Τι είναι το Μέσο Διευκόλυνσης για την Ουκρανία;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με σκοπό να βοηθήσει την Ουκρανία στις προσπάθειές της για ανάκαμψη, ανασυγκρότηση και εκσυγχρονισμό, θα δρομολογήσει νέο μηχανισμό στήριξης για τα έτη 2024 έως 2027. Το Μέσο Διευκόλυνσης για την Ουκρανία αποτελεί ειδικό μέσο με το οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παράσχει στην Ουκρανία σταθερή και προβλέψιμη χρηματοδοτική στήριξη ύψους έως και 50 δισ. ευρώ στη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Το Μέσο Διευκόλυνσης για την Ουκρανία υπογραμμίζει τη δέσμευση της ΕΕ όσον αφορά τη στήριξη της Ουκρανίας απέναντι στον συνεχιζόμενο επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας καθώς και στην πορεία της προς την προσχώρηση στην ΕΕ.
Η Ευρώπη θα στέκεται δίπλα στην Ουκρανία κάθε ημέρα που κρατάει ο πόλεμος αλλά και κάθε ημέρα μετά τον πόλεμο. Η Ευρώπη τηρεί τον λόγο της. Θα συνεχίσουμε να παρέχουμε στον γενναίο εταίρο μας και επίδοξο μέλος την τόσο αναγκαία χρηματοδότηση, εξασφαλίζοντάς του έτσι προβλεψιμότητα.
Στόχοι του Μέσου Διευκόλυνσης
Στήριξη της ανάκαμψης, της ανασυγκρότησης και του εκσυγχρονισμού της Ουκρανίας
Στήριξη των χρηματοδοτικών αναγκών της Ουκρανίας ώστε να μπορέσει η κυβέρνηση να παράσχει αδιάλειπτες δημόσιες υπηρεσίες
Κινητοποίηση επενδύσεων στον ιδιωτικό τομέα της Ουκρανίας για ταχεία οικονομική ανάκαμψη και ανασυγκρότηση
Στήριξη της Ουκρανίας για την πραγματοποίηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στην πορεία της προς την προσχώρηση στην ΕΕ
Στήριξη της ευρύτερης ουκρανικής κοινωνίας συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση των κοινωνικών συνεπειών του πολέμου
Η κυβέρνηση της Ουκρανίας θα καταρτίσει σχέδιο που θα καθορίζει το όραμά της για την ανάκαμψη, την ανασυγκρότηση και τον εκσυγχρονισμό της χώρας, καθώς και τις μεταρρυθμίσεις που προτίθεται να πραγματοποιήσει στο πλαίσιο της διαδικασίας προσχώρησης στην ΕΕ.
Εφόσον κριθεί ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζονται στο εν λόγω σχέδιο, η ΕΕ θα παράσχει χρηματοδοτική στήριξη ύψους άνω των 38 δισ. ευρώ στην Ουκρανία την περίοδο 2024-2027 μέσω συνδυασμού δανείων (έως 33 δισ. ευρώ) και επιχορηγήσεων.
Το Μέσο Διευκόλυνσης θα θεσπίσει ειδικό πλαίσιο για την κλιμάκωση των επενδύσεων για την ανάκαμψη και την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας.
Για να επιτευχθεί αυτό, το πλαίσιο θα δώσει στους επενδυτές τη δυνατότητα να επωφεληθούν από εγγυήσεις του προϋπολογισμού της ΕΕ και από ένα μείγμα επιχορηγήσεων και δανείων από δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς, γεγονός που θα καταστήσει ελκυστικότερες τις επενδύσεις στην Ουκρανία.
Το επενδυτικό πλαίσιο για την Ουκρανία διαθέτει 9,3 δισ. ευρώ σε εγγυήσεις και επιχορηγήσεις. Αναμένεται να κινητοποιήσει έως και 40 δισ. ευρώ σε δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην Ουκρανία κατά τα επόμενα έτη.
Το Μέσο Διευκόλυνσης θα εισαγάγει νέα μέτρα για να βοηθήσει την Ουκρανία να ευθυγραμμιστεί με τη νομοθεσία της ΕΕ και να υλοποιήσει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στην πορεία προσχώρησής της στην ΕΕ. Τεχνική βοήθεια θα παρασχεθεί στις αρχές σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, καθώς και σε οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.
Πώς θα χρηματοδοτηθεί η στήριξη;
Για τη χρηματοδότηση των δανείων προς την Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συγκεντρώσει έως και 33 δισ. ευρώ στη χρηματοπιστωτική αγορά έως το τέλος του 2027 με την έκδοση ομολόγων της ΕΕ στο πλαίσιο της ενοποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης.
Οι επιχορηγήσεις θα χρηματοδοτηθούν μέσω του ετήσιου προϋπολογισμού της ΕΕ από ένα νέο ειδικό μέσο που ονομάζεται αποθεματικό για την Ουκρανία. Το μέσο αυτό θα κινητοποιείται κάθε χρόνο στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας του προϋπολογισμού, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η πρόοδος που σημειώνει η Ουκρανία ως προς την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και την αξιοποίηση των επενδύσεων.
