Het verhaal van de Commissie-Von der Leyen

Toen de wereld werd getroffen door de ergste pandemie van onze generatie, nam de Commissie het op zich om levens, levensonderhoud en onze economie te beschermen.

We hebben geholpen bij het in recordtijd onderzoeken en uitrollen van levensreddende vaccins. We hebben ervoor gezorgd dat alle Europeanen tegelijk toegang kregen tot vaccins, ongeacht waar ze woonden. We hebben namens de lidstaten tot 4,6 miljard vaccindoses veiliggesteld om Europeanen te beschermen en om met partnerlanden te delen. Meer dan 80% van de volwassen bevolking van de EU heeft ten minste de eerste vaccinatiereeks gekregen.

Toen landen hun grenzen weer voorzichtig konden openen dankzij de vaccinaties, hebben we praktische instrumenten ontwikkeld om ervoor te zorgen dat Europeanen weer veilig kunnen reizen. We hebben een digitaal EU-covidcertificaat opgesteld, waarvan 78 landen en gebieden gebruikmaakten. Inmiddels is dit het model geworden voor een mondiaal systeem dat mobiliteit vergemakkelijkt en burgers overal ter wereld tegen pandemieën beschermt.

Toen bedrijven dreigden te sluiten en banen verloren dreigden te gaan door de lockdowns, hebben we SURE ontwikkeld, een instrument voor tijdelijke steun om het risico op werkloosheid te beperken in een noodtoestand. Daardoor konden in 2020 2,5 miljoen bedrijven blijven draaien en behielden 31,5 miljoen Europeanen hun baan, waardoor een enorme economische en sociale crisis is voorkomen. En toen de grenzen gesloten waren en goederen niet konden worden vervoerd, hebben we “green lanes” opgezet om het verkeer te vergemakkelijken en tekorten aan basisgoederen te voorkomen.

Zoals we er samen in slaagden om alle Europeanen tegelijk van vaccins te voorzien, zo hebben we ons ervoor ingezet om ervoor te zorgen dat de economieën van alle lidstaten, met name de lidstaten die het zwaarst door de pandemie zijn getroffen, zich snel konden herstellen. We zijn erin geslaagd de diepste recessie sinds de Tweede Wereldoorlog te laten volgen door het krachtigste herstel sinds de naoorlogse opleving. Dit lukte doordat we een gedurfd nieuw plan ontwikkelden om geld aan te trekken op de markt en samen te investeren in het herstel en de veerkracht van Europa.

NextGenerationEU heeft het vertrouwen in onze economie een boost gegeven. Het instrument, waarmee meer dan 800 miljard euro is gemoeid, slingert onze economieën aan via een combinatie van investeringen en hervormingen. Honderden door NextGenerationEU gefinancierde projecten leveren al tastbare resultaten op voor Europeanen: van offshorewindmolenparken tot elektrische treinen, van digitale overheidsdiensten op topniveau tot ziekenhuizen van wereldklasse. Tegelijkertijd maken de EU-lidstaten strategisch gebruik van NextGenerationEU om ingrijpende hervormingen door te voeren, bijvoorbeeld met betrekking tot de arbeidsmarkt en pensioenen, en om vergunningsprocedures voor hernieuwbare energiebronnen te versnellen. Zo toont onze Unie zich een drijvende kracht achter de welvaart van Europa. 

Gedurende de hele mandaatsperiode heeft de Commissie een impuls gegeven aan Europa’s capaciteit om vitale steun te verlenen aan landen die getroffen zijn door rampen, van overstromingen tot bosbranden en van aardbevingen tot medische noodsituaties.

Het EU-mechanisme voor civiele bescherming heeft steun verleend aan alle delen van het continent en daarbuiten. Al enkele uren na de dodelijke aardbevingen in Albanië, Kroatië en Turkije waren onze teams bezig om mensen te redden en puin te ruimen. Na verwoestende overstromingen in België, Duitsland, Italië en Slovenië waren zij snel ter plaatse om hulp te verlenen.

Sinds 2019 hebben we via het Solidariteitsfonds van de EU meer dan 3 miljard euro verstrekt aan lidstaten en toetredingslanden die getroffen werden door natuurrampen en noodsituaties op het gebied van de volksgezondheid.

