Η 27η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP27) πραγματοποιήθηκε από τις 6 έως τις 20 Νοεμβρίου 2022 στο Σαρμ ελ-Σέιχ.
Τα μέρη που συμμετείχαν στη διάσκεψη COP27, υπό την προεδρία της Αιγύπτου, επιδίωξαν να επιταχύνουν τις δράσεις για την επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού και της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή.
Στη διάσκεψη COP27 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέδειξε φιλοδοξία και ευελιξία ώστε να παραμείνει εφικτός ο στόχος του περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 °C. Η ευρωπαϊκή στάση που χαρακτηρίστηκε από σθένος και ενότητα συνέβαλε στην εξασφάλιση μιας συμφωνίας έπειτα από εργώδεις προσπάθειες για να διατηρηθούν ζωντανοί οι στόχοι της συμφωνίας του Παρισιού. Οι προσπάθειες εξεύρεσης διαύλων επικοινωνίας που κατέβαλε η ΕΕ συνέβαλαν επίσης στη θέσπιση ισορροπημένων νέων ρυθμίσεων χρηματοδότησης, με διευρυμένη βάση χορηγών, ώστε να μπορέσουν οι ευάλωτες κοινότητες να αντιμετωπίσουν τις απώλειες και τις ζημίες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή.
Η διάσκεψη COP27 διατήρησε ζωντανό τον στόχο του 1,5 °C. Δυστυχώς, δεν πέτυχε τη δέσμευση των χωρών που είναι υπεύθυνες για τις περισσότερες εκπομπές να καταργήσουν σταδιακά τα ορυκτά καύσιμα, ούτε νέες δεσμεύσεις για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, η ΕΕ θα συνεχίσει την πορεία της, ιδίως μέσω της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του REPowerEU, διότι είναι σημαντικό να παραμείνουν εφικτοί οι στόχοι της συμφωνίας του Παρισιού.
- Τα μέρη συμφώνησαν ότι ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 °C απαιτεί ταχείες, βαθιές και διαρκείς μειώσεις των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, κατά 43 % σε σχέση με τα επίπεδα του 2019 έως το 2030.
- Επανέλαβαν την έκκληση του συμφώνου της Γλασκόβης για το κλίμα να επικαιροποιηθούν οι εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (ΕΚΣ), αν απαιτείται, ώστε να ευθυγραμμιστούν με τον στόχο της συμφωνίας του Παρισιού για τη θερμοκρασία, έως το τέλος του 2023.
- Στο σύμφωνο της Γλασκόβης για το κλίμα θα βασιστεί ένα νέο πρόγραμμα εργασίας για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, το οποίο θα ενθαρρύνει τα μέρη για να ευθυγραμμίσουν τους στόχους και τις δράσεις τους με στόχο το ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα.
- Τα μέρη αποφάσισαν να θεσπίσουν νέες ρυθμίσεις χρηματοδότησης για την παροχή βοήθειας σε αναπτυσσόμενες χώρες που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται ένα νέο ταμείο με έμφαση στην αντιμετώπιση των απωλειών και των ζημιών.
Πρωτοβουλίες της ΕΕ στη διάσκεψη COP27
Στρατηγικές εταιρικές σχέσεις
Κατά τη διάρκεια της διάσκεψης COP27, η Επιτροπή επιβεβαίωσε πολλές διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες. Υπέγραψε συμφωνίες στρατηγικής εταιρικής σχέσης με
- το Καζακστάν σχετικά με τις πρώτες ύλες, τις μπαταρίες και το ανανεώσιμο υδρογόνο
- τη Ναμίμπια σχετικά με τις βιώσιμες πρώτες ύλες και το ανανεώσιμο υδρογόνο
- την Αίγυπτο σχετικά με το ανανεώσιμο υδρογόνο
Εταιρικές σχέσεις για τα δάση
Η πρόεδρος της Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δρομολόγησε εταιρικές σχέσεις για τα δάση με τη Γουιάνα, τη Μογγολία, το Κονγκό, την Ουγκάντα και τη Ζάμπια. Μέσω αυτών των εταιρικών σχέσεων, η ΕΕ θα στηρίξει τους εταίρους της στη βιώσιμη διαχείριση και διατήρηση των δασών, ενός από τους πλουσιότερους φυσικούς πόρους παγκοσμίως, για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, καθώς και για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Περισσότερες πληροφορίες
Η σημασία της φύσης για τις αλληλοσυνδεόμενες κρίσεις του κλίματος και της βιοποικιλότητας τέθηκε επίσης στο επίκεντρο της διάσκεψης COP15 για τη βιοποικιλότητα, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μόντρεαλ του Καναδά τον Δεκέμβριο.
Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο
Το 2021 οι Ηνωμένες Πολιτείες, η ΕΕ και οι εταίροι της δρομολόγησαν επίσημα την Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο, μια πρωτοβουλία για τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών μεθανίου με σκοπό να παραμείνει εφικτός ο στόχος του περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 °C. Στη διάσκεψη COP27 η Επιτροπή εξέφρασε την ικανοποίησή της για την αυξανόμενη στήριξη της πρωτοβουλίας αυτής, την οποία σήμερα υποστηρίζουν περισσότερες από 150 χώρες. Περισσότερες πληροφορίες
Αφρική: Στήριξη για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και για την ανθεκτικότητα
Η ΕΕ και η Αφρικανική Ένωση ανακοίνωσαν μια νέα πρωτοβουλία της «Ομάδας Ευρώπη» για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και για την ανθεκτικότητα στην Αφρική στο πλαίσιο της δέσμης επενδυτικών μέτρων ΕΕ-Αφρικής της Global Gateway. Αυτή η πρωτοβουλία της «Ομάδας Ευρώπη» θα συγκεντρώσει υφιστάμενα και νέα προγράμματα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ και θα αξιοποιήσει τον αντίκτυπό της μέσω της βελτίωσης του συντονισμού και της ενίσχυσης του πολιτικού διαλόγου για την προσαρμογή μεταξύ της ΕΕ και της ΑΕ.
Εταιρική σχέση για τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση
Το 2021 οι κυβερνήσεις της Νότιας Αφρικής, της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ, σε συνεργασία με την ΕΕ, ανακοίνωσαν μια νέα φιλόδοξη, μακροπρόθεσμη εταιρική σχέση για τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, έτσι ώστε να στηρίξουν τις προσπάθειες απαλλαγής της Νότιας Αφρικής από τις ανθρακούχες εκπομπές. Η εταιρική σχέση έχει σκοπό να επιταχύνει τη μείωση των ανθρακούχων εκπομπών που παράγει η οικονομία της Νότιας Αφρικής, με έμφαση στο σύστημα παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Κατά τη διάρκεια της διάσκεψης COP27, η ΕΕ χαιρέτισε και ενέκρινε επίσης το επενδυτικό σχέδιο της Νότιας Αφρικής για τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, ενώ υπέγραψε νέα εταιρική σχέση για τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση με την Ινδονησία στο πλαίσιο της G20 στο Μπαλί.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της διάσκεψης, η Επιτροπή διοργάνωσε περισσότερες από 125 παράλληλες εκδηλώσεις, τόσο στο περίπτερο της ΕΕ στο Σαρμ ελ-Σέιχ όσο και διαδικτυακά, σχετικά με ζητήματα όπως η προστασία της βιοποικιλότητας και η αποκατάσταση της φύσης, η ενεργειακή ασφάλεια και η πράσινη μετάβαση, η βιώσιμη χρηματοδότηση, η ασφάλεια του επισιτισμού και της ύδρευσης, καθώς και η έρευνα και η καινοτομία. Μεταξύ των εκδηλώσεων αυτών ήταν και ένας διάλογος του εκτελεστικού αντιπροέδρου κ. Τίμερμανς με εκπροσώπους της νεολαίας από όλο τον κόσμο.
Συνεισφορά της «Ομάδας Ευρώπη» στην παγκόσμια χρηματοδότηση για το κλίμα
Για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, οι εκπομπές πρέπει να μειωθούν παντού στον κόσμο. Πολλές χώρες αντιμετωπίζουν ήδη τον αντίκτυπο αυτής της κρίσης. Η ΕΕ συγκέντρωσε κεφάλαια κατά την περίοδο 2013-2020, τα οποία στηρίζουν τις αναπτυσσόμενες χώρες στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν, με:
- τη χρηματοδότηση μέτρων δράσης για το κλίμα σε παγκόσμιο επίπεδο, με έμφαση στις φτωχότερες και πλέον ευάλωτες χώρες και κοινότητες
- τη χρήση επιχορηγήσεων για τη μόχλευση ιδιωτικών επενδύσεων και χρηματοδότησης από διεθνείς αναπτυξιακές τράπεζες
Από κοινού, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της είναι ο μεγαλύτερος χορηγός δημόσιας χρηματοδότησης για το κλίμα στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, δεσμεύοντας 23,4 δισ. ευρώ το 2020, εκ των οποίων σχεδόν το ήμισυ με τη μορφή επιχορηγήσεων. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει σημαντικό μερίδιο του παγκόσμιου στόχου των 100 δισ. δολαρίων ΗΠΑ, σύμφωνα με τη δέσμευση των ανεπτυγμένων χωρών στη διάσκεψη κορυφής της Κοπεγχάγης για το κλίμα το 2009.