The second annual Strategic Foresight Report, ‘The EU’s capacity and freedom to act’, presents a forward-looking and multidisciplinary perspective on important trends affecting the EU’s capacity and freedom to act in the coming decades, including: climate change and other environmental challenges, digital hyperconnectivity and technological transformations, pressure on democracy and values, as well as shifts in the global order and demography. It addresses emerging issues, uncertainties and choices that will shape the future of Europe and the world, and sheds light on possible policy responses for the EU’s open strategic autonomy. The 2021 Strategic Foresight Report has also identified 10 strategic areas where the EU can strengthen its capacity and freedom to act.
The Communication builds on the Joint Research Centre (JRC)’s ‘science for policy report ‘Shaping & securing the EU’s Open Strategic Autonomy by 2040 and beyond’.
Κυριότερες παγκόσμιες μεγατάσεις που θα επηρεάσουν την ΕΕ στο μέλλον
Η έκθεση στρατηγικών προβλέψεων 2021 επικεντρώνεται στις κυριότερες παγκόσμιες μεγατάσεις που θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την ΕΕ κατά τις επόμενες δεκαετίες: από την κλιματική αλλαγή, την επιτάχυνση της τεχνολογικής ανάπτυξης και την ψηφιοποίηση έως τις μεγάλες οικονομικές, γεωπολιτικές και δημογραφικές αλλαγές.
 |
Κλιματική αλλαγή και άλλες περιβαλλοντικές προκλήσεις: Η υπερθέρμανση του πλανήτη θα υπερβεί πιθανότατα τους 1,5 ℃ τα επόμενα 20 χρόνια και θα φθάσει τους 2 ℃ έως τα μέσα του αιώνα, επιδεινώνοντας την πίεση για την ασφάλεια των υδάτινων πόρων και των τροφίμων παγκοσμίως. Έως το 2050, 200 εκατομμύρια άνθρωποι θα χρειαστούν ανθρωπιστική βοήθεια εν μέρει λόγω των οικολογικών επιπτώσεων. |
 |
Ψηφιακή υπερσυνδεσιμότητα και τεχνολογικοί μετασχηματισμοί: Ο αριθμός των συνδεδεμένων συσκευών παγκοσμίως ενδέχεται να αυξηθεί από 30,4 δισεκατομμύρια το 2020 σε 200 δισεκατομμύρια το 2030. Η αυξημένη συνδεσιμότητα αντικειμένων, τόπων και ανθρώπων θα οδηγήσει σε νέα προϊόντα, υπηρεσίες, επιχειρηματικά μοντέλα και πρότυπα ζωής και εργασίας. Η φιλοδοξία της Ευρώπης να κατέχει παγκόσμιο ηγετικό ρόλο στη διττή μετάβαση θα μπορούσε να της εξασφαλίσει μια ισχυρή θέση σε μια αναδυόμενη επικερδή αγορά και να δημιουργήσει νέους τύπους εργασίας, όπως για παράδειγμα πράσινες θέσεις εργασίας, τόσο σε καθιερωμένους όσο και σε αναδυόμενους τομείς. |
 |
Πιέσεις στη δημοκρατία και τις αξίες: Από το 2020, το 34 % του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε χώρες όπου η δημοκρατική διακυβέρνηση φθίνει και μόνο το 4 % σε χώρες που έγιναν πιο δημοκρατικές. Η μεγάλης κλίμακας παραπληροφόρηση, η οποία τροφοδοτείται από νέα εργαλεία και διαδικτυακές πλατφόρμες, θα δημιουργήσει αυξανόμενες προκλήσεις για τα δημοκρατικά συστήματα και θα οδηγήσει σε ένα νέο είδος ηλεκτρονικού πολέμου. |
 |
Αλλαγές στην παγκόσμια τάξη και τη δημογραφία: Ο κόσμος γίνεται όλο και πιο πολυπολικός. Η Κίνα αναμένεται να καταστεί η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο πριν από το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας, με την Ινδία πιθανόν να ξεπεράσει την ΕΕ κατά τα επόμενα 20 έτη. Ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να φθάσει τα 8,5 δισεκατομμύρια το 2030 και τα 9,7 δισεκατομμύρια το 2050, ενώ ο πληθυσμός της ΕΕ αναμένεται να μειωθεί κατά 5 %, σε λίγο πάνω από 420 εκατομμύρια έως το 2050. |
Όλες αυτές οι αλλαγές θα επηρεάσουν την ελευθερία και την ικανότητα δράσης της ΕΕ και θα απαιτήσουν αποτελεσματικά και συνεκτικά μέτρα πολιτικής.
