Romowie w UE
Ludność romska jest największą mniejszością etniczną w Europie. Szacuje się, że spośród 10-12 mln Romów mieszkających w Europie około 6 mln to obywatele lub rezydenci UE. Wielu Romów w UE nadal pada ofiarą uprzedzeń i wykluczenia społecznego, pomimo zakazu dyskryminacji obowiązującego we wszystkich państwach członkowskich UE.
Szeroko rozumiane określenie „Romowie” obejmuje różne grupy, do których należą Romowie, Sinti, Kale, Romaniczale, Bojasze/Rudari, Aszkali, Egipcjanie, Jenisze, Domowie, Lomowie, Roma, Abdalowie, a także „ludzie drogi” („Gens du voyage”, cyganie, Camminanti itp.). Terminologii tej używa się powszechnie w dokumentach UE i dyskusjach na szczeblu UE.
Unijne ramy strategiczne na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów
Poprzednie ramy strategiczne koncentrowały się przede wszystkim na integracji społeczno-ekonomicznej. 7 października 2020 r. Komisja opublikowała wzmocnione i zreformowane unijne ramy strategiczne dotyczące Romów, w których określono kompleksowe podejście oparte na trzech filarach. Podejście to uzupełnia społeczno-ekonomiczną integrację zmarginalizowanych Romów o wspieranie równego traktowania i promowanie zaangażowania tej grupy ludności. Wszyscy Romowie powinni mieć możliwość pełnego wykorzystania swojego potencjału i uczestnictwa w życiu politycznym, społecznym, gospodarczym i kulturalnym.
Komisja opublikowała również wniosek dotyczący projektu zalecenia Rady w sprawie równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów, który analizuje obecnie Rada.
Nowe ramy strategiczne określają trzy cele horyzontalne uzupełniające cztery cele sektorowe zawarte w poprzednich ramach.
Określono w nich również główne cele UE, usprawniono gromadzenie danych, sprawozdawczość i monitorowanie, a także zaproponowano nowy zestaw wskaźników. Nowe cele i wskaźniki szczegółowo opisano w ramach monitorowania z 2020 r. opublikowanych przez agencję FRA. Zróżnicowane podejście państw członkowskich zwiększy skuteczność podejmowanych wysiłków i będzie promować doskonalenie polityki.
Unijne ramy strategiczne dotyczące Romów w większym stopniu koncentrują się na różnorodności wśród Romów, co ma zagwarantować, że strategie krajowe będą uwzględniać szczególne potrzeby różnych grup, takich jak kobiety romskie, młodzież i dzieci romskie, przemieszczający się obywatele UE, bezpaństwowcy, osoby LGBTI i starsi Romowie, a także osoby z niepełnosprawnościami. Ramy wspierają podejście intersekcjonalne, zgodnie z którym różne aspekty tożsamości mogą w połączeniu ze sobą nasilić dyskryminację.
Kładzie się w nich większy nacisk na łączenie uwzględniania włączenia społecznego Romów w głównym nurcie polityki we wszystkich obszarach z ukierunkowanymi środkami wspierającymi rzeczywisty równy dostęp Romów do usług i równą możliwość korzystania przez nich z praw.
Równe szanse dla wszystkich
Więcej informacji na temat tej nowej inicjatywy podano w prezentacjach i podczas dyskusji zorganizowanych w ramach cyfrowej konferencji wysokiego szczebla, podczas której przedstawiono nowe unijne ramy strategiczne dotyczące Romów.
Przygotowanie inicjatywy na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów w okresie po 2020 r.
Unijne ramy dotyczące krajowych strategii integracji Romów do 2020 r. wygasły w 2020 r., gdy przygotowywana była nowa inicjatywa polityczna uwzględniająca wnioski płynące z pandemii COVID-19.
Komisja przeprowadziła ukierunkowane konsultacje z najważniejszymi zainteresowanymi stronami w celu omówienia kwestii dotyczących przyszłości i zebrania opinii na temat nowej inicjatywy. Dokument roboczy służb Komisji towarzyszący komunikatowi w sprawie unijnych ram strategicznych dotyczących Romów w załączniku 1 zawiera szczegółowe podsumowanie konsultacji z zainteresowanymi stronami.
Główne działania przygotowawcze dotyczące inicjatywy na okres po 2020 r.
Ocena unijnych ram strategicznych dotyczących Romów
Komisja przeprowadzi ocenę śródokresową i ocenę ex post unijnych ram strategicznych dotyczących Romów.
Sprawozdania
Co dwa lata Komisja będzie publikować okresowe sprawozdania monitorujące.
Państwa członkowskie będą przedkładać sprawozdania na temat wdrażania krajowych ram strategicznych dotyczących Romów co dwa lata począwszy od 2023 r., w tym na temat środków mających na celu promowanie równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów, a także pełnego zastosowania zestawu wskaźników. Sprawozdawczość będzie koncentrować się na wywiązywaniu się z zobowiązań określonych w krajowych ramach strategicznych, w tym w stosownych przypadkach na realizacji krajowych założeń. Sprawozdania te powinny być upubliczniane, aby zwiększyć przejrzystość i promować doskonalenie polityki.