Ετήσιες εκθέσεις σχετικά με την εφαρμογή του Χάρτη

Στόχος των εκθέσεων

Από το 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει ετήσια έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στην ΕΕ.

Η ετήσια έκθεση παρακολουθεί την πρόοδο στους τομείς στους οποίους η ΕΕ έχει αρμοδιότητα για την ανάληψη δράσης και επισημαίνει τον τρόπο με τον οποίο έχει ληφθεί υπόψη ο Χάρτης σε πραγματικές περιπτώσεις, ιδίως όταν προτείνεται νέα ενωσιακή νομοθεσία.

Από το 2021, σε συνέχεια της στρατηγικής για την ενίσχυση της εφαρμογής του Χάρτη στην ΕΕ, η έκθεση για τον Χάρτη εστιάζει κάθε χρόνο σε διαφορετικό θεματικό τομέα στρατηγικής σημασίας που διέπεται από το δίκαιο της ΕΕ.

Η ετήσια έκθεση παρέχει την ευκαιρία για ετήσια ανταλλαγή απόψεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ.

Έκθεση 2021

Η έκθεση 2021 σχετικά με την εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στην ΕΕ ακολουθεί τη νέα θεματική προσέγγιση που ανακοινώθηκε πέρυσι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη στρατηγική για την ενίσχυση της εφαρμογής του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στην ΕΕ. Η έκθεση του 2021 επικεντρώνεται στις βέλτιστες πρακτικές των κρατών μελών και στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όσον αφορά την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην ψηφιακή εποχή.

Πέντε βασικοί τομείς πολιτικής της έκθεσης

Αντιμετώπιση των προκλήσεων του διαδικτυακού ελέγχου

Η διάδοση παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο αποτελεί πρόκληση για τον δημοκρατικό λόγο και για ορισμένα θεμελιώδη δικαιώματα. Τον Δεκέμβριο του 2020, η Επιτροπή πρότεινε ρυθμιστικά μέτρα για την αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου, προστατεύοντας παράλληλα τα θεμελιώδη δικαιώματα μέσω του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Επιπλέον, προωθεί εθελοντικά μέτρα μέσω του κώδικα δεοντολογίας για την καταπολέμηση της παράνομης ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο. Στις 9 Δεκεμβρίου, η Επιτροπή πρότεινε επίσης πρωτοβουλία για την επέκταση του καταλόγου των ποινικών αδικημάτων της ΕΕ ώστε να περιλαμβάνει τη ρητορική μίσους και τα εγκλήματα μίσους.

Διαφύλαξη των θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης

Η αυξανόμενη χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να αποφέρει μεγάλα οφέλη, αλλά ορισμένες εφαρμογές είναι πολύπλοκες και αδιαφανείς, γεγονός που μπορεί να αποτελέσει πρόκληση για τη συμμόρφωση με τα θεμελιώδη δικαιώματα ή την επιβολή τους. Πολλά κράτη μέλη έχουν αναπτύξει εθνικές στρατηγικές για την τεχνητή νοημοσύνη προκειμένου να διασφαλίσουν τη διαφάνεια, την ιχνηλασιμότητα και την ευρωστία και να αναζητήσουν αποτελεσματικούς τρόπους συμμόρφωσης με τα θεμελιώδη δικαιώματα. Τον Απρίλιο του 2021, η Επιτροπή πρότεινε νομοθετική πράξη για να διασφαλίσει ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που ενέχουν υψηλό κίνδυνο για τα θεμελιώδη δικαιώματα υποβάλλονται σε κατάλληλες δοκιμές και τεκμηριώνονται.

Αντιμετώπιση του ψηφιακού χάσματος

Η πανδημία COVID-19 κατέστησε δυσκολότερη την πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες που προσφέρονται διαδικτυακά για όσους δεν διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις ή εξοπλισμό. Η έκθεση δείχνει τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη και η ΕΕ εργάζονται σε διαφορετικές προσεγγίσεις προκειμένου να διασφαλιστεί ότι κανείς δεν θα μείνει στο περιθώριο. Η αλληλεγγύη παραμένει βασική αρχή για την αντιμετώπιση του ψηφιακού χάσματος.

