizyczne i osoby prawne przed działaniami instytucji UE naruszającymi prawa podstawowe. W razie takiego naruszenia Trybunał Sprawiedliwości UE jest uprawniony do kontroli legalności aktu.
Skarga Komisji Europejskiej przeciw organowi krajowemu
Komisja Europejska może wnieść skargę do sądu przeciw państwu członkowskiemu za naruszenie praw podstawowych przy wdrażaniu prawa Unii. Nie może jednak tego zrobić, jeśli naruszono wyłącznie prawo krajowe.
Europejski Trybunał Praw Człowieka
Wszystkie państwa członkowskie, niezależnie od swoich zobowiązań na mocy prawa Unii, zaciągnęły także zobowiązania w ramach europejskiej konwencji praw człowieka. Oznacza to, że możesz – jako środek ostateczny i po wyczerpaniu wszystkich środków ochrony prawnej dostępnych na szczeblu krajowym – wnieść sprawę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, jeżeli kraj UE naruszył podstawowe prawo zagwarantowane w europejskiej konwencji praw człowieka.
Aby sprawdzić, czy skarga jest dopuszczalna, można zapoznać się z Praktycznym przewodnikiem w sprawie kryteriów dopuszczalności Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.