Μετά από διάλογο με το δίκτυο συνεργασίας για την προστασία των καταναλωτών (CPC), με επικεφαλής τον Σουηδικό Οργανισμό Καταναλωτών και την Ιρλανδική Επιτροπή Ανταγωνισμού και Προστασίας των Καταναλωτών και υπό τον συντονισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η WhatsApp δεσμεύτηκε να ενημερώνει καλύτερα τους καταναλωτές σχετικά με τις επικαιροποιήσεις των όρων χρήσης της και να εξηγεί με σαφήνεια τον τρόπο με τον οποίο αυτές επηρεάζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των χρηστών. Επιπλέον, η WhatsApp θα παρέχει πάντα στους χρήστες τη δυνατότητα απόρριψης των επικαιροποιημένων όρων χρήσης, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι οι χρήστες δεν θα μπορούν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες της WhatsApp.
Η WhatsApp επιβεβαίωσε ότι δεν έχει κοινοποιήσει και δεν κοινοποιεί δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα χρηστών για διαφημιστικούς σκοπούς σε τρίτους ή άλλες εταιρείες του ομίλου Meta, συμπεριλαμβανομένης της Facebook.
Επισκόπηση των δεσμεύσεων:
Για τυχόν μελλοντικές επικαιροποιήσεις πολιτικής, η WhatsApp:
- θα εξηγεί τις αλλαγές που προτίθεται να επιφέρει στις συμβάσεις των χρηστών και τον τρόπο με τον οποίο οι αλλαγές αυτές θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα δικαιώματά και τις υποχρεώσεις τους·
- θα περιλαμβάνει τη δυνατότητα απόρριψης επικαιροποιημένων όρων χρήσης τόσο ευδιάκριτα όσο και τη δυνατότητα αποδοχής τους·
- θα διασφαλίσει ότι οι ειδοποιήσεις που ενημερώνουν σχετικά με τις επικαιροποιήσεις μπορούν να απορριφθούν ή ότι ο έλεγχος των επικαιροποιήσεων μπορεί να καθυστερήσει, ενώ παράλληλα θα σέβεται τις επιλογές των χρηστών και δεν θα στέλνει επαναλαμβανόμενες ειδοποιήσεις.
Οι αρχές CPC θα παρακολουθούν την εφαρμογή των ανωτέρω δεσμεύσεων σε σχέση με τυχόν μελλοντικές επικαιροποιήσεις των όρων χρήσης και των εταιρικών πολιτικών και θα λαμβάνουν μέτρα επιβολής σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.
Το δίκτυο CPC απέστειλε αρχικά επιστολή στην εταιρεία WhatsApp τον Ιανουάριο του 2022, ύστερα από προειδοποίηση του Ευρωπαϊκού Γραφείου Ενώσεων Καταναλωτών (BEUC) και οκτώ ενώσεων μελών του* σχετικά με εικαζόμενες αθέμιτες πρακτικές στο πλαίσιο της επικαιροποίησης εκ μέρους της WhatsApp των όρων χρήσης και της δήλωσης περί ιδιωτικότητας.
Η WhatsApp απάντησε στην πρώτη αυτή επιστολή του δικτύου CPC τον Μάρτιο του 2022. Ωστόσο, το δίκτυο CPC, ύστερα από ενδελεχή εξέταση της απάντησης της WhatsApp, δεν πείστηκε από τις διευκρινίσεις που έδωσε η εταιρεία σχετικά με τις ανησυχίες του. Κατόπιν αιτημάτων του δικτύου CPC, η WhatsApp παρέσχε πρόσθετες πληροφορίες και διευκρινίσεις στις επιστολές της του Ιουλίου του 2022 και του Ιανουαρίου του 2023, οι οποίες επέτρεψαν στο δίκτυο να αποδεχτεί τις δεσμεύσεις της WhatsApp.
* APC (Ρουμανία), Consumentenbond (Κάτω Χώρες), dTest (Τσεχική Δημοκρατία), Forbrukerrådet (Νορβηγία), ΚΕΠΚΑ (Ελλάδα), ΕΚΠΟΙΖΩ (Ελλάδα), S.O.S. Poprad (Σλοβακία) και UFC-Que choisir (Γαλλία).
Μετά από διάλογο που ξεκίνησε το 2021 με το δίκτυο συνεργασίας για την προστασία των καταναλωτών (CPC), υπό τον συντονισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και υπό την καθοδήγηση της ολλανδικής αρχής για τους καταναλωτές και της βελγικής Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Επιθεώρησης, η Google συμφώνησε να αντιμετωπίσει τα ζητήματα που αφορούσαν τις πρακτικές της και να πραγματοποιήσει αλλαγές στο Google Store, στο Google Play Store, στην Google Hotels και στην Google Flights, προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμόρφωσή της με τους κανόνες της ΕΕ για τους καταναλωτές.
