Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Τι ακριβώς κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε επίπεδο νομοθεσίας

Κύριος ρόλος της Επιτροπής σε επίπεδο νομοθεσίας

Η Επιτροπή προτείνει και θέτει σε εφαρμογή νομοθετικές πράξεις που είναι σύμφωνες με τους στόχους των Συνθηκών της ΕΕ. Ενθαρρύνει τη συμβολή των επιχειρήσεων και των πολιτών στη νομοθετική διαδικασία και διασφαλίζει την ορθή εφαρμογή, αξιολόγηση και επικαιροποίηση της νομοθεσίας, όταν αυτό απαιτείται.

Τομείς στους οποίους η ΕΕ μπορεί να νομοθετεί

Κάθε ενέργεια της ΕΕ βασίζεται στις Συνθήκες που έχουν εγκριθεί δημοκρατικά από τα κράτη μέλη της. Οι Συνθήκες είναι δεσμευτικές συμφωνίες μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Καθορίζουν τους στόχους της ΕΕ, τους κανόνες λειτουργίας των θεσμικών οργάνων της, τον τρόπο λήψης αποφάσεων και τις σχέσεις ανάμεσα στην ΕΕ και τα κράτη μέλη της. Οι Συνθήκες είναι το σημείο εκκίνησης για τη νομοθεσία της ΕΕ.

Η ΕΕ μπορεί να αναλαμβάνει δράση μόνο στους τομείς στους οποίους έχει εξουσιοδοτηθεί από τα κράτη μέλη της, βάσει των Συνθηκών της ΕΕ. Οι Συνθήκες καθορίζουν ποιος μπορεί να νομοθετεί και σε ποιους τομείς: η ΕΕ, οι εθνικές κυβερνήσεις ή και οι δύο.

Μορφές δικαίου της ΕΕ 

Τομείς δράσης της ΕΕ 

Πρόταση νομοθετικών πράξεων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι υπεύθυνη για τον σχεδιασμό, την εκπόνηση και την πρόταση νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Έχει το δικαίωμα να το πράττει με δική της πρωτοβουλία. Η νομοθεσία που προτείνει πρέπει να προασπίζει τα συμφέροντα της Ένωσης και των πολιτών της συνολικά. Η Επιτροπή υποβάλλει νομοθετική πρόταση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία πρέπει να συμφωνήσουν επί του κειμένου ώστε η πρόταση να γίνει νομοθετική πράξη της ΕΕ.

Σχεδιασμός και πρόταση νομοθετικών πράξεων

Βελτίωση της νομοθεσίας

Οι πολίτες, οι επιχειρήσεις, η κοινωνία των πολιτών, οι δημόσιες αρχές ή οποιοσδήποτε άλλος ενδιαφερόμενος μπορούν να διατυπώνουν τις απόψεις τους στο πλαίσιο της νομοθετικής διαδικασίας της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ο στόχος της βελτίωσης της νομοθεσίας.

Με βάση τα στοιχεία και τις απόψεις των πολιτών και των ενδιαφερόμενων μερών, η Επιτροπή προτείνει νέα νομοθεσία.

Βελτίωση της νομοθεσίας γιατί και πώς

Θέσπιση κανόνων εφαρμογής

Μόλις εγκριθεί μια νομοθετική πράξη της ΕΕ, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορούν να εξουσιοδοτήσουν την Επιτροπή να εκδώσει δύο τύπους μη νομοθετικών πράξεων για να διασφαλίσει την ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας (εκτελεστικές πράξεις) ή την επικαιροποίησή της, εφόσον είναι αναγκαίο, ώστε να αντικατοπτρίζει τις εξελίξεις σε έναν συγκεκριμένο τομέα (κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις).

Εκτελεστικές και κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις 

Διασφάλιση της ορθής εφαρμογής

Η Επιτροπή είναι υπεύθυνη να παρακολουθεί εάν η νομοθεσία της ΕΕ εφαρμόζεται ορθά και εγκαίρως. Για τον ρόλο της αυτό, η Επιτροπή χαρακτηρίζεται ως ο «θεματοφύλακας των Συνθηκών».

Η Επιτροπή θα λαμβάνει μέτρα εάν μια χώρα της ΕΕ δεν έχει ενσωματώσει πλήρως μια οδηγία στην εθνική της νομοθεσία εντός της καθορισμένης προθεσμίας ή δεν έχει εφαρμόσει ορθά τη νομοθεσία της ΕΕ.

Όταν οι εθνικές αρχές δεν εφαρμόζουν σωστά την νομοθεσία της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να κινήσει επίσημη διαδικασία επί παραβάσει κατά της συγκεκριμένης χώρας.

Παρακολούθηση της εφαρμογής των οδηγιών της ΕΕ 

Διαδικασία επί παραβάσει

Αξιολόγηση και επικαιροποίηση νομοθετικών πράξεων

Η Επιτροπή αξιολογεί τακτικά κατά πόσον η νομοθεσία της ΕΕ έχει αποφέρει τις επιθυμητές αλλαγές στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τους πολίτες.

Τα πορίσματα αυτών των αξιολογήσεων βοηθούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποφασίζει κατά πόσον οι δράσεις της ΕΕ πρέπει να συνεχιστούν ή να τροποποιηθούν.

Παράλληλα με τις αξιολογήσεις και τους ελέγχους καταλληλότητας (αξιολόγηση πολλαπλών συναφών δράσεων), το πρόγραμμα REFIT της Επιτροπής συμβάλλει στο να γίνει η ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ απλούστερη και λιγότερο δαπανηρή στην εφαρμογή της.

Στο πλαίσιο του θεματολογίου για τη βελτίωση της νομοθεσίας, οποιοσδήποτε μπορεί να διατυπώνει παρατηρήσεις σχετικά με τα σχέδια αξιολογήσεων και τους ελέγχους καταλληλότητας και να συμμετέχει σε δημόσιες διαβουλεύσεις σχετικά με τις διεξαγόμενες αξιολογήσεις.

Αξιολόγηση της νομοθεσίας