Nowa normalność

Wielka Brytania wystąpiła z Unii Europejskiej 31 stycznia 2020 r. po 47 latach członkostwa.

Wielka Brytania utraciła wszystkie prawa i korzyści przysługujące państwom członkowskim UE i nie należy już do jednolitego rynku ani do unii celnej UE. Nie jest również objęta umowami międzynarodowymi UE.

Relacje między UE a Wielką Brytanią zostały uregulowane w czterech traktatach:

• Umowa o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE obowiązuje od 1 lutego 2020 r. i zapewnia uporządkowany przebieg wystąpienia tego kraju z UE, chroni prawa obywateli UE i Wielkiej Brytanii, interesy finansowe UE oraz zapewnia pokój i stabilność na wyspie Irlandii.

• Umowa o handlu i współpracy między UE a Wielką Brytanią zaczęła być tymczasowo stosowana od 1 stycznia 2021 r. i dotyczy szeregu obszarów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania UE i Wielkiej Brytanii. Obejmuje ona umowę o wolnym handlu, ambitną współpracę w kwestiach gospodarczych, społecznych, środowiskowych i związanych z rybołówstwem oraz ścisłe partnerstwo na rzecz bezpieczeństwa obywateli. Umowa obejmuje rygorystyczne postanowienia administracyjne – wiążące egzekwowanie postanowień, skuteczne mechanizmy rozstrzygania sporów i środki ochronne w przypadku niedopełnienia zobowiązań.

• Umowa o bezpieczeństwie informacji między UE a Wielką Brytanią, powiązana ze strukturą instytucjonalną umowy o handlu i współpracy oraz tymczasowo stosowana od 1 stycznia 2021 r., umożliwi UE i Wielkiej Brytanii wymianę informacji niejawnych z zastosowaniem silnych gwarancji w zakresie przetwarzania wymienianych informacji i ich ochrony.

• Umowa między UE a Wielką Brytanią o współpracy w zakresie bezpiecznego i pokojowego wykorzystania energii jądrowej, stosowana również tymczasowo od 1 stycznia 2021 r., przewiduje szeroko zakrojoną współpracę w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i pokojowego wykorzystania energii jądrowej. W umowie zagwarantowano, że obie strony wywiążą się z międzynarodowych zobowiązań w zakresie nierozprzestrzeniania broni jądrowej i nie obniżą obecnego poziomu norm bezpieczeństwa jądrowego.

W związku z podpisaniem umów strony złożyły również szereg deklaracji.

Pomimo obowiązywania tych traktatów wystąpienie Wielkiej Brytanii z UE wiąże się z dużymi zmianami dla obywateli, przedsiębiorstw, administracji publicznej i innych zainteresowanych podmiotów – zarówno w UE, jak i w Wielkiej Brytanii. Komisja przygotowała obszerne wytyczne, które mają pomóc wszystkim zainteresowanym w przygotowaniu się do zmian i uniknięciu zakłóceń. Komisja zajęła się również dostosowaniem ram prawnych UE do nowej sytuacji.