Onze brandbestrijdingsvloot heeft geholpen bij de bestrijding van bosbranden in onder meer Griekenland, Portugal, Frankrijk en Albanië. En ook aan de overzijde van de Atlantische Oceaan kwam de vloot in actie. Voor het eerst in de geschiedenis wendde Canada zich voor steun tot Europa toen het werd getroffen door de ergste bosbranden van de laatste tijd. En Europa gaf gehoor aan die oproep. Honderden Europese brandweerlieden hebben de felle branden bestreden die woedden in de Canadese bossen.

De frequentie en de intensiteit van extreme weersomstandigheden, evenals de pandemie, hebben echter duidelijk gemaakt dat we onze respons op rampen moeten versterken. Daarom hebben we rescEU opgericht: een gemeenschappelijke Europese reserve, waaronder een vloot van blusvliegtuigen en -helikopters, vliegtuigen voor medische evacuatie en medische voorraden. Een echt Europees vangnet voor noodsituaties.

Onze Unie is nu beter dan ooit tevoren toegerust om Europa – en de rest van de wereld – te ondersteunen wanneer zich een ramp voordoet. Sinds 2020 hebben we 232 humanitaire luchtbrugoperaties gecoördineerd bij twaalf crises in verschillende delen van de wereld. Meest recentelijk ging het daarbij om de rampzalige humanitaire situatie in Gaza.

De afgelopen jaren heeft Europa in de digitale ruimte meer bereikt voor burgers en bedrijven dan ooit tevoren. 

Vanaf het begin van de mandaatsperiode stond ons een duidelijk doel voor ogen: ervoor zorgen dat onze samenleving profiteert van technologie en dat innovatie ons concurrentievermogen stimuleert, terwijl risico’s voor burgers tot een minimum worden beperkt. 

Wij hebben uitvoering gegeven aan ons mandaat. In heel Europa hebben we miljarden geïnvesteerd in de uitbreiding van glasvezel en 5G. We hebben plattelandsgebieden met elkaar verbonden en ervoor gezorgd dat honderdduizenden werknemers zich de vaardigheden voor de digitale toekomst eigen hebben gemaakt. We hebben een mensgerichte visie op de digitale ruimte ontvouwd en ons technologisch leiderschap geconsolideerd. 

In 2019 was geen van de acht krachtigste supercomputers Europees. Vandaag heeft de EU vier van de krachtigste computers ter wereld: in Finland, Italië, Spanje en Duitsland. 

Tegelijkertijd is Europa wereldwijd voortrekker op het gebied van rechten van de burger op internet. Met wetgeving over digitale diensten hebben we de basisbeginselen voor alle digitale bedrijven in Europa vastgesteld, evenals duidelijke rechten voor gebruikers. We hebben de bijzondere verantwoordelijkheden vastgesteld die grote internetplatforms hebben met betrekking tot de inhoud die zij promoten en verspreiden. Zo is het hun taak om haatzaaiende uitlatingen en desinformatie te helpen bestrijden en minderjarigen te beschermen. En met de wetgeving over digitale markten zorgen we ervoor dat grote digitale bedrijven zich eerlijk gedragen en dat bedrijven in de EU op transparantie en rechtszekerheid kunnen rekenen.

Hetzelfde geldt voor artificiële intelligentie. Dankzij onze innovatievriendelijke wetgeving over artificiële intelligentie is de EU het eerste en tot dusver enige continent met specifieke wetgeving voor toepassingen met een hoog risico. Meer dan een pakket regels is de wetgeving een springplank die onze bedrijven in staat stelt het voortouw te nemen bij de ontwikkeling van betrouwbare artificiële intelligentie.

We weten dat AI de productiviteit van onze bedrijven enorm kan verhogen. Daarom helpen we hen om AI in hun bedrijfsprocessen te integreren. Zo bieden we start-ups en kleine en middelgrote bedrijven toegang tot onze supercomputers van wereldklasse zodat ze grote AI-modellen kunnen ontwikkelen, trainen en testen. 

We hebben ook een veilige manier ontwikkeld om het economische potentieel van data te benutten. Met de dataverordening zullen we degenen die data genereren, stimuleren deze te delen en onze cloudmarkten concurrerender maken, waardoor ons bbp tegen 2028 tientallen miljarden euro hoger zal uitvallen. 

