REFIT – informacje ogólne
Program REFIT (ang. Regulatory Fitness and Performance Program) to część programu Komisji dotyczącego lepszego stanowienia prawa. W ramach tego programu Komisja dba o to, aby przepisy UE przynosiły zamierzone korzyści osobom indywidualnym i przedsiębiorstwom, przy jednoczesnym uproszczeniu, w miarę możliwości, obowiązujących regulacji unijnych i ograniczeniu biurokracji. Celem programu jest uproszczenie i większe ukierunkowanie przepisów UE oraz ułatwienie ich przestrzegania.
Zwłaszcza małe i średnie przedsiębiorstwa – stanowiące 99 proc. wszystkich przedsiębiorstw w UE – odnoszą korzyści z programu REFIT, ponieważ szczególnie one mogą odczuwać złożoność przepisów i związane z nimi obciążenia.
Komisja regularnie monitoruje postępy czynione w ramach REFIT za pomocą tablicy wyników REFIT, która uwzględnia realizację inicjatyw REFIT w całym cyklu ich życia. Coroczne badanie obciążeń przedstawia w ujęciu rocznym przegląd działań UE na rzecz uproszczenia i zmniejszenia obciążeń, w tym najważniejsze inicjatywy w ramach programu REFIT.
Lepsze uregulowania prawne: dlaczego i jak
Działania UE na rzecz uproszczenia prawodawstwa – coroczne badanie obciążeń 2018
Jak funkcjonuje REFIT?
Wszystkie propozycje Komisji dotyczące zmiany obowiązujących przepisów UE powinny mieć na celu uproszczenie i ograniczenie zbędnych kosztów regulacyjnych, przy jednoczesnym osiągnięciu podstawowych celów polityki. Nowe podejście oparte na zasadzie „jedno więcej – jedno mniej” wzmocni program REFIT, rozszerzając jego zakres, który będzie obejmował nie tylko obciążenia wynikające z poszczególnych dotychczasowych aktów prawnych, lecz również obciążenia związane z nowymi przepisami, a także zarządzanie obciążeniami kumulującymi się w poszczególnych obszarach.
W praktyce:
- Oceny skutków obejmują analizę dostępnych wariantów realizacji celów polityki w sposób najbardziej efektywny, uwzględniając tym samym wymiar REFIT.
- Wszystkie oceny i kontrole sprawności służą zbadaniu możliwości uproszczenia obowiązujących przepisów UE i wyeliminowania zbędnych kosztów regulacyjnych.
- Potencjał w zakresie uproszczenia przepisów i zmniejszenia obciążeń określa się, w miarę możliwości, w ujęciu ilościowym.
- Komisja przedstawia wymiar REFIT w uzasadnieniach swoich wniosków.
- Program prac Komisji uwzględnia propozycje zmian oraz inicjatywy mające na celu ocenę istniejącego prawodawstwa UE w załączniku dotyczącym REFIT.
- Coroczne badanie obciążeń zawiera przegląd działań podjętych w ramach programu REFIT w danym roku.
Uproszczenie przepisów UE i zmniejszenie wynikających z nich obciążeń to wspólne zadanie, które można wypełnić jedynie w ścisłej współpracy Komisji z innymi instytucjami UE, państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami.
Jak można mieć swój udział w tym procesie?
Program REFIT jako integralna część procesu lepszego stanowienia prawa opiera się na wkładzie obywateli i zainteresowanych stron.
Platforma ds. dostosowania się do wymogów przyszłości
Platforma ds. dostosowania się do wymogów przyszłości tworzona jest w celu gromadzenia dowodów i umożliwienia organom krajowym, obywatelom i zainteresowanym stronom wnoszenia ukierunkowanego wkładu na rzecz poprawy skuteczności przepisów UE.
Po rozpoczęciu swojej działalności platforma ta będzie zbierać opinie obywateli i zainteresowanych stron poprzez nowy portal „Wyraź swoją opinię” dotyczący uproszczenia. Będzie tam można przedstawiać sugestie dotyczące uproszczenia, zmniejszenia obciążeń i unowocześnienia przepisów UE.
Można również będzie dzielić się swoimi poglądami na temat obowiązujących przepisów oraz nowych polityk UE, które będą nabierać kształtu na portalu Wyraź swoją opinię.