Ποιοι είναι οι όροι της στήριξης;
Για να λάβει τη στήριξη, η Ουκρανία πρέπει να υλοποιήσει το σχέδιο ανάκαμψης και μεταρρυθμίσεων και να διαφυλάξει και να προαγάγει:
- δημοκρατικούς μηχανισμούς, συμπεριλαμβανομένου ενός πολυκομματικού κοινοβουλευτικού συστήματος
- το κράτος δικαίου
- τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες
Μόλις η Επιτροπή μπορέσει να επαληθεύσει ότι πληρούνται οι όροι, οι πληρωμές προς την Ουκρανία θα πραγματοποιούνται ανά τρίμηνο σύμφωνα με προκαθορισμένο χρονοδιάγραμμα. Ενόσω διαμορφώνονται τα στοιχεία του Μέσου Διευκόλυνσης, η Επιτροπή μπορεί να παράσχει στην Ουκρανία άμεση στήριξη έως 1,5 δισ. ευρώ μηνιαίως για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ουκρανία θα πρέπει να προστατεύσουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ καταπολεμώντας την απάτη, τη διαφθορά και τις συγκρούσεις συμφερόντων. Ειδική ελεγκτική επιτροπή θα επικουρεί την Επιτροπή υποβάλλοντας τακτικά εκθέσεις σχετικά με τα κονδύλια που δαπανώνται για την επίτευξη των στόχων του Μέσου Διευκόλυνσης.
Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μπορεί να διεξάγει κάθε χρόνο συζήτηση σχετικά με την εφαρμογή του Μέσου Διευκόλυνσης, βάσει έκθεσης της Επιτροπής. Εάν χρειαστεί, εντός δύο ετών, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα καλέσει την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για επανεξέταση του Μέσου Διευκόλυνσης στο πλαίσιο του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ. Τουλάχιστον κάθε τέσσερις μήνες θα διεξάγεται επίσης τακτικός διάλογος με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για το Μέσο Διευκόλυνσης για την Ουκρανία.
Χρονολόγιο
- 13 Αυγούστου 2024
Η Επιτροπή εκταμιεύει σχεδόν 4,3 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία για την πρώτη τακτική πληρωμή στο πλαίσιο του Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία. Η συνολική στήριξη της ΕΕ που έχει ήδη εκταμιευθεί προς την Ουκρανία στο πλαίσιο του Μέσου Διευκόλυνσης ανέρχεται πλέον σε 12,2 δισ. ευρώ.
- 28 Ιουνίου 2024
Η Επιτροπή εκταμιεύει προς την Ουκρανία πρόσθετη προχρηματοδότηση ύψους 1,9 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία, με αποτέλεσμα η συνολική στήριξη της ΕΕ που έχει ήδη δοθεί στην Ουκρανία να ανέλθει σε 7,9 δισ. ευρώ.
- 11 Ιουνίου 2024
Η ΕΕ υπογράφει νέες συμβάσεις εγγύησης για τη στήριξη της ανάκαμψης και της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας. Οι συμβάσεις, οι οποίες ανακοινώθηκαν κατά τη διάσκεψη του 2024 για την ανάκαμψη της Ουκρανίας στο Βερολίνο, αποτελούνται από εγγυήσεις και επιχορηγήσεις ύψους 1,4 δισ. ευρώ και είναι οι πρώτες που υπογράφηκαν βάσει του επενδυτικού πλαισίου του Μέσου Διευκόλυνσης.
- 24 Απριλίου 2024
Η Επιτροπή εκταμιεύει τη δεύτερη δόση, ύψους 1,5 δισ. ευρώ, της έκτακτης ενδιάμεσης χρηματοδότησης προς την Ουκρανία στο πλαίσιο του Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία.
- 18 Απριλίου 2024
Η ΕΕ θεσπίζει το επενδυτικό πλαίσιο για την Ουκρανία με σκοπό την τόνωση των επενδύσεων για την ανάκαμψη και την ανασυγκρότηση της χώρας.
- 15 Απριλίου 2024
Η Επιτροπή εγκρίνει το σχέδιο για την Ουκρανία, μια ολοκληρωμένη στρατηγική μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων για την Ουκρανία για τα επόμενα 4 έτη.
- 20 Μαρτίου 2024
Η Επιτροπή εκταμιεύει την πρώτη δόση, ύψους 4,5 δισ. ευρώ, της έκτακτης ενδιάμεσης χρηματοδότησης προς την Ουκρανία στο πλαίσιο του Μέσου Διευκόλυνσης.
- 6 Φεβρουαρίου 2024
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία σχετικά με το Μέσο Διευκόλυνσης για την Ουκρανία, το οποίο είχε προταθεί από την Επιτροπή τον Ιούνιο του 2023.