Προστασία των ατόμων που εργάζονται σε πλατφόρμες

Η εργασία σε πλατφόρμες έχει δημιουργήσει νέες οικονομικές ευκαιρίες για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές. Ωστόσο, θέτει επίσης υπό αμφισβήτηση τα υφιστάμενα δικαιώματα και υποχρεώσεις που σχετίζονται με το εργατικό δίκαιο και την κοινωνική προστασία. Στις 8 Δεκεμβρίου, η Επιτροπή ενέκρινε νομοθετική πρωτοβουλία για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των ατόμων που εργάζονται μέσω ψηφιακών πλατφορμών εργασίας, στηρίζοντας παράλληλα τη βιώσιμη ανάπτυξη των ψηφιακών πλατφορμών εργασίας στην Ένωση.

Εποπτεία της ψηφιακής επιτήρησης

Η επιτήρηση μπορεί να είναι νόμιμη, για παράδειγμα για τη διαφύλαξη της ασφάλειας και την καταπολέμηση του εγκλήματος, αλλά δεν δικαιολογούνται όλες οι πρακτικές. Στο πλαίσιο αυτό, η προστασία των δεδομένων και η ιδιωτικότητα δεν αποτελούν μόνο βασικά θεμελιώδη δικαιώματα, αλλά και δικαιώματα που μπορούν να ενισχύσουν την προστασία άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων, τα οποία ενδέχεται να επηρεαστούν από την επιτήρηση.

Ετήσια έκθεση 2021 σχετικά με την εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων

Προηγούμενες εκθέσεις

Το 2020, δεν δημοσιεύτηκε έκθεση για τον Χάρτη για το έτος 2019, καθώς η Επιτροπή ενέκρινε τη στρατηγική της για την ενίσχυση της εφαρμογής του Χάρτη στην ΕΕ.

2022 report

The 2022 report on the application of the Charter of fundamental rights in the EU follows the thematic approach announced by the European Commission in the strategy to strengthen the application of the Charter of Fundamental Rights in the EU. The 2022 report focuses on civic space and its role in protecting and promoting the fundamental rights under the Charter.

Four areas of the report

CSOs and rights defenders are crucial for the protection of fundamental rights

Civil society organisations (CSOs) and rights defenders (National Human Rights Institutions, Equality bodies, Ombuds-institutions) play an essential role protecting and promoting the rights under the Charter. They carry out tasks both at national and EU level to raise awareness, monitor the respect of fundamental rights on the ground, support rights-holders and victims of fundamental rights violations in defending and enforcing their rights and ensure the respect of fundamental rights in decision-making processes.

Protecting CSOs and rights defenders

Given their crucial role in upholding EU values, it is important for Member States and EU institutions to protect CSOs and rights defenders. Whilst several Member States have taken positive measures to maintain the openness of the civic space, it has narrowed in recent years in certain Member States.

The EU has developed different tools to support and sustain an enabling environment for CSOs and rights defenders, such as the Rule of Law reports, which reports on the situation of the civic space in all Member States, and the proposals for an anti-SLAPP Directive and Recommendation that will also contribute to create a safe environment for them.

Supporting CSOs and rights defenders

To ensure that CSOs and rights defenders can do their work effectively, Member States and the EU must provide adequate support, in particular funding. The report recognises that several Member States have increased financial support for CSOs in general and to compensate the impact of the COVID-19 pandemic, and presents the main features of the Citizens, Equality, Rights and Values (CERV) programme.

Empowering CSOs and rights defenders

Given their crucial role in channelling the voice of the under represented, and in empowering individuals to participate in the shaping of laws and policies on matters of public interest, CSOs and rights defenders need to be closely involved in the decision-making process. The report shows several ways of engaging with them via consultations and dialogues as well as their key role helping national authorities when conceiving and implementing the national programmes to ensure that the EU-funded programmes are in compliance with the relevant provisions of the Charter.

Based on the findings of this report, the Commission will launch a targeted debate with stakeholders through a series of thematic seminars on safeguarding the civic space. The outcome of this debate will be presented and discussed in a high-level roundtable meeting in 2023.

2022 annual report on the application of the Charter of fundamental rights

Targeted consultations

The report relies on an assessment of four targeted consultations carried out by the Commission and analysed and summarised by the EU Agency for Fundamental Rights (FRA). Input was provided by Member States, umbrella organisations of European CSOs working in the area of fundamental rights, international organisations, and the European Network of National Human Rights Institutions (ENNHRI) and the European Network of Equality Bodies (Equinet) and their members. It is also based on the results of an online consultation of CSOs run through the Fundamental Rights Agency Civil Society Platform.

Previous reports

In 2020 there was no Charter report on year 2019 as the Commission adopted its strategy to strengthen the application of the Charter in the EU.