REPowerEU: fuinneamh inacmhainne, slán agus inbhuanaithe don Eoraip

Gníomhaíochtaí

Nuair a rinne an Rúis ionradh ar an Úcráin, d’éirigh sé níos soiléire fós go raibh bealaí malartacha ag teastáil ón Aontas chun a sholáthar fuinnimh a chinntiú. Cé gur fíor go mbíodh roinnt Ballstát ag iompórtáil níos mó gáis ón Rúis ná Ballstáit eile, bheadh gach tír thíos le héifeachtaí aon suaite a bheadh ann. Is ar an ábhar sin atá sé ríthábhachtach go mbeidh na Ballstáit i bhfochair a chéile agus iad réidh chun an gás a chomhroinnt lena gcomharsana más gá.

Ní i gcomhair an gheimhridh seo chugainn amháin a chaithfidh an tAontas a sholáthairtí fuinnimh a chinntiú, ach i gcomhair na mblianta amach anseo freisin. Is é sin an fáth a ndírítear ár gcomhpháirtíochtaí ar thodhchaí níos glaise a thógáil, i dtreo na haeráidneodrachta.

An bonneagar a úsáidimid le haghaidh an gháis faoi láthair, beimid in ann é a úsáid le haghaidh na hidrigine glaine amach anseo. An infheistíocht atá á déanamh againn sa lá atá inniu ann, is infheistíocht í i ndícharbónú ár ngeilleagair amach anseo chomh maith.

Seoladh Ardán Fuinnimh an Aontais i mí Aibreáin 2022 agus bhí ról ríthábhachtach aige maidir lenár soláthairtí fuinnimh a éagsúlú i rith 2022. Bíonn an tArdán ina chuidiú chun gníomhaíocht an Aontais agus an chaibidlíocht le soláthróirí gáis seachtracha a chomhordú sa chaoi nach mbeidh tíortha an Aontais ag ceantáil ar a chéile. Leis an Ardán, is féidir leas a bhaint as scála mhargadh aonair an Aontais freisin chun coinníollacha níos fearr a ghnóthú do na tomhaltóirí ar fad san Aontas.

Tar éis ionradh iomlán na Rúise ar an Úcráin, mhol an tAontas Eorpach soláthar coiteann gáis chun a chinntiú go mbeadh fáil ag muintir na hEorpa ar fhuinneamh inacmhainne agus chun aon suaitheadh ar sholáthar an fhuinnimh a sheachaint. Leis an gcóras sin, bhíomar in ann sciar dár riachtanais gháis a cheannach le chéile, mar Eorpaigh, seachas a bheith in iomaíocht le chéile chun soláthairtí ganna a fháil.

I mí na Bealtaine 2023, d’éirigh leis an Aontas tairiscintí a mhealladh ó 25 ghnólacht soláthair ar an iomlán, agus níos mó ná 13.4 billiún méadar ciúbach de ghás á dtairiscint acu. Tá sé sin go maith os cionn an éilimh chomhpháirtigh a chuir gnólachtaí de chuid an Aontais isteach tríd an gcéad tairiscint (faoi shásra AggregateEU) mar atá, 11.6 billiún méadar ciúbach. Anois, beidh gnólachtaí de chuid an Aontais in ann téarmaí na gconarthaí soláthair a chaibidliú go díreach leis na gnólachtaí soláthair. Reáchtálfar ceithre thairiscint eile faoi dheireadh 2023.

Rialacha nua maidir le gás a stóráil

Chun clistí agus ganntanais chumhachta a sheachaint, chomhaontaigh tíortha an Aontais a stóras gáis a líonadh roimh an ngeimhreadh.

• Ba é sprioc an Aontais a comhaontaíodh anuraidh an stóras gáis faoi thalamh a líonadh go 80 % dá thoilleadh faoin 1 Samhain 2022.
  A bhuí leis an obair i gcomhar, baineadh níos mó ná sin amach agus líonadh 95 % den stóras.
• Is í an sprioc a bheidh ann i gcomhair na ngeimhrí seo chugainn an stóras a líonadh go 90 % den toilleadh faoin 1 Samhain gach bliain.
• I mbliana, bhí sprioc an Aontais de 90 % bainte amach aige cheana féin faoi lár mhí Lúnasa.

Is é fuinneamh a choigilt an bealach is saoire, is sábháilte agus is glaine chun ár spleáchas ar iompórtálacha breosla iontaise ón Rúis a laghdú. Tá a gcion féin déanta ag saoránaigh, gnólachtaí agus tionscail an Aontais maidir leis sin.