10 στρατηγικοί τομείς για την ενίσχυση της παγκόσμιας ηγετικής θέσης της ΕΕ
Η έκθεση στρατηγικών προοπτικών 2021 έχει ως στόχο να προετοιμάσει το έδαφος για καλά σχεδιασμένες και ανθεκτικές στις μελλοντικές εξελίξεις πολιτικές και δεσμεύσεις, να θέσει την ΕΕ στην καλύτερη θέση για να επιτύχει τους μακροπρόθεσμους στόχους πολιτικής της και να διαδραματίσει στρατηγικό ρόλο σε μια πολυπολική και αμφισβητούμενη παγκόσμια τάξη. Υπογραμμίζει τη σημασία του συντονισμού των εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών και ζητεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση.
Η ΕΕ θα συνεχίσει να αξιοποιεί τις στενές διεθνείς εταιρικές σχέσεις της για την προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ευημερίας, να αποτελεί ενιαίο μέτωπο κατά εχθρικών παραγόντων και κοινών προκλήσεων και να τηρεί τις δεσμεύσεις της όσον αφορά την πρόοδο. Θα ενισχύσει τις αμοιβαία επωφελείς σχέσεις με τους γείτονές της και τους πιο απομακρυσμένους εταίρους. Θα αναλάβει ηγετικό ρόλο στο πλαίσιο μιας αποτελεσματικής πολυμερής συνεργασίας, προστατεύοντας παράλληλα τους πολίτες της ΕΕ και την οικονομία από αθέμιτες και καταχρηστικές πρακτικές.
Οι 10 τομείς έχουν προσδιοριστεί, χάρη στη διαδικασία διερεύνησης προοπτικών, ως στρατηγικοί τομείς προκειμένου να διασφαλιστεί η ελευθερία και η ικανότητα της ΕΕ να αναλαμβάνει δράση κατά τις επόμενες δεκαετίες:
- Εξασφάλιση βιώσιμων και ανθεκτικών συστημάτων υγείας και τροφίμων
- Διασφάλιση οικονομικά προσιτής ενέργειας, απαλλαγμένης από ανθρακούχες εκπομπές
- Ενίσχυση της ικανότητας διαχείρισης δεδομένων, τεχνητής νοημοσύνης και τεχνολογιών αιχμής
- Διασφάλιση και διαφοροποίηση του εφοδιασμού με κρίσιμες πρώτες ύλες
- Εξασφάλιση της παγκόσμιας πρωτοπορίας στον καθορισμό προτύπων
- Οικοδόμηση ανθεκτικών οικονομικών και χρηματοπιστωτικών συστημάτων, ικανών να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του μέλλοντος
- Ανάπτυξη και διατήρηση δεξιοτήτων και ταλέντων που ανταποκρίνονται στις φιλοδοξίες της ΕΕ
- Ενίσχυση των ικανοτήτων ασφάλειας και άμυνας και της πρόσβασης στο διάστημα
- Συνεργασία με παγκόσμιους εταίρους για την προώθηση της ειρήνης, της ασφάλειας και της ευημερίας για όλους
- Ενίσχυση της ανθεκτικότητας των θεσμικών οργάνων