Επισκόπηση των δεσμεύσεων
Με σκοπό τη συμμόρφωσή της με τους κανόνες της ΕΕ για τους καταναλωτές, η Google συμφώνησε:
- να περιορίσει την εξουσία της, η οποία προβλέπεται στους όρους πώλησης, για μονομερή ακύρωση παραγγελίας ή τροποποίηση τιμής προϊόντος που έχει παραγγελθεί και το οποίο είχε διαφημιστεί σε λανθασμένη τιμή
- να δημιουργήσει διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου την οποία θα μπορούν να χρησιμοποιούν μόνο οι αρχές προστασίας των καταναλωτών, για να επικοινωνούν απευθείας με την εταιρεία, να αναφέρουν και να ζητούν την άμεση αφαίρεση παράνομου περιεχομένου από την πλατφόρμα Google.
Google Flights και Google Hotels:
- να παρουσιάζει με σαφήνεια το επιχειρηματικό της μοντέλο, χάρη σε ένα νέο εργαλείο που συμπεριλήφθηκε δίπλα στις επιλογές κράτησης, καθώς και να γίνει σαφέστερη η ενότητα «Μάθετε περισσότερα». Οι νέες γνωστοποιήσεις βοηθούν τους καταναλωτές να κατανοούν, όταν κάνουν κράτηση, ότι συνάπτουν σύμβαση απευθείας με την αεροπορική ή την ξενοδοχειακή εταιρεία και όχι με την Google (δεδομένου ότι έχει καταργηθεί η δυνατότητα κράτησης πτήσεων ή ξενοδοχείων μέσω της υπηρεσίας Κράτηση στο Google).
- να βοηθά τους καταναλωτές να εντοπίζουν με σαφήνεια τις τιμές που χρησιμοποιούνται ως σημείο αναφοράς για τον υπολογισμό μιας έκπτωσης, όταν στην πλατφόρμα γίνεται προώθηση εκπτώσεων
- να διευκρινίζει ότι δεν επαληθεύουν τις αξιολογήσεις στην Google Hotels.
- να αποδεχτεί τις ίδιες δεσμεύσεις διαφάνειας με άλλες μεγάλες πλατφόρμες φιλοξενίας (Booking.com, Expedia, Airbnb) όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζει τις πληροφορίες στους καταναλωτές (π.χ. σχετικά με τις τιμές, τις εκπτώσεις)
Google Play Store και Google Store:
- να παρέχει στους καταναλωτές πληροφορίες σχετικά με την εταιρεία (επωνυμία, διεύθυνση, αριθμούς μητρώου και ΦΠΑ) στο Google Store, καθώς και άμεσους και αποτελεσματικούς τρόπους για την επικοινωνία με την εταιρεία (π.χ. απευθείας επικοινωνία με υπάλληλο τηλεφωνικού κέντρου, διεύθυνση του παρόχου υπηρεσιών στην ΕΕ, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου) στο Google Play Store και σύνδεσμο προς την πλατφόρμα ηλεκτρονικής επίλυσης διαφορών και στα δύο καταστήματα·
- να παρέχει σαφείς πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους που είναι καίριας σημασίας για τους καταναλωτές πριν από την ολοκλήρωση της παραγγελίας (προσυμβατικές πληροφορίες), όπως η ύπαρξη ή μη εξόδων παράδοσης, η διάρκεια του δικαιώματος υπαναχώρησης του καταναλωτή και οι διαθέσιμες νομικές εγγυήσεις για την επισκευή ή την αντικατάσταση προϊόντων τα οποία δεν ανταποκρίνονταν στην παραγγελία)
- να δίνει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να χρησιμοποιούν μέσα πληρωμής από οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ όταν αγοράζουν από διαφορετικές, ανάλογα με τη χώρα, εκδόσεις του Google Store.
- να αποσαφηνίζει τον τρόπο περιήγησης σε διάφορες εκδόσεις του Google Play Store ανάλογα με τη χώρα και να ενημερώνει τους προγραμματιστές σχετικά με την υποχρέωση που υπέχουν βάσει του κανονισμού για τον γεωγραφικό αποκλεισμό να καθιστούν τις εφαρμογές τους προσβάσιμες σε ολόκληρη την ΕΕ, εκτός αν βασίζονται σε ειδική εξαίρεση του κανονισμού.
Όσον αφορά τις υπηρεσίες Ads (Διαφημίσεις) και Search (Αναζήτηση) της Google, οι διευκρινίσεις που έδωσε η εταιρεία κατεύνασαν τις ανησυχίες που είχαν εκφραστεί στην κοινή θέση από τις αρχές του δικτύου συνεργασίας για την προστασία των καταναλωτών (CPC).
