Ponad 75 proc. emisji gazów cieplarnianych w UE pochodzi z wytwarzania i wykorzystania energii. Dlatego też, by zrealizować długoterminowy cel UE, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r., musimy zdekarbonizować system energetyczny.
Żeby system energetyczny UE stał się „czysty”, musimy postawić na energię pochodzącą ze źródeł odnawialnych. Większy udział energii ze źródeł odnawialnych w koszyku energetycznym przyniesie również korzyści ludziom – zapewni nowe możliwości zatrudnienia w różnych sektorach, ukierunkuje dialogi między społecznościami i ułatwi wdrożenie w sektorze energetycznym większej liczby norm opartych na równości i integracji społecznej.
Przyszłościowa branża
Celem UE w zakresie energii ze źródeł odnawialnych na 2020 r. było zapewnić, by udział tej energii w koszyku energetycznym UE wynosił przynajmniej 20 proc. W 2018 r. ustalono nowy cel na 2030 r. na poziomie 32 proc. W lipcu 2021 r. w Europejskim Zielonym Ładzie Komisja zaproponowała podniesienie poprzeczki jeszcze wyżej i zwiększenie w przypadku wszystkich państw członkowskich UE udziału odnawialnych źródeł energii do 40 proc. Propozycją tą zajmują się w tej chwili Parlament Europejski i Rada.
Obecnie większość miejsc pracy w unijnym sektorze energetycznym jest związana z konwencjonalnymi źródłami energii, takimi jak ropa, gaz, węgiel i energia jądrowa. Czyste technologie energetyczne stają się jednak coraz bardziej dynamicznym obszarem inwestycji i zatrudnienia, co prowadzi do powstawania nowych miejsc pracy również w powiązanych sektorach, takich jak budownictwo i produkcja.
W przypadku niektórych sektorów i regionów w UE przejście na nowe odnawialne źródła energii oraz ewentualny transfer umiejętności będą wymagały czasu. Dotyczy to na przykład regionów górniczych UE. Komisja Europejska realizuje konkretne inicjatywy, by wspierać regiony górnicze – zarówno w UE, jak i na Bałkanach Zachodnich czy w Ukrainie – w przeprowadzaniu sprawiedliwej transformacji na ich drodze do pełnej dekarbonizacji.
Z racji tego, że w dłuższej perspektywie UE dąży do osiągnięcia neutralności klimatycznej i że niedawno zobowiązała się do uniezależnienia się od paliw z importu, unijny sektor energii ze źródeł odnawialnych na pewno będzie się rozwijał, a wzrost ten będzie znacznie szybszy niż pierwotnie planowano. Już w 2020 r. obroty przemysłu związanego z energią ze źródeł odnawialnych w państwach UE-27 wyniosły około 163 mld euro, co oznacza wzrost brutto o około 13,7 mld euro (+9,2 proc.) w porównaniu z 2019 r.
Wśród odnawialnych źródeł energii fotowoltaika, energia wiatrowa i bioenergia stały się już dojrzałymi gałęziami przemysłu i zapewniają wiele miejsc pracy zarówno w UE, jak i w skali światowej. W 2020 r. w sektorze energii ze źródeł odnawialnych w całej UE zatrudnionych było bezpośrednio lub pośrednio około 1,3 mln osób, przy czym 24 proc. (318 000) miejsc pracy w tym sektorze związanych było z pompami ciepła, 22 proc. (238 000) miejsc pracy związanych było z biopaliwami, a 21 proc. (280 400) miejsc pracy związanych było z energią wiatrową. Oznacza to wzrost brutto liczby miejsc pracy w porównaniu z poprzednim rokiem o 65 tys. (5,2 proc.). Najwięcej miejsc pracy w tym sektorze jest w Niemczech (242 100, 18 proc. wszystkich miejsc pracy w UE związanych ze źródłami odnawialnymi), a za nimi plasują się Francja (164 400, 13 proc.), Hiszpania (140 500, 11 proc.) oraz Włochy (99 900, 8 proc.).
