De huidige Richtlijn 2009/125/EG inzake ecologisch ontwerp heeft al lange tijd voordelen opgeleverd voor bedrijven, consumenten en het milieu. Alleen al in 2021 heeft het effect van de huidige maatregelen inzake ecologisch ontwerp, die betrekking hebben op 31 productgroepen, de EU-consumenten 120 miljard euro aan energie-uitgaven bespaard en geleid tot een daling van het jaarlijkse energieverbruik van de betrokken producten met 10%.
Ecologisch duurzamere en meer circulaire producten
De op 30 maart 2022 voorgestelde verordening betreffende ecologisch ontwerp voor duurzame producten is de hoeksteen van de aanpak van de Commissie voor ecologisch duurzamere, meer circulaire producten. Het voorstel bouwt voort op de bestaande richtlijn inzake ecologisch ontwerp, die alleen betrekking heeft op energiegerelateerde producten.
Voorgesteld wordt een kader voor het vaststellen van vereisten inzake ecologisch ontwerp voor productgroepen om hun circulariteit, energieprestaties en andere aspecten inzake ecologische duurzaamheid aanzienlijk te verbeteren. Zo kunnen prestatie- en informatievereisten worden bepaald voor bijna alle categorieën fysieke goederen die in de EU in de handel worden gebracht (met enkele belangrijke uitzonderingen, zoals levensmiddelen en diervoeders, zoals gedefinieerd in Verordening EG/178/2002). Voor groepen producten met voldoende gemeenschappelijke kenmerken zal het kader ook horizontale regels mogelijk maken.
Het wordt mogelijk een breed scala aan eisen vast te stellen, onder meer wat betreft
- duurzaamheid, herbruikbaarheid, verbeterbaarheid en herstelbaarheid van producten
- aanwezigheid van stoffen die circulariteit belemmeren
- energie- en hulpbronnenefficiëntie
- gerecycleerde inhoud
- herproductie en recycling
- koolstof- en ecologische voetafdruk
- informatievereisten, waaronder een digitaal productpaspoort
Het nieuwe "digitale productpaspoort" verschaft informatie over de milieuduurzaamheid van producten. Het moet consumenten en bedrijven helpen geïnformeerde keuzes te maken bij de aankoop van producten, meer reparaties en recycling mogelijk maken en de transparantie over de milieueffecten van producten tijdens hun hele levenscyclus verbeteren. Het productpaspoort moet de overheidsinstanties ook helpen om beter te controleren.
Tegen 2030 kan met het nieuwe kader voor duurzame producten 132 Mt olie-equivalent aan primaire energie worden bespaard, wat ongeveer overeenkomt met 150 miljard m³ aardgas, bijna evenveel als de hoeveelheid gas die de EU uit Rusland invoert.
Werkplannen inzake ecologisch ontwerp en energie-etikettering
De huidige wetgeving vereist dat uitvoeringsprioriteiten worden vastgesteld via regelmatig bijgewerkte voortschrijdende werkplannen waarin de balans wordt opgemaakt van de geboekte vooruitgang en die indicatieve prioriteiten voor nieuwe energiegerelateerde productgroepen omvatten.
Het werkprogramma inzake ecologisch ontwerp en energie-etikettering 2022-2024 bouwt voort op de werkzaamheden die sinds de vaststelling van de eerste richtlijn inzake ecologisch ontwerp zijn verricht, maar omvat ook de werkzaamheden die vereist zijn op grond van de kaderverordening energie-etikettering (EU/2017/1369) en maakt de balans op van de vooruitgang die is geboekt met het Europees Productregister voor energie-etikettering (EPREL). Het plan heeft ook betrekking op soortgelijke werkzaamheden op het gebied van bandenetikettering met een specifieke rechtsgrondslag.
Het werkplan 2022-2024 betreft nieuwe energiegerelateerde producten en actualiseert en verhoogt de ambitie voor reeds gereguleerde producten als overgangsmaatregel tot de nieuwe verordening in werking treedt. Het heeft betrekking op consumentenelektronica, zoals smartphones, tablets en zonnepanelen, de snelst groeiende afvalstroom.