Technologie cyfrowe zrewolucjonizowały sposób funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki, a co za tym idzie, również nasz styl życia i metody pracy. Ilości wytwarzanych przez nas danych rosną w takim tempie, że obok efektywności energetycznej, energii ze źródeł odnawialnych oraz energii jądrowej, można by uznać tę zwiększoną produkcję danych za jeden z czynników napędzających transformację energetyczną.
Dane są nierozerwalnie związane z dwoma głównymi priorytetami politycznymi Komisji Europejskiej: transformacją cyfrową gospodarki i społeczeństwa UE oraz przejściem na czystą energię w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Chociaż związek z transformacją cyfrową jest oczywisty, nie mniej istotna, choć może mniej widoczna, jest rola, jaką cyfryzacja może odegrać w realizacji naszego długoterminowego planu dojścia do neutralności klimatycznej do 2050 r.
Cyfryzacja i wymiana danych
Cyfryzacja dotyczy wielu różnych zjawisk. Ma związek między innymi ze sztuczną inteligencją, zaawansowanym przetwarzaniem danych, internetem rzeczy, uczeniem maszynowym. A to zaledwie cztery przykłady. Te nowe technologie oferują duże możliwości poprawy efektywności zarządzania zaawansowanym systemem energetycznym na wszystkich etapach łańcucha dostaw: od projektowania infrastruktury, obsługi i konserwacji, poprzez wytwarzanie i przesył energii, po jej zużycie.
W miarę jak nasz system energetyczny w coraz większym stopniu decentralizuje się i odchodzi od paliw kopalnych, musi nastąpić jego cyfryzacja, a to wymaga zastosowania najnowszych rozwiązań technicznych. Dane muszą być przekazywane, na przykład z centrum danych do naszych domów albo z baterii w samochodzie do punktu ładowania i operatora sieci elektrycznej. Przesyłanie tego rodzaju danych wymaga bezpiecznej i niezawodnej sieci, a także platformy umożliwiającej bezproblemową wymianę między różnymi zaangażowanymi stronami.
Wymiana danych może pomóc władzom lokalnym i regionalnym w takich obszarach jak oceny efektywności energetycznej, strategie renowacji lub w opracowywaniu, planowaniu i wdrażaniu planów działania w zakresie zrównoważonej energii i klimatu.
Ułatwienie wymiany danych – w oparciu o jasne zasady dotyczące tego, kto, kiedy i w jaki sposób może uzyskać dostęp do danych – będzie podstawą wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących energii. Zwiększy to wymianę i wykorzystanie danych w sektorze energetycznym z korzyścią dla wielu podmiotów w systemie energetycznym, takich jak dostawcy, operatorzy infrastruktury, dostawcy systemów energetycznych i konsumenci.
Innowacje oparte na danych
W systemie energetycznym chodzi przede wszystkim o dobro konsumentów. Rozwiązania cyfrowe mogą zapewnić im narzędzia umożliwiające aktywny udział w rynku energii. Na przykład cyfryzacja ułatwia im zakładanie spółdzielni, inwestowanie w energię odnawialną, angażowanie się w lokalne społeczności energetyczne i wymianę energii elektrycznej za pośrednictwem platform peer-to-peer, co przyczyni się do ogólnej elastyczności systemu elektroenergetycznego przyszłości.
Cyfryzacja umożliwia również tworzenie innowacyjnych usług, które są lepiej dostosowane do potrzeb konsumentów. Innowacje oparte na danych są zatem kluczowym elementem realizacji celów w zakresie energii i klimatu określonych w Europejskim Zielonym Ładzie.
Skuteczne rozwiązania cyfrowe, takie jak technologie blockchain, umożliwiły nowe formy transakcji cyfrowych w sektorze finansowym i w innych sektorach. Technologie te mogą również zapewnić szeroki wachlarz nowych możliwości w sektorze energetycznym, na przykład poprzez nagradzanie elastyczności w zakresie zużycia energii elektrycznej przez baterie w samochodach elektrycznych. Nie tylko w teorii: projekt pilotażowy realizowany wspólnie z holenderskim przedsiębiorstwem ekologicznym Vandebron daje właścicielom samochodów elektrycznych możliwość bilansowania sieci nadwyżką energii elektrycznej z akumulatorów samochodowych.
Cyberbezpieczna cyfryzacja
Cyfryzacja stwarza jednak równocześnie nowe zagrożenia w sektorze energetycznym. Cyberbezpieczeństwo i cyfryzacja to dwie strony tego samego medalu.
Wymiana danych może odbywać się jedynie w bezpiecznym środowisku, ponieważ informacje przekazywane przez internet są zarówno wrażliwe, jak i niezbędne do zaspokojenia naszych codziennych potrzeb. Dlatego w dzisiejszych czasach zapewnienie bezpieczeństwa dostaw oznacza również zwiększenie odporności na wszelkie skoordynowane cyberataki wymierzone w europejską infrastrukturę energetyczną. Dlatego też Komisja Europejska współpracuje z zainteresowanymi stronami w sprawie przepisów mających na celu zapewnienie stosowania najwyższych standardów cyberbezpieczeństwa do europejskiej sieci elektroenergetycznej.
Innym aspektem, którego nie należy pomijać, jest wpływ cyfryzacji na klimat. Musimy mieć świadomość, że sektor technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), centra danych, a także, między innymi, globalny i stale rosnący ruch internetowy mają duży wpływ na klimat. Zgodnie z najnowszym sprawozdaniem Międzynarodowej Agencji Energetycznej (MAE) centra danych odpowiadają za 1 proc. światowego zapotrzebowania na energię elektryczną. W 2020 r. odpowiadało to 200–250 terawatogodzinom. W tym samym sprawozdaniu stwierdzono, że popyt na takie usługi będzie nadal rosnąć ze względu na transmisję strumieniową i gry wideo, które według prognoz w 2022 r. będą stanowić 87 proc. konsumenckiego ruchu internetowego.
Nowy plan działania UE
Komisja Europejska przygotowuje obecnie plan działania na rzecz cyfryzacji energetyki, aby uwzględnić wszystkie te kwestie. Plan działania, który ma zostać opublikowany w czerwcu 2022 r., będzie jedną z kluczowych inicjatyw mających na celu szybsze wdrażanie technologii cyfrowych w systemie energetycznym, jak podkreślono w unijnej strategii integracji systemu energetycznego. Ma on na celu uwypuklenie tego, co można zrobić w zakresie działań ustawodawczych i nieustawodawczych w celu sprostania tym wyzwaniom. W szczególności chodzi o stwierdzenie, czy działania należy podejmować na szczeblu UE, na szczeblu krajowym, czy nawet na szczeblu lokalnym.
Komisja chciałaby opracować ten plan działania w oparciu o opinie obywateli. Dlatego też wszystkie te kwestie są przedmiotem konsultacji publicznych, prowadzonych we wszystkich językach urzędowych UE do 24 stycznia 2022 r. Nadesłane odpowiedzi pomogą w opracowaniu różnych działań i w transformacji w stronę modelu zrównoważonego.
Podobne strony
Informacje szczegółowe
- Data publikacji
- 16 grudnia 2021
- Autor
- Dyrekcja Generalna ds. Energii
- Miejsce
- Bruksela