Praca w zawodach związanych z energią odnawialną
W nadchodzących latach dużo więcej osób podejmie pracę w sektorach związanych z technologiami energii odnawialnej. Jak będzie jednak wyglądała ta praca? Aby podkreślić znaczenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych i płynących z niej korzyści gospodarczych, społecznych i przemysłowych, Dyrekcja Generalna ds. Energii Komisji Europejskiej rozpoczęła publikację serii nagrań wideo, na których różne osoby zatrudnione w instalacjach energii odnawialnej w UE dzielą się swoimi doświadczeniami z tej pracy.
Pierwsze nagranie z serii „Ludzie z energią” opublikowano w maju 2022 r. – jest to wywiad z Mairéad Hogan, która pracuje jako bioinżynier w elektrowni wiatrowej w Irlandii.
Podkreślając wkład zatrudnionych w tym sektorze kobiet, seria ta pokazuje również, jak ważne dla powodzenia transformacji energetycznej jest, by była ona oparta na równości i integracji społecznej. W 2019 r. mężczyźni stanowili 80 proc. całkowitej siły roboczej w unijnym sektorze energetycznym. Aby zmniejszyć lukę w zatrudnieniu między kobietami a mężczyznami i przyczynić się do dywersyfikacji siły roboczej w tym sektorze, w październiku 2021 r. Komisja ustanowiła platformę na rzecz równości w sektorze energetycznym, w której uczestniczą zainteresowane strony z sektora energii zaangażowane na rzecz propagowania równości i integracji społecznej.
Do końca czerwca opublikowane zostanie drugie nagranie z tej serii, w którym o swoich doświadczeniach opowie elektryk zatrudniony na farmie słonecznej w Polsce. Bohaterami kolejnych nagrań będą m.in. burmistrz jednego z miast w Szwecji, technik z elektrowni wodnej w Austrii, włoski rolnik, który produkuje biogaz, oraz pracownik platformy morskiej w regionie Wysp Kanaryjskich. Wszystkie te osoby dzielą się z nami swoim entuzjazmem, ambicjami i nadziejami związanymi z różnymi instalacjami energii odnawialnej w Europie, które przyczyniają się do czystszego i bezpieczniejszego systemu energetycznego z korzyścią dla wszystkich mieszkańców UE.
Prosumenci energii ze źródeł odnawialnych
O społecznościach energetycznych po raz pierwszy była mowa w pakiecie „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”, przyjętym w 2019 r. i mającym na celu zorganizowanie wspólnych działań w dziedzinie energii, które umożliwią Europejczykom aktywny udział w przejściu na czystą energię. Podkreślono w nim rolę tych społeczności w promowaniu projektów w zakresie energii ze źródeł odnawialnych wśród lokalnych społeczności oraz w angażowaniu ludzi w korzystanie z energii ze źródeł odnawialnych i w jej wytwarzanie, dzięki czemu mogą się stawać prosumentami energii.
Do 2050 r. połowa mieszkańców UE mogłaby wytwarzać nawet połowę energii ze źródeł odnawialnych w UE. Oprócz tego, że społeczności energetyczne wytwarzają energię, mogą także przynosić bezpośrednie lokalne korzyści poprzez zwiększanie efektywności energetycznej, obniżanie rachunków za energię elektryczną (które obecnie są bardzo wysokie) i tworzenie lokalnych miejsc pracy. Jednocześnie pomagają one zainteresować inwestorów prywatnych lokalnymi projektami w zakresie czystej energii.
W kwietniu 2022 r. Komisja zainaugurowała inicjatywę „Repozytorium społeczności energetycznych”, a w czerwcu 2022 r. rozpocznie się realizacja ściśle powiązanej z nią inicjatywy „Centrum doradztwa ds. społeczności energetycznych na obszarach wiejskich”. Te projekty, mające na celu wspieranie społeczności energetycznych, przyczynią się do rozpowszechnienia najlepszych praktyk i zapewnią pomoc techniczną w opracowywaniu konkretnych inicjatyw społeczności energetycznych w całej UE.
Powiązane strony
Informacje szczegółowe
- Data publikacji
- 16 maja 2022
- Autor
- Dyrekcja Generalna ds. Energii
- Miejsce
- Bruksela