Ωστόσο, μία από τις πρακτικές της Google εξακολουθεί να μην συμμορφώνεται πλήρως με τον κανονισμό για τον γεωγραφικό αποκλεισμό. Η Google εφαρμόζει τεχνικούς περιορισμούς για τη χρήση εφαρμογών που θα ήταν κανονικά διαθέσιμες στη χώρα στην οποία βρίσκεται προσωρινά ο χρήστης. Η Google δικαιολόγησε την πρακτική αυτή αναφέροντας ότι όταν χρήστες από ένα κράτος μέλος επισκέπτονται άλλο κράτος μέλος μπορούν, μία φορά τον χρόνο, να αλλάξουν τη χώρα διαμονής που έχουν δηλώσει στο Play ώστε να έχουν πρόσβαση στις τοπικές εφαρμογές και τα παιχνίδια της χώρας στην οποία ταξιδεύουν. Ωστόσο, εκτός από τους αυθαίρετους περιορισμούς αυτής της επιλογής (μόνο μία φορά τον χρόνο), σε περίπτωση που γίνει αυτή η αλλαγή, η σύνδεση πραγματοποιείται μόνο με την παλιά έκδοση Google Play της χώρας. Αυτό θεωρείται παράβαση του κανονισμού για τον γεωγραφικό αποκλεισμό.
Το δίκτυο CPC θα παρακολουθεί ενεργά την εφαρμογή αυτών των δεσμεύσεων και οι εθνικές αρχές θα παρακολουθούν και θα επιβάλλουν τη συμμόρφωση όπου εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες.
TikTok
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι αρχές CPC ξεκίνησαν επίσημο διάλογο με την TikTok για την επανεξέταση των εμπορικών πρακτικών και πολιτικών της, μετά από προειδοποίηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Καταναλωτών (BEUC) τον Φεβρουάριο του 2022 σχετικά με τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των καταναλωτών της ΕΕ από την εφαρμογή ανταλλαγής βίντεο. Η δράση διευκολύνθηκε από την Επιτροπή, ενώ η Επιτροπή Ανταγωνισμού και Προστασίας των Καταναλωτών της Ιρλανδίας και η Konsumentverket, η Υπηρεσία Προστασίας των Καταναλωτών της Σουηδίας, ηγήθηκαν από κοινού των εθνικών αρχών προστασίας των καταναλωτών όλων των κρατών μελών. Στους τομείς ιδιαίτερης ανησυχίας περιλαμβάνονται η συγκαλυμμένη εμπορική προώθηση, οι επιθετικές διαφημιστικές τεχνικές που απευθύνονται σε παιδιά και ορισμένοι συμβατικοί όροι στις πολιτικές του TikTok που θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι παραπλανούν και προκαλούν σύγχυση στους καταναλωτές.
Μετά από διάλογο με την Επιτροπή και τις εθνικές αρχές προστασίας των καταναλωτών, η TikTok δεσμεύτηκε να ευθυγραμμίσει τις πρακτικές της με τους κανόνες της ΕΕ για τη διαφήμιση και την προστασία των καταναλωτών. Τα μέτρα που έλαβε η TikTok θα κάνουν πιο εύκολη την ανάρτηση διαφημίσεων από τους καταναλωτές στην πλατφόρμα της και θα εφαρμοστούν πλήρως έως το τέλος του τρίτου τριμήνου του 2022. Το δίκτυο CPC θα παρακολουθεί ενεργά την υλοποίηση αυτών των δεσμεύσεων, και μετά το 2022, ενώ οι αρχές προστασίας δεδομένων θα εξακολουθήσουν να είναι αρμόδιες για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης των νέων πολιτικών και πρακτικών της εταιρείας με τους κανόνες της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων.
Οι αρχές CPC, ειδικότερα, θα παρακολουθούν και θα αξιολογούν τη συμμόρφωση στις περιπτώσεις όπου εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες, όπως και το κατά πόσον υπάρχει επαρκής σαφήνεια όσον αφορά την κατανόηση από τα παιδιά των εμπορικών πτυχών των πρακτικών της TikTok, μεταξύ άλλων σε σχέση με την εξατομικευμένη διαφήμιση, λαμβανομένων υπόψη των «5 βασικών αρχών της θεμιτής διαφήμισης για παιδιά».
Μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Καθώς ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές βρίσκονται στο στόχαστρο εξαπατήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιτεύχθηκε, μέσω κοινής δράσης των αρχών CPC, η εναρμόνιση των όρων χρήσης του Facebook και του Twitter με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών· και η άμεση συνεργασία τους με τις αρχές CPC όταν αυτές επισημαίνουν παράνομο διαδικτυακό περιεχόμενο και ζητούν την αφαίρεσή του.