Europa’s digitale decennium werkt.

De Europese industrie staat centraal bij onze missie om onze bevolking welvaart te bieden. En zij is van cruciaal belang voor onze ambitie om een schone economie tot stand te brengen. Om onze industrie tijdens de transitie wereldwijd concurrerend te houden, hebben we een versnelde aanpak ontwikkeld om belangrijke sectoren te ondersteunen, variërend van chips tot schone technologie en van batterijen tot windenergie. Dit vergt een combinatie van investeringen, vaardigheden, slimme regelgeving en samenwerking met partners.

We hebben deze aanpak getest met de Europese chipverordening, die ten doel had de productie van chips te stimuleren en opschaling en innovatie in de hele waardeketen te ondersteunen. En het heeft gewerkt. De Europese chipwetgeving heeft in de hele waardeketen al meer dan 100 miljard euro aan geplande investeringen gegenereerd. En zij levert hoogwaardige banen op in heel Europa, van Maagdenburg tot Catania, van Dublin tot Dresden, en van Wrocław tot Grenoble.

We passen dezelfde aanpak toe om ervoor te zorgen dat de toekomst van onze schone technologie-industrie in Europa wordt ontwikkeld. Onze wetgeving voor een nettonulindustrie zal de EU helpen een sterke binnenlandse productiecapaciteit op te bouwen. Tegen 2030 moet ten minste 40% van onze vraag naar nettonultechnologieën door Europese productiecapaciteit worden gedekt. Onze strategische projecten en valleien, die hervormingen en gerichte aanbestedings- en veilingregels mogelijk maken, kunnen de EU helpen om wereldwijd koploper te worden bij de transitie naar schone energie en om groene, hoogwaardige banen te creëren.

We hebben ook wetgeving over kritieke grondstoffen ontwikkeld om te waarborgen dat onze bedrijven toegang hebben tot essentiële materialen, die essentieel zijn voor het concurrentievermogen en de economische veiligheid van Europa. Vandaag de dag betrekt Europa het leeuwendeel van zijn zeldzame aardmetalen en andere kritieke grondstoffen van China. Geopolitieke spanningen en gebeurtenissen als de pandemie kunnen op elk moment voor ernstige productieproblemen in Europa zorgen. Daarom hanteren we met betrekking tot China het nieuwe beginsel dat we de risico’s moeten beperken, maar de banden niet moeten verbreken. Dit wordt nu onderschreven door de EU-lidstaten en de G7-partners. We ontwikkelen nieuwe projecten in Europa, maar ook nuttige strategische partnerschappen met landen als Australië, Chili en Canada, om kritieke grondstoffen veilig te stellen en te verwerken en de toeleveringsketens van Europese bedrijven te diversifiëren.

En in het licht van de geopolitieke realiteit hebben we onze allereerste strategie voor economische veiligheid ontwikkeld, met concrete stappen om onze veerkracht te vergroten en de risico’s voor onze economie te verminderen. Ook hier is onze aanpak pragmatisch: we bevorderen Europa’s eigen capaciteiten in belangrijke sectoren, beschermen onszelf tegen afhankelijkheidsrelaties en vormen partnerschappen om gedeelde belangen te behartigen. Dit maakt Europa sterker en veiliger.

De geschiedenis van het continent Europa is door veel verschillende volkeren gevormd. We zullen altijd blijven voldoen aan onze verplichtingen om veiligheid te bieden aan mensen die internationale bescherming vragen, en we zijn trots op onze legale migratietrajecten, die ook voordelen opleveren voor de Europese samenlevingen en economieën.

Toen in eerdere crises ongekende aantallen vluchtelingen en irreguliere migranten de EU binnenkwamen, werd echter duidelijk dat Europa niet over de juiste instrumenten beschikte om de druk aan te kunnen.

Aan het begin van het mandaat van deze Commissie hebben we daarom toegezegd een gemeenschappelijk systeem op te zetten voor beter migratiebeheer in de EU. Om die reden hebben we het nieuwe migratie- en asielpact voorgesteld.

Na complexe politieke en juridische onderhandelingen hebben de lidstaten en het Europees Parlement overeenstemming bereikt over deze uitgebreide reeks regels, die een nieuwe start voor Europa betekenen na tientallen jaren van stilstand.