Ar leibhéal an Aontais, chomhaontaigh na Ballstáit leis na tograí ón gCoimisiún chun úsáid an gháis a laghdú 15 % ar fud an Aontais an geimhreadh seo caite ar bhonn deonach.

Idirghabháil i bpraghsanna an gháis

Is ísle praghsanna an gháis san Eoraip anois ná mar a bhí roimh ionradh na Rúise ar an Úcráin, agus is í an fhreagairt chomhordaithe Eorpach faoi REPowerEU is cúis le cuid den laghdú sin. Agus anois tá an Eoraip ag déanamh infheistíochtaí nach bhfacthas riamh roimhe seo sna fuinnimh ghlaine agus sa neamhspleáchas fuinnimh.

Dá ainneoin sin, chomhaontaigh tíortha an Aontais teorainn a chur le méaduithe iomarcacha ar phraghsanna an gháis mar chosaint do na saoránaigh agus don gheilleagar. Cuirfear uasteorainn i bhfeidhm ar idirbhearta gáis más rud é go sroicheann praghsanna an gháis leibhéil eisceachtúla.

Is sásra sealadach é an sásra ceartúcháin margaidh sin agus beidh feidhm leis go dtí mí Feabhra 2024.

Tuilleadh eolais faoin sásra ceartúcháin

Déanann an fuinneamh in-athnuaite

• maitheas don aeráid
• maitheas do neamhspleáchas fuinnimh an Aontais
• maitheas do shlándáil an tsoláthair, agus
• cruthaíonn sé poist san Aontas

Tá an plean REPowerEU ag cur dlús leis an aistriú glas agus ag spreagadh infheistíocht ollmhór san fhuinneamh in-athnuaite.

Tá sé i gceist againn leanúint ar aghaidh le leathadh amach an fhuinnimh in-athnuaite agus táimid ag súil le méadú breise ar ár n-acmhainneacht in 2023 agus le foinsí in-athnuaite a úsáid in ionad 12 bhilliún méadar ciúbach breise gáis.

I mí an Mhárta 2023, tháinig an tAontas ar chomhaontú maidir le reachtaíocht níos láidre chun a acmhainneacht in-athnuaite a mhéadú. Faoin reachtaíocht sin ardófar sprioc cheangailteach an Aontais do 2030 go 42.5 %, agus uaillmhian ann 45 % a bhaint amach - rud a mhéadódh an sciar atá ag an bhfuinneamh in-athnuaite san Aontas faoi dhó, nach mór.

Chun tacú leis an aistriú glan sin, ní mór dúinn cur lenár gcumas ár dtionscail féin a chothú – idir hidrigin agus cheimiceáin, an bhith-theicneolaíocht agus an nanaitheicneolaíocht. Chun an plean sin a chur i bhfeidhm, mholamar Plean Tionsclaíoch an Chomhaontaithe Ghlais don Eoraip i mí Feabhra 2023.

Conas a mhaoinítear REPowerEU?

Bhí infheistíochtaí agus athchóirithe ollmhóra ag teastáil le haghaidh an phlean REPowerEU. Táimid ag slógadh beagnach €300 billiún, thart ar €72 bhilliún de i ndeontais agus thart ar €225 bhilliún in iasachtaí. Tá an tSaoráid Téarnaimh agus Athléimneachta atá i gcroílár an mhaoinithe sin.

Beidh thart ar €10 mbilliún san áireamh le haghaidh naisc gháis agus gháis nádúrtha leachtaithe atá in easnamh, ionas nach bhfágfar aon Bhallstát ar lár, agus suas le €2 bhilliún le haghaidh bonneagar ola chun deireadh a chur le seachadadh na hola ón Rúis. Úsáidfear an chuid eile den mhaoiniú (95 %) chun cur le dlús agus scála an aistrithe chuig fuinneamh glan.

Chuidigh an dul chun cinn a rinneadh le bliain anuas linn an geimhreadh seo (2022/2023) a chur dínn go sásúil gan aon ghanntanas gáis, agus is féidir linn tosú ar an gcéad séasúir athlíonta eile go muiníneach agus ár stóras leath-líonta.

Ach ná bíodh aon dalbhadh orainn ach go mbeidh míonna dúshlánacha le teacht, fad a bheidh an Rúis ag gabháil dá hionradh brúidiúil ar an Úcráin agus ag déanamh arm cogaidh dá soláthairtí fuinnimh.

Sin an fáth a mbeimid ag díriú ar chur i ngníomh leanúnach an phlean REPowerEU, mar atá