Kim są tzw. strażnicy dostępu?
W akcie o rynkach cyfrowych ustanowiono ściśle zdefiniowane obiektywne kryteria kwalifikowania dużej platformy internetowej jako „strażnika dostępu” (kontrolującego dostęp do informacji i usług). Dzięki temu akt ten pozostaje dobrze ukierunkowany na problem dużych, systemowych platform internetowych.
Platforma jest strażnikiem dostępu, jeżeli:
- ma silną pozycję gospodarczą, istotny wpływ na rynek wewnętrzny i działa w wielu krajach UE
- ma silną pozycję pośrednika, co oznacza, że łączy dużą liczbę użytkowników z dużą liczbą przedsiębiorstw
- ma (lub wkrótce będzie miała) ugruntowaną i trwałą pozycję na rynku, co oznacza, że osiąga stabilne wyniki na przestrzeni czasu i równocześnie spełniała dwa powyższe kryteria w każdym z ostatnich trzech lat obrotowych.
Jakie korzyści przynosi akt o rynkach cyfrowych?
- Użytkownicy biznesowi, którzy są zależni od strażników dostępu, jeśli chodzi o świadczenie swoich usług na jednolitym rynku, będą mieli uczciwsze otoczenie biznesowe.
- Innowatorzy i start-upy technologiczne będą mieli nowe możliwości konkurowania i innowacji w środowisku platform internetowych i nie będą musieli przestrzegać niesprawiedliwych warunków ograniczających ich rozwój.
- Konsumenci będą mieli większy wybór lepszych usług, więcej możliwości zmiany dostawcy, jeśli się na to zdecydują, bezpośredni dostęp do usług i sprawiedliwsze ceny.
- Strażnicy dostępu zachowają wszelkie możliwości wprowadzania innowacji i oferowania nowych usług. Jednak nie będą już odnosić nienależnych korzyści, gdyż nie będą mogli stosować nieuczciwych praktyk wobec użytkowników biznesowych i klientów, którzy są od nich zależni.
Co to oznacza dla strażników dostępu?
Nowe przepisy ustanowią obowiązki dla strażników dostępu, nakazy i zakazy, których będą musieli przestrzegać w codziennej działalności.
Przykłady nakazów – Platformy strażników dostępu muszą w przyszłości:
umożliwiać podmiotom trzecim współdziałanie z własnymi usługami strażnika dostępu w określonych szczególnych sytuacjach
umożliwić swoim użytkownikom biznesowym dostęp do danych, które generują podczas korzystania z platformy strażnika dostępu
udostępnić przedsiębiorstwom reklamującym się na danej platformie odpowiednie narzędzia oraz informacje niezbędne reklamodawcom i zleceniodawcom do niezależnej weryfikacji swoich reklam publikowanych za pośrednictwem danego strażnika dostępu
umożliwić swoim użytkownikom biznesowym promowanie ich oferty i zawieranie umów z klientami poza platformą strażnika dostępu
traktować usług i produktów oferowanych przez samego strażnika dostępu bardziej korzystnie w rankingu niż podobne usługi lub produkty oferowane przez osoby trzecie na platformie strażnika dostępu
uniemożliwiać konsumentom nawiązywanie kontaktu z przedsiębiorstwami spoza ich platform
uniemożliwiać użytkownikom, którzy się na to zdecydują, odinstalowania jakiegokolwiek preinstalowanego oprogramowania lub aplikacji
śledzić aktywności użytkowników końcowych poza podstawową usługą platformową strażnika dostępu na potrzeby reklamy ukierunkowanej, bez wyraźnej zgody użytkownika.
W jaki sposób Komisja zadba o to, by akt o rynkach cyfrowych był dostosowany do szybko rozwijającego się sektora cyfrowego?
By nowe przepisy dotyczące strażników dostępu nadążały za szybkim tempem rozwoju rynków cyfrowych, Komisja będzie prowadzić badania rynku. Tym samym Komisja będzie mogła:
- kwalifikować przedsiębiorstwa jako strażników dostępu
- w razie potrzeby dynamicznie aktualizować obowiązki strażników dostępu
- opracowywać odpowiednie środki zaradcze w celu zwalczania systematycznych naruszeń przepisów aktu o rynkach cyfrowych.
Jakie będą konsekwencje nieprzestrzegania przepisów?
- Grzywny
w wysokości do 10 proc. całkowitego światowego rocznego obrotu przedsiębiorstwa, a nawet do 20 proc. w przypadku powtarzających się naruszeń przepisów
- Okresowe kary pieniężne
w wysokości do 5 proc. średniego dziennego obrotu
- Środki zaradcze
W przypadku systematycznych naruszeń przepisów aktu o rynkach cyfrowych przez strażników dostępu, po przeprowadzeniu badania rynku mogą zostać zastosowane dodatkowe środki zaradcze. Będą one musiały być proporcjonalne do popełnionego naruszenia. W razie konieczności i w ostateczności można zastosować środki zaradcze o charakterze niefinansowym. Mogą to być środki zaradcze o charakterze behawioralnym lub strukturalnym, np. zbycie (części) przedsiębiorstwa.
Nowe przepisy w skrócie
Co się zmieni dla użytkowników
Co się zmieni dla przedsiębiorstw
Co się zmieni dla platform internetowych
Jakie będą kolejne działania?
Akt o rynkach cyfrowych stosowany jest od początku maja 2023 r. W ciągu dwóch miesięcy przedsiębiorstwa świadczące podstawowe usługi platformowe muszą zawiadomić o tym Komisję i przekazać wszystkie istotne informacje. Następnie Komisja będzie miała 45 dni roboczych na przyjęcie decyzji o wyznaczeniu strażnika dostępu. Od momentu podjęcia decyzji przez Komisję wyznaczeni strażnicy dostępu będą mieli sześć miesięcy na zapewnienie zgodności z obowiązkami przewidzianymi w akcie o rynkach cyfrowych.
Wyszukaj najnowsze sprawy, przejęcia i aktualne informacje o obowiązkach
Jasne obowiązki platform w całej UE
Jak dotąd sposób, w jaki prowadziły działalność platformy internetowe pełniące rolę strażników dostępu, był w dużej mierze nieuregulowany lub oparty na zbiorach przepisów, spośród których wiele wywodzi się sprzed ery gospodarki cyfrowej. Dotyczy to całej UE.
Problemów związanych z praktykami tego rodzaju platform nie rozwiązały skutecznie ani przepisy obowiązujące w państwach członkowskich, ani na szczeblu UE.
Pewność prawa dla platform
Krajowe inicjatywy ustawodawcze w państwach członkowskich UE mogły częściowo rozwiązać dostrzeżone problemy, ale prowadziły również do większego rozdrobnienia przepisów w UE. Może to skutkować wzrostem kosztów przestrzegania przepisów, jakie spoczywają na platformach prowadzących działalność transgraniczną.
Co zmienia nowy akt o rynkach cyfrowych:
- Platformy pełniące rolę strażników dostępu będą zaznajomione z obowiązkami, których muszą przestrzegać.
- Inne platformy nie będą podlegać tym przepisom, ale będą mogły w kontaktach biznesowych ze strażnikami dostępu korzystać z bardziej sprawiedliwych praktyk.
- Spadną koszty przestrzegania przepisów ponoszone przez strażników dostępu i korzystających z ich platform użytkowników biznesowych.