Główne osiągnięcia
- W swoim sprawozdaniu ogólnym z 2019 r. na temat działalności Unii Europejskiej Komisja przedstawiła 162 inicjatywy REFIT mające na celu uproszczenie i zmniejszenie obciążeń regulacyjnych, realizowane w okresie 2015–2019.
- Program prac Komisji na rok 2020 obejmuje 44 nowe inicjatywy w ramach programu REFIT.
Potencjalne korzyści: przykłady propozycji Komisji
- Podatek od wartości dodanej (VAT) a małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP): w ramach tej inicjatywy koszty przestrzegania przepisów przez MŚP mają zmniejszyć się do 56,1 mld euro rocznie z aktualnie 68 mld euro rocznie.
- Prekursory materiałów wybuchowych: oczekuje się, że spadek ponoszonych przez przedsiębiorstwa kosztów związanych ze spełnianiem wymogów rozporządzenia wyniesie około 10 proc. (od 25 mln euro do 75 mln euro rocznie).
- Rozporządzenie w sprawie kontroli rybołówstwa: po przyjęciu przedmiotowego wniosku organy państw członkowskich powinny skorzystać dzięki oszczędności kosztów rzędu 157 mln euro w ciągu pięciu lat.
- Jeden punkt kontaktowy w transporcie morskim: oczekuje się, że proponowane uproszczenie przyniesie oszczędności rzędu 22–25 mln godzin pracy personelu w okresie 2020–2030. Odpowiada to 625–720 mln euro dla przewoźników morskich.
- Doręczanie dokumentów: wzrost szybkości transgranicznego doręczania dokumentów i spadek liczby wyroków zaocznych na terytorium UE o 10 proc. Pozwoliłoby to zaoszczędzić kwotę do 480 mln euro rocznie, jako że obywatele przeznaczaliby mniejsze środki na pomoc prawną.
Kontekst
2020 r. – Komisja ustanawia platformę ds. dostosowania się do wymogów przyszłości, opierając się na doświadczeniach związanych z platformą REFIT.
2017 r. – Komisja publikuje pierwsze coroczne badanie obciążeń.
2017 r. – Komisja usprawnia REFIT, dbając o to, by kwestie uproszczenia i redukcji obciążeń zawsze były uwzględniane przy ocenie i przeglądzie przepisów. Wszystkie zmiany w prawodawstwie UE zostają objęte programem REFIT i mają służyć, w miarę możliwości, zmniejszaniu obciążeń i upraszczaniu.
2015 r. – Komisja ustanawia platformę programu REFIT. Jej mandat wygasł w dniu 31 października 2019 r.
2015 r. – Komisja publikuje analizę (ABRplus), w której sprawdza, jak 12 środków programu działań zostało zastosowanych w krajach UE i w jakim stopniu osiągnięto planowane korzyści.
2012 r. – do końca programu działań Komisja osiąga swój cel dotyczący zmniejszenia o 25 proc. obciążeń administracyjnych wynikających z przepisów UE dla przedsiębiorstw (szacowane roczne oszczędności: 30,8 mld euro).
2007 r. – Komisja rozpoczyna program działań na rzecz zmniejszenia obciążeń administracyjnych wynikających z przepisów UE. Powołana zostaje grupa wysokiego szczebla mająca doradzać w sprawie realizacji programu. Jej zalecenia obejmują ułatwienie fakturowania elektronicznego oraz zwolnienie mikroprzedsiębiorstw z wymogów unijnych przepisów w zakresie rachunkowości.
2005 r. – program na rzecz stopniowego upraszczania obejmuje 164 środki na lata 2005–2009 i stanowi część rocznego programu prac.
2002 r. – program dotyczący lepszego stanowienia prawa jest pierwszym krokiem do uproszczenia i udoskonalenia przepisów UE. Wprowadza on obowiązkowe oceny wpływu i konsultacje z zainteresowanymi stronami w przypadku wszystkich nowych inicjatyw zaproponowanych przez Komisję.
Dokumenty
Działania UE na rzecz uproszczenia prawodawstwa – coroczne badanie obciążeń 2018
Tablica wyników REFIT – podsumowanie (2017 r.)
Tablica wyników REFIT – podsumowanie (2016 r.)
Tablica wyników REFIT (2016 r.)
Komunikat Komisji na temat sprawności regulacyjnej UE (2012 r.)
Program działań na rzecz zmniejszenia obciążeń administracyjnych w UE – sprawozdanie końcowe