Met de nieuwe regels kunnen we onze buitengrenzen beter controleren. We maken de asiel-, terugkeer- en grensprocedures sneller en doeltreffender, met kortere termijnen en aangescherpte regels om oneigenlijke of volgende verzoeken te beperken, met de nodige waarborgen voor individuen. Terugkeerbesluiten voor personen zonder verblijfsrecht worden onmiddellijk uitgevaardigd.

En we hebben nu duidelijkere regels over de verantwoordelijkheden van de lidstaten, met verbeterde maatregelen om secundaire bewegingen te beperken.
De lidstaten zullen elkaar ondersteunen met behulp van een flexibel maar permanent solidariteitsmechanisme. Lidstaten kunnen kiezen op welke manier zij solidariteit willen tonen. Onze Unie is nu beter toegerust om migratie te beheren.

Naast de ontwikkeling van doeltreffendere wetgeving heeft de Commissie, met operationele steun en bijstand van EU-agentschappen, de lidstaten gedurende dit mandaat ondersteund bij de aanpak van dringende problemen – van de toename van het aantal mensen dat aankomt in het Middellandse Zeegebied tot de instrumentalisering van migratie door Belarus. En we hebben partnerschappen met derde landen tot stand gebracht om mensensmokkel tegen te gaan en terugkeer te bevorderen.

Het uitgebreide partnerschapspakket dat we met Tunesië hebben ondertekend, brengt bijvoorbeeld ook voordelen voor beide partijen met zich mee op andere gebieden dan migratie, zoals energie, onderwijs, vaardigheden en veiligheid. Dit is de blauwdruk voor andere overeenkomsten die we met partnerlanden willen ondertekenen om de samenwerking te bevorderen en het migratiebeheer te verbeteren.

De afgelopen jaren heeft de Commissie-Von der Leyen herhaaldelijk laten zien dat ze enorme uitdagingen aankan wanneer ze samenwerkt met vrienden en partners. De krachtige allianties die de EU wereldwijd heeft kunnen aangaan, heeft de rol van Europa in de wereld verder versterkt.

Het eerste bezoek van het huidige college van commissarissen was aan Afrika. De werkzaamheden van de Commissie-Von der Leyen hebben de betrekkingen met de Verenigde Staten op een hoger peil gebracht door nauwe samenwerking op het gebied van steun aan Oekraïne, energie, klimaatactie, handel en technologie. Ook heeft deze Commissie geholpen om de relatie met het Verenigd Koninkrijk na de brexit opnieuw vorm te geven. We hebben onderhandeld over het Windsor-kader, een positieve ontwikkeling voor een van onze belangrijkste partners in Europa.

En we hebben een nieuwe generatie partnerschappen ontwikkeld met de Global Gateway, Europa’s grootste wereldwijde investeringsprogramma ooit. Via de Global Gateway, goed voor 300 miljard euro, bieden we hoogwaardige investerings- en infrastructuurprojecten die voldoen aan hoge sociale en milieunormen en die lokale werkgelegenheid en groei creëren.

De Global Gateway is bedoeld voor de ontwikkeling van win-winpartnerschappen, waarbij rekening wordt gehouden met de belangen van onze partners en die van de EU vanuit geopolitiek perspectief.

En het levert al resultaten op. Er zijn meer dan 200 vlaggenschipprojecten geselecteerd, met 66 miljard euro aan investeringen, uiteenlopend van strategische grondstoffenpartnerschappen met Namibië, Chili en Argentinië tot samenwerking op het gebied van hernieuwbare waterstof met Marokko en Egypte, en een onderzees glasvezelkabelsysteem, Medusa, dat de EU met Noord-Afrikaanse landen verbindt. Er zullen er nog veel meer volgen.

Als onderdeel van de “Team Europa”-aanpak (een samenwerking tussen de EU-instellingen en de lidstaten), ondersteunt de Global Gateway niet alleen de schone en de digitale transitie over de hele wereld, maar vergroot deze ook de invloed van de EU op het wereldtoneel. 

Europa versterkt haar reputatie als betrouwbare langetermijnpartner, die streeft naar wederzijdse voordelen.